Jak rodzili się bogowie

Na drugą kadencję

Aleksander Kwaśniewski. Prezydent RP

Mniej polityki

Jarosław Bauc. Minister finansów

Znak wigilijnej świecy

Ks. dr Wojciech Łazewski. Dyrektor Caritas Polskiej

Sto lat

Anda Rottenberg. Dyrektor Galerii Sztuki Współczesnej Zachęta w Warszawie

Uwaga czytelnicy!

Pożegnanie wieku

Pożegnanie XX wieku. Tak zatytułowaliśmy wielką imprezę promującą nowy album „Polityki” pt. „Wiek XX”. Uroczystość odbyła się gmachu Biblioteki Uniwersytetu Warszawskiego w miniony wtorek 12 grudnia br.

Zostańmy, nikt nie woła

Z Ilicza, Jasnej Polany czy Zielonego Gaju – wielkich skupisk Polaków w Kazachstanie – nikt do Polski pewnie nie pojedzie. Ani na tegoroczne Boże Narodzenie, ani później, ani na stałe, ani nawet na trochę. Kołchoz jak raz człowieka w swoje objęcia weźmie, to już nie puści.

Świąteczny worek Polityki z prezentami

Żaden Święty Mikołaj nie byłby w stanie udźwignąć naszego świątecznego worka z prezentami. Szczodrość darczyńców przerosła nasze oczekiwania. (O naszej akcji pisaliśmy w dodatku „Prezenty”, POLITYKA 49). Otrzymaliśmy do rozdania sprzęt elektroniczny, artykuły gospodarstwa domowego, ubrania, środki czystości, słodycze, zabawki, książki, zeszyty za dziesiątki tysięcy złotych. Dołożyliśmy do tego dary kupione przez „Politykę” i zaczęliśmy dostarczać prezenty domom dziecka, szkołom, hospicjom i ośrodkom wychowawczym w różnych regionach kraju.

Tydzień w kraju

Cytaty

Tydzień na świecie

Krzak tak, ale w USA

Początek rządów prezydenta USA to zwykle miodowy miesiąc, ale George W. Bush (ang. krzak) nie może raczej liczyć na ten luksus. Klucze do Białego Domu dostał dzięki decyzji Sądu Najwyższego i to podjętej większością głosów należących do konserwatywnych sędziów. 20 proc. Amerykanów nie uznaje decyzji Sądu Najwyższego, ale wpływowy tygodnik „Time” ogłosił George’a W. Busha Człowiekiem Roku 2000.

Unia do składania

Kongres Unii Wolności wybrał prof. Bronisława Geremka na przewodniczącego partii. Nie było to jednak zwycięstwo tak łatwe, jak przewidywano. Zaskakująco dobry wynik uzyskał Donald Tusk (poparcie ponad 43 proc. delegatów), często uważany za partyjnego outsidera.

Jak prządł Grzegorz Ż.

Prokurator, niczym biegły księgowy, sumował dolary, marki, franki, przeliczał na złotówki według starego i nowego kursu, dodawał, odejmował, mnożył i dzielił. I zawsze wychodziło tak samo, bilans nie zgadzał się. Według tych szacunków Skarb Państwa stracił na operacjach Funduszu Obsługi Zadłużenia Zagranicznego ok. 100 mln dolarów. Ile z nich przepadło w wyniku złych decyzji, a ile po prostu ukradziono – określi sąd.

Bohater ostatniej dekady

Każda epoka ma takich bohaterów, jakich potrzebuje. U nas przez stulecia potrzebni byli powstańcy i konspiratorzy, więc im stawiano pomniki, na których stoją w wyniosłych pozach do dziś. Kim byli natomiast bohaterowie ostatniej dekady XX wieku, zarazem pierwszego dziesięciolecia odzyskanej wolności? Przypomnijmy pokrótce twarze, które utrwaliły się w masowej wyobraźni.

Europa na wagę

Kto jest duży, a kto mały? Wedle jakich kryteriów to ustalić? Ile który kraj będzie miał w Europie głosów? Takie pytania – pod hasłem „ważenia głosów” – rozstrzygnęła Unia Europejska na szczycie w Nicei. Ważenie głosów nie mogło być zabiegiem automatycznym. Waga ciężka Niemiec groziłaby rozstawieniem reszty partnerów po kątach. Kiedy przyjrzymy się podziałowi głosów – zobaczymy, jak wiele w Unii zrobiono na rzecz harmonii, zgody i oszczędzenia miłości własnej słabszych partnerów.

Papież wzrusza i obrusza

Rozmowa z Marco Politim, watykanistą

Pan Greenspan

Ronalda Reagana, George’a Busha i Billa Clintona łączy niewiele poza tym, że wszyscy trzej mianowali tę samą osobę, Alana Greenspana, na stanowisko szefa amerykańskiego banku centralnego. Po ostatnich wyborach prezydenckich, gdy stało się jasne, że przepychanki na Florydzie nieprędko się skończą, „Wall Street Journal” napisał: „Co za różnica kto wygra, skoro Greenspan jest u steru Rezerwy Federalnej”. Natomiast brytyjski tygodnik „Observer” uznał Alana Greenspana za najbardziej wpływową osobistość na świecie: przed Billem Clintonem, Billem Gatesem i Władimirem Putinem.

Trzej królowie śpiewają

[dla każdego]

Krajobrazy polskie

[dla każdego]

Sympatyczna Lucynda

[dla każdego]

Dogma

[dla koneserów]

„Kronika śmierci przedwczesnych”

Zegarmistrz światła

Wersje reżyserskie

Nie tylko książki miewają swoje losy – filmy też. Bywa, że stare obrazy wracają ponownie na ekrany, rozpoczynając nowe życie, nieraz ciekawsze od pierwszego. Najczęściej powodem ponownych premier jest twórcze wykorzystanie nowych zdobyczy techniki (udźwiękowienie, kolorowanie kadrów czarno-białych). Od paru sezonów na Zachodzie pojawiają się tzw. wersje reżyserskie, czyli autorskie – twórca na nowo montuje swój film, dodając sceny, które kazał mu usunąć producent lub cenzor. Niedawno nową wersję „Ziemi obiecanej” przedstawił Andrzej Wajda. Kto następny? Czy i co zmieniliby w swoich znanych filmach wybitni twórcy, gdyby je reżyserowali dziś?

Alfabet uczuć

Dawniej polską rzeczywistość opisywać miała literatura, potem także filmy i słuchowiska radiowe. Dziś takim zwierciadłem przechadzającym się po wyboistych gościńcach III Rzeczypospolitej jest telenowela. Rodzime tasiemcowe seriale bawią, komentują i uczą, jak żyć i po co. A nieodmiennie towarzyszą im piosenki, które stają się osobną formą wypowiedzi poetyckiej i muzycznej.

Kobiety częściej niż mężczyźni używają trybu przypuszczającego

Kobiety częściej niż mężczyźni mówią „nie wiem”. Robią tak nawet te, które obiektywnie wiedzą znacznie więcej od mężczyzn, z którymi rozmawiają. Chyba że w porę poznają słownik i reguły języka płci przeciwnej. W księgarniach można już kupić pierwsze podręczniki.

Stara kasa nie rdzewieje

Prestiżowy brytyjski miesięcznik „EuroBusiness” opublikował listę 100 najlepiej zarabiających europejskich gwiazd estrady, filmu i telewizji. Najlepiej mają się wykonawcy muzyki rozrywkowej, ci zwłaszcza, którzy swój talent sprzedają za Oceanem. W złotej setce nie ma nikogo z Polski, a region środkowej i wschodniej Europy reprezentują tylko Austriak Arnold Schwarzenegger, pochodząca ze wschodnich Niemiec tancerka i łyżwiarka Katarina Witt, czeska modelka Eva Herzigova, Ukrainka Milla Jovovich i zupełnie u nas nieznany rumuński gitarzysta Peter Maffay.

Olbrzymy, karły, meteory

W naszym rodzimym zbiorze gwiazd występują wszelkie istniejące we wszechświecie formy. Mamy więc czerwone olbrzymy (namaszczone jeszcze przez komunistów), białe karły (dawniej reakcyjne, bo namaszczone przez Zachód), supernowe (wynoszone na firmament natychmiast po debiucie), pulsary (pulsujące osiągnięciami – od wybitnych po mierne), a nawet czarne dziury (trudno się dopatrzyć, by błyszczały). Najjaśniej świecą przelatujące przez nieboskłon komety.

Targi o prezesa NBP

Sejm wybiera prezesa NBP. Kandydatem zgłoszonym przez prezydenta Kwaśniewskiego jest Leszek Balcerowicz. Na taką decyzję prezydenta wpływ miały dwa czynniki, które należy widzieć wspólnie: przekonanie, że jest to bardzo dobry kandydat i deklaracje klubów parlamentarnych Unii Wolności i Akcji Wyborczej Solidarność, że Balcerowicz może liczyć na ich głosy.

Pula lęku

Pierwszy rok nowego stulecia będzie zarazem pierwszym, kiedy liczba pracowników polskich banków zamiast jak dotąd rosnąć – zacznie się kurczyć. Zawód, zdawałoby się sztandarowy dla wolnego rynku, na którym rządzi pieniądz, okazał się zawodem wysokiego ryzyka. Mimo prób łagodzenia bólu i upychania zbędnych ludzi gdzie się da, pracę straci w nadchodzącym roku co najmniej 5–6 tys. osób.

Rok 1989, pierwsze po latach święta bez kartek

Przygotowania do Bożego Narodzenia w 1989 r. były zupełnie inne niż poprzednie. Nikt nie ustawiał się w nocy do mięsnego, w którym jeszcze niedawno rejestrował kartki. Kolejki przeniosły się pod firmowe sklepy zakładów mięsnych, w których sprzedawano bez marży. Ale główny ciężar zaopatrzenia świątecznych stołów wzięła na siebie ulica.

Dziwna sekta z katakumb

Niemal w sto lat po ukazaniu się i triumfalnym przyjęciu „Quo vadis” Henryka Sienkiewicza otrzymaliśmy polski przekład powieści Miki Waltariego „Wrogowie rodzaju ludzkiego”. Jest ona osadzona w tej samej epoce, ale mamy tu odmienne od znanego nam z „Quo vadis” spojrzenie na chrześcijaństwo, głębsze i bardziej realistyczne. Ani chrześcijanie nie są wyłącznie anielscy, ani poganie tylko bestialscy. Porównanie pod tym względem obu powieści mówi nam bardzo wiele nie tylko o ich autorach, ale również o czasach, w których powstawały. I usprawiedliwia pytanie: co jest prawdą, a co fikcją w „Quo vadis”, dziele, którego nową ekranizację zobaczymy w przyszłym roku?

Mózgu nie sklonujemy

Rozmowa z prof. Piotrem Słonimskim, genetykiem

Wigilia maszyn gadających

W Wigilię oczekujemy, że choć raz w roku przemówią do nas zwierzęta. Daremność tych nadziei rozwialiśmy jednak w ubiegłym roku, drukując na święta (POLITYKA 52/99) wywiad z zoologiem i etologiem, który odrzucił możliwość inteligentnej rozmowy ze zwierzęciem. Z kim zatem podjąć dialog? Może z komputerami, których w naszym życiu coraz więcej? Czy mają kiedykolwiek szansę przestać być tylko bezdusznymi maszynami?

Ludzkie zoo

W sześciu numerach „Polityki” zamieściliśmy cykl publikacji pod metaforycznym hasłem „Uwolnić słonia”. Postulowaliśmy zamknięcie ogrodów zoologicznych. Czas na podsumowanie akcji, która dzięki wyjątkowo żywej reakcji czytelników rozrosła się i nabrała impetu. Oczywiste, że z dnia na dzień nie da się zamknąć wszystkich zoo; muszą one istnieć, ale jesteśmy przekonani, że nie w tej liczbie i nie w tak żałosnej formie, jak wiele z nich teraz. Potrzebny jest silny społeczny nacisk na dyrektorów ogrodów, urzędników, władzę stanowiącą prawo. Proponujemy, by zorganizować się wokół pięciu zasad: Kanonu nowego zoo. Kanon ten prześlemy marszałkowi Sejmu.

Powrót synów

Artykuł, który odmienił ich życie, ukazał się w nowojorskim „Nowym Dzienniku” w maju, może czerwcu 1990 r. Pamiętają, że na Greenpoint wyrywano go sobie z rąk, wycinano, kserowano, streszczano przez telefon. Opowiadał o decyzji wyjazdu do Polski dwudziestokilkuletniego Roberta Końskiego. Historia wydawała się nierealna i odległa jak lot na Księżyc. A jednak postanowili pójść w ślady Końskiego.

Feralna „13” (w tym dwa duety) oraz tort, resztki pożywienia i wywar z kurzajek

Pechowcy roku 2000

O pożytkach z ascezy

„I co za pożytek z tego całego pożytku?” – pytał wieśniak, któremu tłumaczono, na czym polega pożytek z komputera. Pytanie, które można odnieść do współczesnej cywilizacji, ale czy wypada je stawiać, w dodatku w okresie gwiazdki, gdy staramy się w pełni skorzystać z jej dobrodziejstw? A jednak, wyłania się ono, i to w krajach, które, wydawałoby się, mają najmniej powodów, by w sukces postępu powątpiewać.

Nasza jest noc

Dzień jest bezwstydnie nagi, jednoznacznie dosłowny. Gdzież mu do nocy. Noc jest już po dziennych godzinach dojrzała, nie rozbija jej w bolesne strzępy dzienne nabieranie doświadczenia. Ono się w nocy tylko przetrawia, utrwala i wzbogaca.

Tysiąc przeszkód

Dział kadr

Zamiast sianka pod obrusem

Kochany krewny

W święta widzowie martwią się co najwyżej tym, że za dużo jedzą, nie zaś nadmierną konsumpcją programu telewizyjnego.

Opinie

Sztuka świętowania

Staś plus golf

Dzisiaj w Betlejem. Relacja z drugiej intifady

Louis S. Michel, najstarszy w palestyńskim Betlejem „dyplomowany przewodnik po miejscach świętych w językach arabskim, francuskim i angielskim”, nie oprowadził od dwóch miesięcy żadnego turysty. Wizyta obywatela izraelskiego niechybnie zakończyłaby się tu ukamienowaniem, zaś Europejczycy boją się zbłąkanych kul.

Polityka i obyczaje