20 lat temu Warszawa próbowała doszusować do innych europejskich stolic. Miasto miało swoich wygranych i przegranych.
Ethan A. Nadelmann. Dyrektor Centrum Lindesmith w Nowym Jorku
Dla przyjezdnych Warszawa to wyzwanie, zwykle pierwsze w życiu. Przybywają do niej z wielkiej, martwej pustki, która raz nazywa się Radom, innym razem Łomża, Koło lub Ostrołęka.
Honor polskiego sportu wydaje się uratowany. Zawiodło wielu faworytów, ale godnie zastąpili ich młodsi koledzy. A przed nami jeszcze występy kajakarzy, pływający na łódce Mateusz Kusznierewicz i start kolarzy szosowych. Nie powiedzieli ostatniego słowa lekkoatleci, a poza tym zawsze mogą być jeszcze niespodzianki. Przykład dał Szymon Ziółkowski.
Prawybory prezydenckie w Nysie odbyły się u progu ostatniego etapu przygotowań. Właśnie ruszyła kampania telewizyjna, pojawił się spot reklamowy Mariana Krzaklewskiego z ministrem Markiem Siwcem i urzędującym prezydentem w rolach głównych, a sztab przewodniczącego AWS nie ukrywał, że właśnie od Nysy musi się zacząć przełom w niemrawej i nie przynoszącej efektów kampanii. Sztabowcy Mariana Krzaklewskiego zdawali się mówić: teraz albo nigdy.
Parafrazując tytuł nagrodzonego, jak najbardziej zasłużenie, filmu Krzysztofa Zanussiego, można by powiedzieć, iż śmiertelną chorobą kina polskiego przenoszoną za pomocą taśmy filmowej jest nuda zużytych tematów, bylejakość artystyczna oraz nieliczenie się z publicznością.
Może udałoby się zapomnieć. Sypiać normalnie. Może każdy szczegół tamtych dni nie powracałby tak natrętnie i często, gdyby Ewa nie spotykała ciągle Jarzębskiego. Gdyby nie gapił się i nie uśmiechał bezczelnie. Czy matka może żyć normalnie, mijając na ulicy mężczyznę, który porwał jej dziecko?
Po epoce PRL pozostało sporo wyjałowionych ideowo organizacji, które jednak nie schodzą z dziejowej sceny, ponieważ energii dostarcza im majątek – spadek po czasach świetności. Dawne starcia programowe zastąpione zostały gorącymi konfliktami o nieruchomości. Pisaliśmy niedawno o zamożnej partii-widmie, czyli Stronnictwie Demokratycznym (POLITYKA 13). Podobną instytucją jawi się Naczelna Organizacja Techniczna. Emocje wśród inżynierów są tym większe, iż zbliżają się wybory władz, w których rozstrzygnie się również polityczne przywództwo NOT.
Jean Quatremer, dziennikarz „Liberation”, w artykule „Unia już nie kocha Polski” (POLITYKA 38) nakreślił bardzo krytyczny obraz Polaków i Polski jako kraju zacofanego, zdominowanego przez kler, miotającego się politycznie. Miałoby to uzasadniać narastającą na Zachodzie niechęć do przyjęcia Polski do Unii Europejskiej. Otrzymaliśmy kolejny polemiczny głos z Francji, tym razem długoletniego dziennikarza „L’Express”.
Czy Polacy nadają się do Unii? Publikujemy kolejne głosy. Rozmowa z prof. Normanem Daviesem, historykiem
Dwieście lat temu, kiedy Polska straciła niepodległość, Francja stała się naszą drugą ojczyzną. Dwadzieścia lat temu, kiedy powstała Solidarność, Francja stanęła w jej obronie. Mamy pewność, że i teraz możemy liczyć na wasze poparcie i na strategiczne partnerstwo. Tymi mniej więcej słowami zaczął premier Buzek spotkanie z francuskimi dziennikarzami, którzy może nawet się wzruszyli, ale po chwili spytali: jeżeli pan oponuje przeciw różnicowaniu statusu członków Unii, to wasza pozycja różni się od francuskiej, gdzie tu więc miejsce na strategiczne partnerstwo? W ten sposób romantyzm Chopina został zagłuszony przez logikę Kartezjusza.
Odejdzie czy nie odejdzie? Po raz kolejny Alberto Fujimori, człowiek znikąd, który przez dziesięć lat rządził potomkami Inków, zaszokował Peru. Ta dekada mogłaby być wybornym tematem dla pisarzy pokroju Marqueza czy Peruwiańczyka Vargasa Llosy, który zresztą w 1990 r. stanął do walki o prezydenturę i przegrał z Fujimorim. Teraz Llosa powinien napisać powieść, której bohaterem mógłby uczynić szefa tajnej policji Vladimiro Montesinosa, peruwiańskiego Rasputina, prawą rękę Fujimoriego. I zadedykować ją Alejandro Toledo – indiańskiemu następcy peruwiańskiego Japończyka.
Budynek sądu w portowym mieście Xiamen w prowincji Fujian od kilku dni przypomina oblężoną twierdzę. Ulice zostały obstawione przez policję i służbę bezpieczeństwa. Dobrani rzecznicy, podobnie jak pieczołowicie wyselekcjonowani przedstawiciele mediów (agencja Xinhua, centralna TV i główny dziennik partyjny „Renmin Ribao”), otrzymali polecenie przemawiania jednym głosem, a zwłaszcza niewdawania się w jakiekolwiek spekulacje.
Jeszcze w seminarium marzył o tym, że pojedzie do jakiegoś dzikiego zakątka świata, żeby szerzyć Ewangelię i nawracać niewiernych. Trafił na misję w samym sercu Ameryki Południowej. Mieszka wśród Indian Aché, którzy nazywają go Makakiem z Dużą Brodą i nie pozwalają mówić o religii.
[dla koneserów]
[dla najbardziej wytrwałych]
[dla każdego]
Jeden po drugim odchodzą wielcy i wybitni: ostatnio Jerzy Giedroyc, niedawno Józef Tischner, Gustaw Herling-Grudziński, Jan Karski, przed nimi Jerzy Turowicz i Zbigniew Herbert, a także Jerzy Waldorff i Andrzej Szczypiorski. Narasta w nas poczucie ogromnej straty. A przecież, gdy wybuchła wolność, niektórzy uznali, że rola wielkich autorytetów się skończyła.
Polszczyzna – dialekt lokalny?
Z realizacją tej wystawy – jak przyznała szefowa muzeum Zofia Gołubiew – zwlekano kilka lat, a wernisaż przesuwano kilka razy. Bo choć współczesne media wręcz nieprzyzwoicie zbanalizowały śmierć (katastrofy, wojny, wypadki drogowe), to równocześnie samo umieranie jest tematem tabu, wstydliwie omijanym przez wszystkich. Słusznie więc obawiano się, czy widzowie zaakceptują tak wielką jednorazową dawkę sztuki wanitatywnej.
Polacy nie mieli szczęścia do encyklopedii. Prace nad jej kolejnymi wersjami albo przerywały wojny, albo komplikowały w bliższych już nam czasach zawirowania polityczne. Dziś na twórców przygotowywanej właśnie Wielkiej Encyklopedii PWN czeka groźniejszy może przeciwnik – Internet oraz inne media elektroniczne, coraz skuteczniej wypierające tradycyjne kompendia wiedzy.
[warto mieć w biblioteczce]
[tylko dla znawców]
Goran Bregović lubi zaskakiwać. Pomysł nagrania wspólnej płyty z Krzysztofem Krawczykiem to kolejna kontrowersyjna decyzja mistrza. Mistrz jednak – któremu zarzuca się i plagiaty, i hołdowanie złym obyczajom, a nawet ciemne interesy z politykami – odporny jest na krytykę.
Oczy świata kierują się na Pragę. Międzynarodowy Fundusz Walutowy, Bank Światowy i ministrowie finansów Grupy Siedmiu nie przekonali koalicji antyglobalistów do swych pomysłów na łagodzenie skutków rodzącego się kapitalizmu informatycznego. Po Seattle, Waszyngtonie i Melbourne Praga stała się kolejnym polem konfrontacji między entuzjastami i krytykami nowej ekonomii. Jednak spór o kapitalizm trzeciego tysiąclecia toczy się przede wszystkim w gabinetach i salach konferencyjnych.
Od kilku tygodni wspólna waluta 11 państw Unii Europejskiej przeżywa bardzo ciężkie chwile. Kurs euro w stosunku do dolara i jena spadł do zaskakująco niskiego poziomu i końca tego zjazdu nie widać. Ta wielka i dość gwałtownie postępująca słabość sprawia wiele kłopotów nie tylko tamtejszym politykom i szefom Europejskiego Banku Centralnego. To także istotny problem dla Polski.
Prawie dwuletnia dyskusja o konieczności obniżania podatków od dochodów osobistych zakończy się prawdopodobnie decyzją o ich ponownym podwyższeniu. Rząd, opowiadając się stanowczo przeciwko obniżaniu stawek w 2001 r., proponuje zlikwidować niektóre ulgi. Próbuje to osłodzić obietnicą obniżenia stawek od 2002 r., czyli wtedy, kiedy już nie będzie rządził.
Urząd Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi usiłuje wydać na zakup luksusowej siedziby w centrum Warszawy prawie 36 mln zł. Chce to uczynić bez przetargu – to najpoważniejszy z zarzutów, jakie postawiliśmy w artykule (POLITYKA 37). Poniżej drukujemy polemiczne stanowisko UNFE, odpowiedź autorki i tekst interpelacji poselskiej w poruszonej w artykule sprawie.
Tragiczny dylemat, jaki musiał rozstrzygnąć brytyjski sędzia, orzekając o rozdzieleniu syjamskich bliźniąt i tym samym skazując jedno z nich na śmierć, rozważał w swym eseju prof. Jacek Hołówka (POLITYKA 37). Problem poruszył naszych internetowych czytelników.
„Nigdy w historii wojen tak wielu nie zawdzięczało tak dużo tak niewielu”. Te słynne słowa Winstona Churchilla wypowiedziane w 1940 r. w brytyjskim parlamencie dotyczyły także polskich pilotów, którzy wykazali się w Bitwie o Anglię odwagą, świetnym przygotowaniem i „tym czymś”, co wyróżniało ich z grona obrońców angielskiego nieba. Z początku jednak nasi lotnicy nie spotkali się ze zbyt życzliwym przyjęciem.
Wieszcz opowiada: „Wezwano pokojową i dziewkę służebną/w naczynie srebrne wody wylano konewkę./Zosia, jak wróbel w piasku trzepoce się, myje/Z pomocą sługi ręce, oblicze i szyję” („Pan Tadeusz”, ks. V). Niewiarygodne, ale to jedyna w całym poemacie wzmianka o myciu się, i to bardzo powierzchownym. W „Odysei” Homera zaś ludzie stale się myją i kąpią. Porównanie obu poematów – nie tylko pod kątem higieny osobistej bohaterów – jest wielce zastanawiające.
Rozmowa z prof. dr. hab. Jerzym Woźnickim, rektorem Politechniki Warszawskiej, przewodniczącym Konferencji Rektorów Akademickich Szkół Polskich
Wynalazki często rodzą się z lenistwa. Wymyślamy pilota, by sterować telewizorem na odległość, bo nie chce nam się wstawać z wygodnej kanapy. Równie silnym motorem wynalazczości jest irytacja, spowodowana przez drobne niedogodności. Dwaj Brytyjczycy David Hillman i David Gibbs podjęli próbę przeglądu wynalezionych w XX stuleciu drobiazgów likwidujących takie niewygody.
Bałtyk z coraz większą siłą atakuje brzegi. W najbliższym stuleciu jego agresja jeszcze wzrośnie. Według najbardziej optymistycznych prognoz poziom morza podniesie się o 30 cm, według pesymistycznych – nawet o metr. To oznaczałoby, że woda wtargnie 150–200 m w głąb lądu.
Krzyżacy w reklamie firmy Atlas poprosili o polski klej do glazury, firma Henkel ostro zaprotestowała, a wokół całej sprawy powstała spora wrzawa. Takie barwne potyczki jak między Atlasem i Henklem zdarzają się w polskim świecie reklamowym jeszcze rzadko. W ciągu dwóch lat działania Komisja Etyki Reklamy otrzymała tylko dziewięć zażaleń.
Wojna o prawa do jednego z najstarszych polskich festiwali piosenki poróżniła już krakowskich studentów i artystów. Wiele wskazuje na to, że poróżni również rektorów uczelni. Patronat nad 37 Festiwalem Piosenki Studenckiej objął z jednej strony rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, z drugiej rektor Akademii Ekonomicznej. Problem w tym, że chodzi o dwa konkurencyjne festiwale.
Jolanta Kwaśniewska zajęła pozycję nie – jak inne polskie prezydentowe, premierowe czy sekretarzowe – gdzieś z tyłu za swoim mężem, ale obok niego, a czasem nawet od frontu. Żony poprzednich przywódców były tylko tłem dla swoich małżonków. Obowiązywał model wodza-samotnika. Naród nie wiedział, jak wyglądały kobiety Bieruta, nie znał poglądów żony Gomułki, Gierka czy Jaruzelskiego.
Pływanie znów okazało się porywającym sportem. Nie tylko ze względu na dwanaście rekordów świata, grad rekordów olimpijskich i powracające pytania o granice ludzkich możliwości. Pływalnie przykuwały widzów fascynującą sportową walką, radością zwycięzców oraz dramatami pokonanych. A styl, w jakim ustanawiano rekordy, był imponujący.
Ryszard Olchowik wyruszył w drogę w osiemdziesiątym dziewiątym, 14 sierpnia rano. W Warszawie następował symboliczny koniec Peerelu, ale tu – na wschodniej granicy – czuło się pewną nerwowość służb mundurowych, doskonale widoczną na spoconej twarzy grubego pogranicznika, który na stacji Zubki Białostockie zatrzymał i obezwładnił Ryszarda Olchowika pytaniem: – Dokąd? – Zamierzam obejść cały kraj, idąc od jednego słupka granicznego do drugiego – wyjaśnił uprzejmie Olchowik. W Warszawie mówiło się właśnie o rządzie z udziałem Solidarności. W Zubkach Białostockich spocony pogranicznik po długim namyśle odpowiedział: – Dobra, niech pan idzie – Ryszard Olchowik, nauczyciel wuefu z Gniezna, zrozumiał, że rozpoczyna wędrówkę po kraju zupełnie innym niż ten, w którym żył przez 38 lat.
