Odkurzony peerel

Nie śpieszcie się do Unii

Prof. Patric Artus. Wykładowca uniwersytetu Sorbona i doradca ekonomiczny premiera Francji

Obywatel Zagórny

Błąd nie tylko w rachunkach

Podwójny paszport

Ostatnia książka Szczypiorskiego

Tydzień w kraju

Cytaty

Tydzień na świecie

Szczęście z rozdzielnika

Ustawa o powszechnym uwłaszczeniu obywateli RP, przyjęta przez Sejm w ubiegłym tygodniu, to dziwoląg prawny o trudnych do przewidzenia skutkach społecznych i ekonomicznych. Sejm uchwalił utopię, która za darmo ma milionom ludzi zapewnić mieszkanie lub ziemię na własność albo w przyszłości dochody o nieznanej dzisiaj wartości.

Wskaźniki polityczne

Tak gorąco o wstępne bądź co bądź założenia budżetu nie spierano się nigdy wcześniej. Prawdziwa batalia będzie rozgrywała się dopiero w Sejmie. Obecne emocje wynikają z tego, że nie jest to walka o budżet, ale o władzę. Od przyjęcia lub odrzucenia ustawy budżetowej zależy bowiem termin wyborów parlamentarnych.

Wariacje Temidy

Sąd Apelacyjny w Warszawie uchylił wyrok i przekazał Sądowi Okręgowemu do ponownego rozpoznania głośną sprawę zabójstwa w butiku Ultimo przy warszawskim Nowym Świecie. Dawno nie słyszeliśmy z ust sędziów tak różnych ocen. „Białe jest czarne” – wynikałoby ze spojrzenia obu instancji na tę samą kwestię. Poza tą drastyczną rozbieżnością może również niepokoić sposób, w jaki jeden sąd rozprawił się publicznie z drugim.

Hodowca nadludzi

To jedno z ostatnich wielkich wydarzeń w rozliczaniu przeszłości byłej NRD, choć wyroki jeszcze nie zapadły. Nawet jeśli sędzia zdąży przed przerwą urlopową, to oskarżeni – szefowie enerdowskiego sportu – dostaną po kilkanaście miesięcy z zawieszeniem, może jeszcze jakąś grzywnę, i krzywo uśmiechnięci pójdą do domu. Po członkach biura politycznego – z Erichem Honeckerem, Egonem Krenzem i Günterem Schabowskim, po generalicji enerdowskiej armii i pogranicznikach winnych śmierci uciekinierów, po zgrywającym na sali sądowej idiotę sędziwym szefie enerdowskiej bezpieki Erichu Mielke i wreszcie po sędziach ferujących wyroki śmierci na przeciwników reżimu, oni są ostatni. 3 października przestępstwa władz enerdowskich ulegają przedawnieniu.

Rok 2000, Łeba. Jak zarobić na turyście

Sezon nad polskim morzem trwa 8-10 tygodni. Przez ten czas właściciele ośrodków, kwater, smażalni, kiosków z pamiątkami, stołówek i organizatorzy przeróżnych atrakcji muszą zarobić na życie do następnego sezonu.

Cichy don

Pół miliona dolarów wyznaczono za zlikwidowanie dwóch świadków koronnych mających zeznawać przed sądami w Katowicach i Częstochowie w procesie Janusza T. „Krakowiaka” i 50 członków jego przestępczej organizacji. Według policji zrzuciły się na ten cel największe gangi. „Krakowiak” oskarżony jest o popełnienie 42 najcięższych przestępstw, w tym zabójstwa, i – po raz pierwszy w Polsce – o kierowanie związkiem zbrojnym liczącym ok. 300 osób.

Polska norma

Nie ma dziś w Polsce słowa popularniejszego niż korupcja. Nie ma ugrupowania politycznego lub organu władzy, które nie zorganizowałoby przynajmniej jednej konferencji poświęconej walce z korupcją. Można nawet uznać, że trwa swoisty wyścig: kto zgromadzi więcej uczestników, zapisze więcej papieru, rzuci więcej antykorupcyjnych haseł. A co konkretnie?

Dekompresja

Pierwsze spotkanie przywódców dwóch państw koreańskich ponownie obudziło nadzieje na zjednoczenie podzielonego od 55 lat kraju. Zarówno w Phenianie jak i w Seulu nie ukrywano, że sukces szczytu był ważnym krokiem w tym kierunku. Prezydent Południa Kim De Dzung zapowiadał z dumą powstanie silnego państwa „pierwszej klasy”. Ale czy to w ogóle możliwe?

Nie ma wolności bez własności

Kiedy panuje własność prywatna, obywatel staje się współsuwerenem – mówił przed laty Richard Pipes.

Euronaiwni

Szkicem Adama Krzemińskiego „Babel przez kabel” (POLITYKA 27) rozpoczęliśmy wraz z Programem 2 TVP dyskusję internetową na temat przyszłości kultur narodowych w zjednoczonej Europie XXI wieku (www.tvp.com.pl/debata/). Jest to przygotowanie do publicznej dyskusji telewizyjnej polsko-niemiecko-francuskiej, jaka się odbędzie 20 lipca w Krakowie (transmisja na antenie Programu 2 TVP i niemiecko-francuskiej Arte), w której udział wezmą m.in. prof. Bronisław Geremek i Andrzej Wajda, francuski minister ds. europejskich Pierre Moscovici, francuski publicysta Jacques Rupnik, prezydent Viadriny, uniwersytetu europejskiego we Frankfurcie nad Odrą – pani prof. Gesine Schwan, austriacki publicysta prof. Paul Lendvai. Do naszej debaty przyłączyły się „Rzeczpospolita”, „Die Tageszeitung”, „Courier International”. Dziś publikujemy jedną z nadesłanych wypowiedzi – głos przedstawiciela młodego pokolenia.

Szkocki charakter – co to takiego?

Szkoci nie uświadamiają sobie, że ich bohater narodowy był synem Polki.

Bolek i Lolek

Gabriel nie zawodzi

[dla koneserów]

Gombrowicz – autoparodia

[dla koneserów]

Kawaler

[dla koneserów]

Żona astronauty

[dla każdego]

Cudze sny

O współczesnej polskiej literaturze popularnej nie można napisać niczego sensownego z przyczyny zasadniczej: nie ma o czym. Jedyne, co można, to szukać odpowiedzi na pytanie, dlaczego w III RP przez dziesięć lat nawet nie zakiełkowała proza, która gdzie indziej pleni się bujnie niczym przydrożne zielsko.

Wiara i grzech

[tylko dla znawców]

Młot na Internet

[warto mieć w biblioteczce]

Życie uczuciowe łowcy krokodyli

[nie zaszkodzi przeczytać]

Jazda po grzbietach

Tylko co pięćdziesiąty Polak kupuje w miesiącu chociaż jedną książkę. Wśród internautów ten wynik jest prawie czterokrotnie lepszy. Miłośnicy sieci poprawiają ponurą statystykę czytelnictwa. Choć komputer raczej nie wyrabia w nich nawyku lektury do poduszki, to jednak wyraźnie kształtuje gusta. Z Internetu młodzi ludzie dowiadują się, co jest aktualnym przebojem i co wypada mieć na półce.

„Zdarta płyta”

Po raporcie Mirosława Pęczaka o złej kondycji polskiej piosenki (POLITYKA 27) odezwało się wielu naszych internetowych czytelników. Okazuje się, że choć Polacy przestają słuchać rodzimych piosenek, temat nadal żywo ich obchodzi.

Jak miodek z pisarkiem

Słownictwo reklamowe jest trudne do spolszczenia: za dużo nowych realiów. A stosunek do nich nie zawsze jest pozytywny. Wskazuje na to sarkastyczne poczucie humoru czytelników, proponujących takie słowa jak np. rymopicer, bzduropis i hasłokleta (copywriter), tynkofałsz (billboard), oczumydlenie i kit w tłum (public relations). To opinia kolejnego jurora w naszym konkursie prof. Jerzego Bralczyka.

Perswazje i wycinki

Unia nas się boi

Skarga bankruta

Konto za granicą

Monopol na szynach

W samolocie na stojąco

Drogo jemy

Gdzie lokować

Kto kichnął?

Rada Ministrów podjęła decyzję o stworzeniu specjalnej strefy ekonomicznej na terenie fabryki Fiat Auto Poland w Bielsku-Białej. To wydarzenie bez precedensu. Dotychczas zagraniczni inwestorzy lokowali się w strefach, teraz strefa ulokowała się u wielkiego i bogatego inwestora. „Kiedy Fiat kichnie, cała Italia ma katar” – mówią Włosi. Okazuje się, że i u nas jest podobnie.

Drugi gaz

Chociaż premier Buzek i prezydent Kwaśniewski lubią sobie sprawiać drobne złośliwości, tym razem ten pierwszy wyposażył drugiego w świetny prezent na wizytę w Moskwie. Była nią podpisana tydzień wcześniej z norweskim premierem deklaracja o budowie gazociągu i imporcie 5 mld m sześc. gazu rocznie. Dzięki temu Polska zyska alternatywne źródło energii, a Rosja straci monopol na dostawy. Do tej pory spędzało to sen z powiek wielu polskim politykom.

Cud sklonowany

Był rok 1981. Wraz z ekipą telewizyjną staliśmy na jednym ze wzgórz na południe od San Francisco. Pod nami rozciągał się widok na to, co dziś cały świat zna pod nazwą Doliny Krzemowej. Oto kolebka nowej cywilizacji – powiedzieliśmy do kamery. Niedawno naliczyliśmy aż 35 projektów, których celem jest skopiowanie Doliny Krzemowej. Od Bangalore po Hongkong, od Izraela po Irlandię i miasta amerykańskie trwa wyścig o powtórkę cudu.

Partia wojny

Strajki, które wybuchły w całym kraju w lecie 1980 r., zakończyły się podpisaniem porozumień sierpniowych, w konsekwencji powstaniem Solidarności. Już wtedy tajemnicą poliszynela było, że nie jest to jedyny możliwy scenariusz wydarzeń. Powstały w ramach MSW sztab – dziś nazwalibyśmy go kryzysowym – proponował jeszcze na pięć dni przed zawarciem porozumień pacyfikację strajków na Wybrzeżu. Poniżej publikujemy te propozycje. Fakt, że nie zawierają one żadnych szczegółów przewidywanej operacji (np. liczby jednostek, które miałyby w niej wziąć udział, czasu uderzenia), wskazuje, że miały one charakter jedynie sondażowy. Jak wiemy, zostały odrzucone przez kierownictwo PZPR. Ciekawe byłoby jednak wiedzieć, o ile mniej liczna była partia wojny od partii porozumienia w ówczesnym establishmencie. Innymi słowy, jakie było prawdopodobieństwo rozwiązania siłowego. I jak wyglądałaby Polska i świat, gdyby do niego wówczas doszło. Poniższy dokument został odtajniony przez UOP we wrześniu 1999 r.

Bank zwany kasą

Największy polski bank po raz kolejny zmienia nazwę, zachowując jednak ten sam od 80 lat skrót – PKO. Powszechna Kasa Oszczędności Bank Państwowy (PKO BP) nazywa się teraz PKO Bank Polski SA. Dzisiejsze spory wokół prywatyzacji Banku Polskiego ujawniły, że dla znacznej części polityków i opinii publicznej to nie jest zwykły bank, ale część narodowej tradycji. Faktycznie, w historii PKO odnajdujemy zapis burzliwych dziejów polskiej gospodarki mijającego stulecia.

Polak nie wiadomo skąd

Różnice między kulturami nie sprowadzają się wyłącznie do tego, co widać nieuzbrojonym okiem. Tkwią głęboko w ludzkich nawykach, gestach, w sposobach korzystania z przestrzeni, a także w specyfice pojmowania czasu. Dlatego kiedy zastanawiamy się nieraz czym my, Polacy, wyróżniamy się spośród innych ludów, warto, byśmy brali pod uwagę istnienie owej ukrytej kultury.

Redaktor Łazarz

Kilkanaście dni temu minister spraw wewnętrznych i administracji unieważnił decyzję o rozwiązaniu Stowarzyszenia Dziennikarzy Polskich, podjętą w stanie wojennym. W wyniku inicjatywy ministra już niedługo liczba działających w kraju stowarzyszeń o nazwie Stowarzyszenie Dziennikarzy Polskich wzrośnie do dwóch. Plus Stowarzyszenie Dziennikarzy RP.

Latające cygaro hrabiego Zeppelina

Dla jednych to dinozaury historii techniki, ślepa uliczka rozwoju lotnictwa. Dla innych najpiękniejsza karta zdobywania przestworzy. Sterowce, zwane również zeppelinami, przeżyły symboliczny pogrzeb wraz z katastrofą statku LZ 129 Hindenburg w 1937 r. Dziś, w sto lat po starcie pierwszego zeppelina, niczym odrodzony z popiołów feniks, sterowce wracają triumfalnie na niebo.

Komórka trzeciej generacji

Debata nad założeniami budżetu na przyszły rok zamieniła się w kampanię promocyjną telefonii komórkowej trzeciej generacji. Sprzedaż licencji na usługi, które nie wiadomo kiedy staną się rynkową rzeczywistością ani czy w ogóle w ciągu najbliższej dekady przyniosą zysk polskim operatorom, ma zgodnie z planami polityków już w ciągu najbliższych dwóch lat ratować budżet przed nadmiernym deficytem.

Reakcja łańcuchowa

Na XIII Światowym Kongresie AIDS zarysowano obraz przerażający: w najbliższych latach umrze co trzeci mieszkaniec Afryki. Nie z powodu głodu i wojen, lecz właśnie z powodu HIV. Za kilkanaście lat podobna tragedia może czekać Rosję i większość byłych republik radzieckich. Epidemia AIDS czai się tuż obok nas.

Jak latać zdrowo

Czas urlopów i wakacyjnych wyjazdów sprzyja wielogodzinnym podróżom. Wśród pasażerów linii lotniczych wzrasta liczba osób starszych, a więc i częściej chorych. W czasie długotrwałej podróży samolotem może dochodzić do zaostrzenia przebiegu niektórych schorzeń i wystąpienia groźnych powikłań. Jak ich uniknąć?

Szkoła żon (i mężów)

Na świadectwie maturalnym wpisują: wyuczony zawód – rolnik, wiejskie gospodarstwo domowe. Czyli – kura domowa. Chłopcom też to wpisują.

Przestrzeń się słyszy, piękno – czuje

Pogoda typowo kolarska – niewielki wiatr, słońce nie pali, asfalt suchy, przyczepny. Policja na czele wyścigu zmiata przez mikrofon na pobocze jadące z naprzeciwka samochody. Strażacy pilnują, żeby żaden pojazd nie wjechał z bocznych dróg na szosę. Trzeba zachować nadzwyczajną ostrożność. Na rowerach pędzą niewidomi.

Oaza Tybet

Sala Kongresowa nabita po brzegi młodzieżą. Owacja na stojąco, kilka minut oklasków i pokrzykiwań, jak na rockowym koncercie. Na scenie zamiast zbuntowanych artystów 17-letni mnich buddyjski z Tybetu, jego świta, srebrny posążek Buddy. XVII Karmapa po raz pierwszy odwiedził Polskę, gdzie działa ponad 30 ośrodków wspólnoty Karma Kagyu, której jest światowym zwierzchnikiem.

Rodzinny serwis

Ponad 800 tys. dolarów wywiozą w tym roku z Polski zagraniczni tenisiści. Nasi zawodnicy z dżentelmeńskim uporem przegrywają swe pojedynki we wstępnej fazie turniejów i, zgodnie z polską gościnnością, niemal wszystkie pieniądze oddają przeciwnikom zza granicy. W Szczecinie, Poznaniu, Sopocie i Warszawie można już oglądać w akcji graczy z tzw. drugiego rzutu, a w Warszawie i Sopocie zjawiają się nawet panie zajmujące czołowe miejsca w światowych rankingach. Ale owe 800 tys. to ledwie czubek góry dolarowej.

Robota dla kanara

W wakacje gapowiczów przybywa. Dla znawców zjawiska jazdy na gapę Polska dzieli się na wschodnią i zachodnią. Wschodnia jest wyraźnie bardziej podatna na pokusę oszukania przewoźnika. W Katowicach lub Wrocławiu mało kto się oburza, gdy na jednej trasie jest kontrolowany czterokrotnie, a w Lublinie lub Białymstoku robi się z tego powodu rwetes. Warszawę kontrolerzy zaliczają do Polski wschodniej.

Lato pod psem

Schronisko na warszawskim Paluchu przyjmuje 250 psów miesięcznie. Schronisko w Celestynowie teoretycznie już od marca jest zamknięte z powodu przepełnienia, praktycznie nadal przyjmuje zwierzęta. W Legionowie zamiast 200 zwierząt, przebywa 500. Zaczął się sezon urlopowy i jak co roku mnóstwo psów ląduje w lasach albo na ulicach. Szczeniaków z letniego miotu, przynoszonych do schronisk całymi kartonami, trudno już się doliczyć. Latem zaczyna się w schroniskach apokalipsa.

Jan Karski (1914–2000)

Dział kadr

Lepiej, gdy seks jest eks

Na pogodę

Pogoda dla alergików

Powtarzasz się, Hans

Telewidz pożera powtórki niczym stuletnie chińskie jaja, mlaskając przy tym z zachwytu i klepiąc się po brzuchu.

Opinie

Futurologia do śmiechu

O Andzi

Nadciągają indianie

W stanie Connecticut Indianie wybudowali kasyna gry, które wyciągają ogromne pieniądze z pobliskich regionów. W stanach Wisconsin i Waszyngton wiele sporów wywołały indiańskie żądaniaprawa do wyłączności łowienia ryb według umów z XIX wieku, w Nevadzie farmerzy znaleźli się na granicy bankructwa, gdy Indianie Paiuties z rezerwatu znad jeziora Pyramid przejęli kontrolę nad wypływającą z jeziora rzeką Truckee, wijącą się wokół miasta Reno i wpadającą do jeziora Tahoe. W niektórych stanach Indianie domagają się zwrotu swych „świętych ziem”, co jest zagrożeniem dla lokalnej ekonomii. Niemal niezauważone przez media zostały rządowe ustawy i sądowe wyroki praktycznie na nowo dające przywileje Indianom i ustanawiające indiańskie ziemie.

Polityka i obyczaje