6 czerwca 1973 r. zjechał z taśmy pierwszy Fiat 126p. W najbliższych dniach zjedzie ostatni. Do września 2000 r. wyprodukowano ich dokładnie 3 318 674. Jeszcze trochę, a Maluch sięgnąłby po rekord Guinnessa dzierżony przez Volkswagena garbusa. Produkcja Fiata 126p trwa ponad ćwierć wieku i teraz, po kilku ułaskawieniach, wyrok jest już nieodwołalny. Ale nasz Maluch, obiekt wielu złośliwych żartów i gorących pragnień, długo jeszcze będzie żyć w polskim pejzażu, zanim stanie się muzealnym zabytkiem. Wszak autko, które urodziło się w socjalizmie i miało być jedną z oznak gierkowskiego „otwarcia na świat”, dowiozło nas ostatecznie do rynkowej demokracji. Przejechaliśmy nim kawał drogi ku europejskiej cywilizacji.
Grażyna Staniszewska. Posłanka Unii Wolności, przewodnicząca sejmowej Komisji Edukacji, Nauki i Młodzieży
Cena ropy naftowej uparcie pnie się w górę. W ubiegłym tygodniu osiągnęła kolejny rekord – 37 dolarów za baryłkę. Świat zaczyna ogarniać naftowa panika, Francuzom jako pierwszym puściły już nerwy. Strajk kierowców protestujących przeciwko paliwowej drożyźnie przez tydzień paraliżował Francję i zaczął rozprzestrzeniać się po Europie. Czy nadciąga kryzys naftowy podobny do tego z lat siedemdziesiątych?
Jubileusz 10-lecia działalności zorganizowanych grup przestępczych policja uczciła rozbijając najpierw tzw. Wołomin, a teraz Pruszków. W aresztach znaleźli się bossowie gangu. Za pozostałymi rozpisano listy gończe (także za zabójcą Pershinga, lidera Pruszkowa – patrz tekst niżej). To początek drogi – prokuratorzy muszą sporządzić mocne akty oskarżenia, a sądy wydać wyroki. Dopiero wtedy organy ścigania będą mogły odnotować sukces.
Finansowanie partii politycznych z budżetu nie jest pomysłem nowym. Pojawiał się on już w przeszłości, ale bez przekonania, że uzyska społeczną akceptację. Uważano wprawdzie, że jest to najskuteczniejsza metoda uczynienia partyjnych pieniędzy jawnymi i przejrzystymi – co automatycznie oddalałoby podejrzenia o polityczną korupcję – ale cofano się przed społeczną niechęcią. Teraz po raz pierwszy wszystkie największe ugrupowania (wyjąwszy PSL) zgodnym chórem powiedziały: trzeba wreszcie przekroczyć Rubikon.
Władze Warszawy postanowiły skłonić kierowców do zdjęcia nogi z gazu. Od 18 września po stołecznych ulicach nie będzie można jeździć szybciej niż 50 km/godz. Za Warszawą mają pójść inne miasta. Ograniczenie szybkości ma diametralnie poprawić bezpieczeństwo na jezdniach. Nadzieje te wydają się jednak płonne.
Na czele samotny lider, daleko w tyle zmęczony peleton przed ostatnim punktem żywieniowym. Strata nie maleje, a do mety z napisem „wybory” już blisko. Decydujące tygodnie prezydenckiej kampanii, z telewizyjną prezentacją, są dla rywali Kwaśniewskiego ostatnią szansą na pozyskanie nowego elektoratu. Jeśli coś istotnego ma się zmienić do dnia wyborów, to niemała część społeczeństwa musiałaby przenieść swoje sympatie na rywali obecnego prezydenta.
Jedna partia, federacja partii czy znów wszystko po staremu, a więc nieustający bałagan i ciągle plączące się nogi? To pytanie, towarzyszące Akcji Wyborczej Solidarność od chwili wyborczego zwycięstwa w 1997 r., odżyło wraz z rozpoczęciem prezydenckiej kampanii Mariana Krzaklewskiego.
W Olsztynie dwa bloki postanowiły odgrodzić się od czterech kamienic. Rozpętała się efektowna wojna o płot, a także szeroka dyskusja, czy izolowanie się obywateli bogatszych od mniej zamożnych jest zgodne z prawem, moralne oraz honorowe.
Nasz artykuł „Polonia na wydaniu” (POLITYKA 32) wzbudził liczne reakcje i pomysły – jak mamy, jako kraj, prezentować się za granicą. Polska musi zadbać o swój wizerunek tym bardziej, że Europa wysuwa nowe wątpliwości – czy warto z nami brnąć w kłopoty. Klimat się popsuł, niestety, to jasne. Komisarz unijny Guenter Verheugen postulował nawet referendum sprawdzające, czy Polska w ogóle ma być brana pod uwagę jako partner Piętnastki. Chcemy zaprezentować kilka głosów znanych dziennikarzy z Europy Zachodniej. Jak zatem nas widzą?
„Cudowna woda, wspaniałe warunki do nurkowania, luksusowe chatki”. To były ostatnie słowa napisane na pocztówce przez niemiecką rodzinę Wallert, zanim została porwana w czasie urlopu w Malezji przez filipińskich partyzantów. Do porwań turystów dochodzi na całym świecie. Czasami porywacze mają cele polityczne, innym razem, jak to bywa np. w Jemenie, wyłącznie finansowe.
Nie minęły dwa tygodnie od wizyty prezydenta Billa Clintona, który pobłogosławił Plan Kolumbia (wspólną akcję USA i Kolumbii przeciw kartelom kokainowym i partyzantom) i na ulicach Cartageny tańczył z jej mieszkańcami, a już partyzanci FARC zdążyli zamordować dalszych 30 osób i zlikwidować kolejny komisariat policji państwowej. Istnieje obawa, że podobny los spotka całe to zamierzenie.
Do Schönfeld, wsi leżącej niedaleko Wismaru, prowadzi aleja lipowa wprost do klasycystycznych kolumn białego pałacyku ocienionego potężnym rozłożystym dębem. Za NRD były tu szkoła, dom kultury, wczasy dla ludu, na dachu rosła trawa, a fronton czarował liszajem tynku. Dzisiaj pałacyk lśni bielą, a na trawniku pyszni się wyryty w kamieniu herb. – Odzyskał – powiada zawistna plotka. – Odkupił – powiada właściciel Christian von Plessen, który za ruinę dał 275 tys. marek.
[dla koneserów]
[dla każdego]
Rozmowa z Januszem Głowackim, literatem
Jesteśmy świadkami powrotu do swojskich ludowych klimatów, a zwłaszcza mody na góralszczyznę. Nie po raz pierwszy zresztą polska kultura oficjalna próbuje odświeżyć swoją ofertę zwracając się w stronę folkloru. Tym razem czyni to jednak bez umiaru.
Nowy ustrój dość skutecznie przeorał w ostatnim dziesięcioleciu polską kulturę. Nie wiadomo czy przez zapomnienie, czy przez nieuwagę ostało się jednak kilka skansenów dawnego porządku – instytucji ze starą nazwą, w większości nadal należących do Skarbu Państwa. Tworzą one relikty socjalizmu w kraju, który od dawna pragnie uchodzić za kapitalistyczny.
„Wesela w domu” – autobiograficzna trylogia Bohumila Hrabala, to opowieść o 20 szczęśliwych latach, które spędził na Libni – peryferyjnej dzielnicy Pragi. Jeszcze na początku lat 70. Hrabal i jego przyjaciele chodzili do urzędu stanu cywilnego, by dowiedzieć się, kto wstępuje w związek małżeński, a następnie pili zdrowie młodej pary w domu pisarza.
[nie zaszkodzi przeczytać]
[warto mieć w biblioteczce]
Dalekomorskie trawlery od dawna nie mają gdzie łowić. Co gorsza, z końcem 2001 r. Polska traci dostęp do – ostatniej – rosyjskiej strefy ekonomicznej. W polskiej części Bałtyku też jest za dużo kutrów, a za mało ryb. W sumie kilka tysięcy rybaków czeka rychłe rozstanie z zawodem.
Unia Europejska zadziwia odzyskanym wigorem. Dowodem jest bezprecedensowa fala cięć podatków. Rządy unijne wręcz prześcigają się w tym dziele, które ma sprzyjać wzrostowi gospodarczemu, spadkowi bezrobocia i sprawiedliwszemu podziałowi bogactwa. W tym samym czasie polski parlament rezygnuje nawet z kontynuowania dyskusji nad projektem wycofania ulg i obniżki stawek w podatku od dochodów osobistych.
Papieże rzadko trafiają na ołtarze. Kandydatów na swoich świętych i błogosławionych Kościół poddaje długiej i dokładnej „lustracji”. Mają być wzorem i przykładem dla miliarda wiernych. Na wieść, że Jan Paweł II beatyfikuje dwóch swych poprzedników – Piusa IX i Jana XXIII – rozgorzała dyskusja. O „dobrego papieża Jana” nikt się nie spiera – podbił serca wierzących i ateistów. Z Piusem IX sprawa ma się znacznie gorzej. W dwa dni po beatyfikacji Piusa kardynał Ratzinger, strażnik czystości doktryny Kościoła, ogłosił, że tylko wiara katolicka prowadzi w pełni do zbawienia. Pius by temu przyklasnął, ale Jan?
Raport „Polska szkoła odwyku” (POLITYKA 28) wywołał gwałtowny artykuł Wiktora Osiatyńskiego „Polski monopol odwykowy” (Polityka 35). Przeczytałem ten ostatni tekst z osłupieniem. Autor dokonał próby zmiecenia mnie z powierzchni życia zawodowego i publicznego oraz przekazał opinii publicznej nieprawdziwe informacje o pracy wielu ludzi i instytucji.
Raport Marcina Kołodziejczyka „Polska szkoła odwyku” (POLITYKA 32), a po nim tekst Wiktora Osiatyńskiego (POLITYKA 35) sprowokowały całą lawinę korespondencji. Autorzy listów najczęściej prostowali informacje zawarte w tekście Osiatyńskiego (np. sprawa korkowego). Na szereg zarzutów odpowiedział sam zainteresowany, dr Jerzy Mellibruda. Drukujemy więc jedynie te fragmenty listów, w których autorzy nie powtarzają argumentacji zawartej w tekście „Wolnoamerykanka”.
Wypowiedź Jerzego Mellibrudy potwierdziła różne rozumienie przez każdego z nas natury alkoholizmu, skutecznych metod terapii, osobliwości modelu Minnesota oraz roli programu AA w leczeniu alkoholizmu. Mam nadzieję, że dyskusja na ten temat będzie toczyć się na łamach czasopism specjalistycznych. Żałuję, że w swojej odpowiedzi Jerzy Mellibruda zajął się stanem moich emocji, a jedynie prześlizgnął się po zasadniczym problemie.
Siedemnastoletnia Ela z Czeladzi przez dwa tygodnie czekała we włoskim szpitalu na transport sanitarnym samolotem do Polski. Nie doczekała się. Samolot miał przylecieć w poniedziałek. Ela zmarła w nocy z soboty na niedzielę. Jak wykazała sekcja zwłok – na zapalenie płuc.
Przed tygodniem (POLITYKA 37) pisaliśmy o rynku podręczników szkolnych – kto się na nim bogaci i jak wygląda droga podręcznika od autorów do uczniów. Dziś otwieramy niektóre z książek i zaglądamy do środka.
Z wrocławskiego pomnika Polakom pomordowanym w latach 1939–1947 na kresach południowo-wschodnich przez OUN-UPA, NKWD i gestapo od pewnego czasu w tajemniczy sposób znikają litery. Zostają tylko te, które składają się na nazwę Ukraińskiej Powstańczej Armii. Budowniczowie pomnika uważają, że dopiero taki napis jest zgodny z prawdą historyczną, władze miasta, że brakujące litery powinny wrócić na swoje miejsce, bo inaczej pomnika nie będzie w ogóle.
Mogą być wszędzie. Pod okapem dachu domu na działce, na klatce schodowej bloku w centrum miasta, w łazience, w rurze wentylacyjnej, w zakamarku samochodu, w sklepie. Przyciąga je zapach potu i żywności. Są wszystkożernymi drapieżnikami. Łatwo je zdenerwować i wtedy atakują. W tym roku tylko w województwie mazowieckim straż pożarna była wzywana do usuwania gniazd szerszeni 1300 razy.
Polaków śmieszą przede wszystkim dowcipy sytuacyjne oraz politycy i policjanci, a odżegnują się od żartów nieprzyzwoitych. Pierwszy Festiwal Dobrego Humoru w Gdańsku miał udowodnić, że telewizje troszczą się o wesoły nastrój rodaków. Choć z drugiej strony zagadką pozostaje fakt, dlaczego tak trudno spotkać Polaka w dobrym humorze.
Równo sto lat temu – w 1900 r. w Wiedniu i w Lipsku – ukazała się wielka książka Freuda „Die Traumdeutung” (Objaśnianie marzeń sennych). Żadna inna późniejsza jego praca nie wywarła takiego wpływu na czytelników i nie dostarczyła tylu argumentów jego wrogom. Freud odkrywał rzeczy najintymniejsze – nasze sny. Równocześnie szokował mieszczuchów dowodząc, że nawet w przyzwoitych snach tkwią w istocie mroczne żądze seksualne. Dziś tę przedziwną księgę – na poły traktat naukowy, na poły intymny dziennik wiedeński – możemy po prostu czytać jak beletrystykę. Ale Zygmunt Freud – artysta – nie tylko wpłynął na XX wiek, ale i otworzył drogę do prawdziwych badań nad mózgiem i psychiką.
Pomysł sfilmowania opowieści Andrzeja Sapkowskiego o wiedźminie poruszył środowisko miłośników polskiej fantasy. Opisał to Marek Oramus (POLITYKA 36). Jego artykuł wywołał dyskusję czytelników na stronach internetowych „Polityki”. Przedstawiamy charakterystyczne wypowiedzi.
Retransmisja koncertu Enrique Iglesiasa, TVP 1
„Sukces”, serial w reż. Andrzeja Kostenki, TVP 2
Pięć metrów pod powierzchnią wody wszystko jest inne. To że nie muszę uciekać w górę, by złapać oddech, dociera do mnie bardzo powoli. Różne myśli kłębią się w głowie. W nieprawdopodobnej ciszy podwodnego świata myśl staje się słyszalna, gromka, wyrazista, materialna niemal. A świat ten nie jest błękitny, jak na rafach koralowych, raczej brązowy.
