Trudno być matką, jeszcze trudniej nie być

Targi kontra targowisko

Michał Jagiełło. Dyrektor Biblioteki Narodowej, Przewodniczący Krajowej Rady Bibliotecznej

Szkoło, wybieraj!

Prawo nabyte do absurdu

Clinton tu, Wałęsa tam

Tydzień w kraju

Cytaty

Tydzień na świecie

Emerycka polka galopka

W atmosferze skandalu premier – na wniosek wicepremiera Longina Komołowskiego – odwołał prezesa ZUS prof. Lesława Gajka. Z lawiny informacji i insynuacji nie sposób wyłowić najważniejszej, czyli merytorycznych powodów dymisji prof. Gajka. Trudno bowiem za taki uznać fakt, że prezes oraz odpowiedzialna za reformę emerytalną Ewa Lewicka przestali nagle móc ze sobą współpracować.

Na granicy jest laweta

Do katalogu stosowanych dotąd w Polsce metod protestów, strajków i blokad, na granicy w Jędrzychowicach-Ludwigsdorfie dopisana została jeszcze jedna. Laweciarze, blokujący granicę w proteście przeciwko decyzji o zamknięciu Polski dla samochodowego złomu, czwartego dnia przekroczyli granicę i poprosili Niemców o azyl. Protest zakończył się pokojowo, ale laweciarze grożą kolejnymi.

Zwyciężyły uczucia

W tym roku w Cannes mniej było blichtru i ceremonii. Nie stawiły się tłumnie megagwiazdy światowego kina, więc i tłumy wokół słynnych schodów były nie takie jak zwykle; ponadto zawiodła pogoda, co ostudziło nieco zapał kandydatek na artystki, które rozbierają się dla fotoreporterów i gawiedzi przy bulwarze Croisette. W roli największych gwiazd festiwalu wystąpili tym razem reżyserzy.

Rój strzelców

Akcja Wyborcza Solidarność próbuje zbierać rozsypane szeregi. Ostatnie tygodnie to noce debat, podpisywanie porozumień, które rano stawały się nieaktualne. Przymierza, trójprzymierza, pięcioprzymierza. Jedna lista, a może dwie listy. Kto tworzy dzisiaj AWS, przy kim znajdzie się słowo „solidarność”, w sytuacji, gdy związek zawodowy formalnie już wycofuje się ze struktur politycznych? Wszystko to sprawia wrażenie niepohamowanego chaosu.

Głowa fachowa

Dwaj wysocy urzędnicy Wojewódzkiego Urzędu Pracy w Rzeszowie, dyrektor Jacek Pasternak i szef wydziału organizacji kadr i nadzoru Jerzy Wilk, sami zostali bezrobotnymi. Ostatnio przyjęto ich do robót publicznych, prawda że umysłowych. Niebawem pewnie dołączy do nich trzeci z& zespołu, były wicedyrektor tego urzędu Roman Fedyna, któremu kończy się trzymiesięczny okres wypowiedzenia.

Trybunał ludu

Kilkanaście dni temu Sejm umorzył postępowanie wobec czterech byłych wysokich urzędników, których usiłowano postawić przed Trybunałem Stanu. Chodziło o premiera Włodzimierza Cimoszewicza, wicepremiera Marka Belkę, ministra zdrowia Wojciecha Maksymowicza, przewodniczącego KRRiTV Bolesława Sulika. Abstrahując od zasadności zarzutów, ta wstępna sejmowa procedura trwała latami i po raz kolejny zakończyła się niczym. Po co więc w ogóle Trybunał Stanu istnieje? Może w przyszłych konstytucyjnych korektach należałoby nań spuścić zasłonę milczenia, przenieść tę fasadową instytucję do historii?

Po cierniach, po różach, po bruku

Trzy drogi do matury, która jest tylko kolejnym szkolnym egzaminem i dojrzałości nie wyznacza. A przecież stanowi cezurę, próg, po przejściu którego zacznie procentować to, co się na przeddorosłych drogach spotyka, otrzymane od ludzi dobro albo zło. Od jakości tych doświadczeń w znacznym stopniu zależy, jak się potoczą dalsze drogi, czy może trzeba będzie kiedyś zdawać egzamin dojrzałości na nowo.

Źródła niezgody

Jest przynajmniej kilka wersji na temat przyczyn konfliktu między burmistrzem Muszyny a burmistrzem Krynicy. Oficjalnie poszło o wodę z dużą zawartością minerałów oraz pewną koncesję, nieoficjalnie o odmienne wizje świata dwóch polityków.

Przy sobocie po robocie

Minie wkrótce 21, lat odkąd strajkujący robotnicy wywiesili na bramie Stoczni Gdańskiej 21 postulatów. Większość z nich spełniono, chociaż ich smak okazał się nie tak słodki, jak oczekiwano. Pozostał ostatni – żądanie wolnych sobót i ten właśnie zrealizowano poczynając od 1 maja tego roku, na mocy znowelizowanego kodeksu pracy. Żeby ubytek nie był zbyt gwałtowny, tygodniowy czas pracy ma być tylko stopniowo skracany, ale rozłożony na pięć dni tygodnia. Czy to aby nie pyrrusowe zwycięstwo? Postulat numer 21 był skierowany przeciw nielubianemu państwu. Soboty będą wolne dla nas i przeciw nam.

Podatek od dobrych chęci

Czy młodzi naukowcy – przyszli stypendyści „Polityki” – będą musieli (albo my za nich) zapłacić podatek od stypendium? Owszem, choć zrobimy co w naszej mocy, żeby poprzez Ministerstwo Edukacji Narodowej uzyskać zwolnienie. Właściwie wszyscy – posłowie, urzędnicy, organizacje pozarządowe – są zgodni, że obowiązujące w tym względzie przepisy są bzdurne i niesprawiedliwe, ale niestety wciąż czekają w długiej kolejce do nowelizacji.

Ciśnienie złota

Ukraińscy oligarchowie przypominają magnatów dawnej Rzeczpospolitej, broniących za wszelką cenę swych „złotych wolności”. Tak jak dawni magnaci nie wahają się wystąpić przeciwko oficjalnej władzy. Co gorsza, dla tej ostatniej, czasem decydują o jej losie, o czym przekonał się niedawno premier Wiktor Juszczenko.

Generacja Golfa

Jakich Niemców będziemy niebawem mieć za sąsiadów? Młodzi sadowiący się z wolna za co ważniejszymi biurkami Republiki Federalnej są rozpieszczeni, egoistyczni i apolityczni. Ich zaletą jest ponoć optymistyczny pragmatyzm, poczucie dobrego smaku i autoironia. „Potrafiliśmy godzinami dyskutować, czy można do sandałów nosić skarpetki, ale obojętne nam było, czy będzie rządzić SPD czy CDU” – wyznaje Florian Illies, 29-letni autor kultowej książki „Generacja Golfa. Inspekcja” (Generation Golf. Eine Inspektion, Berlin 2000), która w ciągu niespełna roku rozeszła się w ponad pół miliona egzemplarzy!

Głowy Lenina znad pieczarek

Viliumas Malinauskas, 50-latek z głową do interesów, były dyrektor kołchozu i mistrz zapasów, bogacz, wizjoner, miłośnik rzeźb socrealistycznych oraz pieczarek konserwowych, zrealizował pod Druskiennikami kolejną inicjatywę swego życia. Na bagnach w miasteczku Grutas, rejon orański, obok własnej fabryki przetwórczej i domu w stylu nowobogackim, wybudował prywatny park, który – kiedy zakończą się wszystkie budowlane roboty – będzie makabryczną repliką sowieckiego łagru.

Politycy do Sękocina?

Siła spokoju

[dla koneserów]

Romantyk heroiczny

[dla każdego]

Był sad

[dla każdego]

The Mexican

[dla koneserów]

Bertolt, Kurt i Kazik

Na swojej najnowszej płycie Kazik Staszewski śpiewa songi Bertolta Brechta do muzyki Kurta Weilla. O nożownikach, prostytutkach i innych postaciach półświatka znanych z piosenek dwóch Niemców śpiewał także Nick Cave – jeden z najważniejszych rockowych artystów, który wkrótce wystąpi we Wrocławiu. Kazik i Cave nie przypadkiem odwołują się do tradycji songu, gdzie przecież na równi liczy się drapieżny, poetycki tekst, jak i niebanalna muzyka. W rozmaity sposób czynią to także inni twórcy inteligentnego rocka.

Afrykańska hańba

Niecodziennie zdarza się, by w Polsce czytać południowoafrykański bestseller. To rzadkość, by u nas w ogóle coś o RPA przeczytać. No cóż – finis orbis – trudno tam dotrzeć, jeszcze trudniej zrozumieć. Chyba że za przewodnika weźmie się, tak jak ja podczas niedawnej podróży do RPA – najnowszą książkę J.M. Coetzee’go.

Piękne sztuki

Po drugiej wojnie światowej nie powstało w Polsce ani jedno muzeum sztuki współczesnej. To fakt wstydliwy, niechlubny, wręcz kompromitujący. A gdy wreszcie pojawiła się szansa, by takie muzeum zaprojektował dla Warszawy bodaj najciekawszy dziś architekt świata Frank Gehry, okazało się, że pomysł bynajmniej nie budzi powszechnego entuzjazmu. A zatem jest czy nie jest nam potrzebny nowy obiekt, w którym prezentowano by sztukę nowoczesną?

Masakra przed wzgórzem Lassoty

Zakończony 13 maja w Krakowie 37 Studencki Festiwal Piosenki spotkał się z bardzo ciepłymi ocenami. Podkreślano, że po latach kryzysu, pojawili się ciekawi wykonawcy, jury miało problem nadmiaru bogactwa. Chwalono zgoła „niestudencką” organizację. W dużej mierze to zasługa dwójki maniaków. O piosenkarzu Mariuszu Lubomskim Piotr Bałtroczyk powiedział, że jest rottweilerem piosenki studenckiej. Agnieszkę Odorowicz i Jacka Wilczyńskiego można by w takim razie określić mianem bullterierów animacji kultury.

Korowód jurystów

[warto mieć w biblioteczce]

Praga literacka

[warto mieć w biblioteczce]

Porażka, która cieszy

[tylko dla znawców]

„Kibice i zakonnice”

„Misja na wyczerpaniu”

„Bohaterowie klęski”

„Świętogród”

„Zabójczy śluz”

„Nieistniejąca filozofia”

„Pierwsza księgowa”

Trójka przeciw Czwórce

Artykuł „Milion godzin miłosierdzia” (POLITYKA 12) wywołał protest opisanych w nim organizacji charytatywnych – Polskiego Czerwonego Krzyża i Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej oraz spółki DomSerwis, które do lutego 2001 r. świadczyły usługi opiekuńcze w Krakowie. We wszystkich listach powtarza się zarzut, że Zakład Opiekuńczo-Leczniczy Czwórka z Nowej Huty, który wygrał konkurs rozpisany w tym roku przez władze miasta, to prywatna firma krakowskiego radnego, zupełnie nieprzygotowana do przejęcia opieki nad starymi ludźmi. W artykule przedstawiliśmy próbę wcielenia w życie krakowskiego miejskiego programu zatrudnienia bezrobotnych pielęgniarek. Miały one częściowo zastąpić dotychczasowe opiekunki społeczne. Chodziło przede wszystkim o to, by ludzi starych lub obłożnie chorych otoczyć fachową opieką. Zdaniem władz Krakowa kwalifikacje i poziom etyczny dotychczasowych opiekunów pozostawiał wiele do życzenia. Krytykowano też sposób przeprowadzania przetargu na usługi opiekuńcze (wiceprezydent miasta Bogusław Nowicki nazwał to pseudoprzetargiem), podnoszono, że pieniądze przeznaczane przez miasto na opiekę „rozpływają się w kasach organizacji charytatywnych”. W lutym 2001 r. przetarg zastąpiono konkursem ofert. Wygrał go ZOL Czwórka (przejął 75 proc. usług w Krakowie oraz Fundacja im. bł. Anieli Salawy). Oferty Polskiego Czerwonego Krzyża i Polskiego Komitetu Pomocy Społecznej zostały odrzucone. Podobnie propozycja spółki DomSerwis. Kiedy artykuł był przygotowywany do druku, wiadomo było tyle, że władze miasta zrezygnują z usług dotychczasowych opiekunów. Rozstrzygnięcie na korzyść Czwórki nastąpiło potem. Jak sugerują nasi wzburzeni korespondenci, dopiero to rozstrzygnięcie jest prawdziwym skandalem. Oto fragmenty listów do naszej redakcji i odpowiedź autorki:

Największe firmy świata

Egzekutor faktur

Finansowy przebój maja

GTECH wraca

Hel czy Karaiby

Na fali zamiast na drucie

Nie chcą polskiej ziemi

Znów trochę drożej

Nawarzyli piwa

Browar gdański należący do Hevelius Brewing Company (HBC) miał być „perłą przynoszącą splendor miastu”. Tymi słowy Zdzisław Bogusz, szef firmy, agitował radnych do sprzedaży HBC spółce Brewpole B.V. A oto finał: browar zlikwidowany, ludzie zwolnieni, zdemontowane nowiuteńkie urządzenia warzą piwo gdzie indziej, gmina Gdańsk procesuje się o odszkodowanie, zaś Z. Bogusz przygotowuje do prywatyzacji kolejną firmę komunalną.

Wart VAT zwrotu

W Europie ze zwrotu podatku VAT na granicach najczęściej korzystają bogaci Japończycy i Amerykanie, wywożący modną, markową odzież, futra, biżuterię lub zegarki. W Polsce ustawa o zwrocie tego podatku zagranicznym turystom – weszła w życie pod koniec 1999 r. – umożliwiła odrodzenie się hurtowego handlu ze Wschodem, a do punktów z napisem tax free najczęściej zgłaszają się Białorusini i Ukraińcy. Niektórzy twierdzą, że dzięki niej handel ten się ucywilizował, inni – że umożliwia nowy rodzaj przekrętów.

Ściany płaczu

Budownictwo mieszkaniowe od dawna nie miało tak dobrych wyników (w minionym kwartale oddano do użytku o 43 proc. więcej mieszkań niż rok temu) i równie kiepskich perspektyw. Mieszkania sprzedają się coraz gorzej, przybywa pustostanów. Słabnący popyt mają ożywić uchwalone przez Sejm 26 kwietnia br. dopłaty do oprocentowania kredytów mieszkaniowych. To jednak wydaje się mało prawdopodobne.

W sercu myszy

Zawał powoduje nieodwracalne uszkodzenie mięśnia sercowego. Medycyna stara się zmniejszyć zasięg zniszczeń, uciekając się do różnych metod. Wykorzystanie komórek macierzystych, o których tak ostatnio głośno, może spowodować w niedalekiej przyszłości przełom w leczeniu tej bardzo groźnej choroby. Uczeni przeprowadzili na razie doświadczenia na myszach. Po zawale wszczepiono do ich serc komórki pobrane ze szpiku. Regeneracja uszkodzonego mięśnia sercowego zaskoczyła badaczy.

Władza lubi sekrety

Minie wkrótce rok od złożenia w Sejmie dwóch projektów ustaw dotyczących dostępu obywateli i prasy do informacji publicznych. Jeden jest autorstwa posłów UW, drugi AWS. Ostatnio do wiadomości społecznej dotarł jeszcze projekt trzeci – Centrum Monitoringu Wolności Prasy. Im więcej bowiem przeszkód na drodze do takiej ustawy, tym więcej pomysłów na jej kształt. Czy się jej w końcu doczekamy?

Gwiezdne wojny

Skład finału piłkarskiej Ligi Mistrzów (Champions League) nie był niespodzianką, choć wcześniej więcej szans na grę na słynnym stadionie San Siro fachowcy przyznawali Manchesterowi United i Realowi Madryt. Oba kluby musiały uznać wyższość innego potentata – Bayernu, który zmierzył się z Valencią.

Dla siebie zmądrzałem

Zmarły w ubiegłym tygodniu Paweł Hertz już jako człowiek mocno sędziwy udzielił obszernego wywiadu Barbarze N. Łopieńskiej. Przytaczamy fragment tego niezwykłego tekstu. Hertz mówi o sensie życia, starości i śmierci. Całość wywiadu ukazała się w postaci książkowej w 1997 r. nakładem PIW.

Gorące rytmy, zimne dania

Dla Latynosów knajpa nigdy nie była miejscem zbiorowego spożycia. To było miejsce spotkań towarzyskich, wymiany myśli, konspiracji, twórczości artystycznej i – last but not least – obżarstwa. Bodegi kubańskie, chilijskie, jamajskie czy nikaraguańskie upstrzone są na ścianach podpisami wybitnych artystów, polityków i pospolitych żarłoków. Ostatnio dotarły one i nad Wisłę. I tu przy kolacji można posłuchać gorących rytmów. Gorzej jednak, że przy dość zimnej zupie.

Utrzymać Watykan na linii

Przygotowania do pierwszej polskiej wizyty Jana Pawła II odbywały się również w Moskwie

Mój przewodnik po Warszawie

Dział kadr

Złote trepki

Luz w wannie

Niebawem pierwszą rocznicę swoich urodzin obchodzić będzie MTV Polska. W sierpniu zaś szykuje się prawdziwie szacowny jubileusz – minie 20 lat od powstania amerykańskiej MTV. Ta pierwsza i największa na świecie muzyczna stacja telewizyjna ma się czym pochwalić: stworzyła zupełnie nowy model programu, który stał się jednym z najważniejszych zjawisk popkultury minionego stulecia. Mówi się nie tylko o stylu MTV, ale także o pokoleniu MTV.

Opinie

Perspektywa latania

Zaułek pokory

Okiem statysty. Jak kręcono „Pianistę”

Warszawa. Ulica Stalowa na Pradze. Plan filmu „Pianista” w reżyserii Romana Polańskiego. Scena przejścia Żydów do getta. – Stand by and action! – i ruszamy.

Polityka i obyczaje