Bezpowrotnie utracona Solidarność

Niebiańskie oko

Dzięki porozumieniu zawartemu między rządami Polski i Republiki Południowej Afryki polscy uczeni zyskają dostęp do aparatury najwyższej światowej klasy - teleskopu optycznego SALT. Na świecie działa obecnie tylko kilka takich urządzeń. Łączy je nie tylko wielkość, ale również osoba konstruktora - mało znanego w Polsce inżyniera z San Francisco, profesora Stefana Medwadowskiego.

Żółwie atakują

Uliczne protesty podczas konferencji Światowej Organizacji Handlu, WTO, w Seattle miały być tylko barwnym tłem dla tego spotkania, a okazały się sensacją sezonu (godzina policyjna!). Lekceważeni początkowo demonstranci przyczynili się w końcu do fiaska konferencji, na której nie ustalono programu kolejnej rundy rozmów o liberalizacji handlu. Demonstranci z sytej Północy nie znajdują jednak zrozumienia u przedstawicieli rządów z biednego Południa.

Wyprawa w głąb człowieka

W ubiegłym tygodniu wielka nauka zapanowała nad zbiorową wyobraźnią. Setki milionów ludzi za pośrednictwem mediów i Internetu przyglądało się dwóm dramatycznym spektaklom. Jeden zakończył się sukcesem zapowiadającym nadchodzącą rewolucję - biolodzy rozszyfrowali budowę genetyczną pierwszego ludzkiego chromosomu. Mniej szczęścia mieli badacze kosmosu - wysłana na Marsa za ponad 300 mln dolarów sonda Polar Lander nie wypełniła misji.

Na skróty

Zawetowanie przez prezydenta ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, a właściwie uzasadnienie tej decyzji, stało się powodem pierwszego w obecnej kadencji parlamentarnej konfliktu między Aleksandrem Kwaśniewskim i Sejmem.

Obcy w świecie polityki

Sprawa Balcerowicza polega na tym, że - będąc liderem partii - jest to człowiek wewnętrznie nieprzekonany do uprawiania partyjnej gry, że - będąc w koalicji - z trudem przyjmuje polityczne kompromisy, że wciąż ma więcej racji niż poparcia.

Podwójne życie posłów

Jeśliby sprawę Henryka Goryszewskiego potraktować jako wstęp do oddzielenia sfery prywatnych interesów od polityki, wyszłoby to życiu publicznemu na dobre. Problem jednak nie tylko w tym, co zrobił Henryk Goryszewski, ale i w niepewności co do zasad postępowania osób publicznych. W USA na przykład, jeśli kongresmen idzie na obiad z wyborcą, musi zapłacić za siebie.

Brak dowodów

Po raz piąty w ciągu ostatnich sześciu lat kierownictwo resortu spraw wewnętrznych przesunęło termin wprowadzenia nowych, bezpieczniejszych i nowocześniejszych dowodów osobistych. Tym razem na 2001 r. Argumentacja jest - delikatnie mówiąc - pokrętna.

Policja do raportu

Raport o sytuacji policji polskiej wydrukowaliśmy trzy miesiące temu ("Posterunek 13"). Próbowaliśmy odpowiedzieć na pytanie: jak przy rozlicznych zawirowaniach politycznych i w dramatycznej sytuacji budżetowej daje sobie radę wiecznie reformująca się służba? Gdzie są dzielnicowi, dlaczego chłopi biją policjantów z prewencji, jak powstaje polska FBI? Poprosiliśmy o diagnozę również naszych czytelników. Rozsypał się worek z listami. Czytelnicy wylewali swoje żale: policja jest bezradna, policja nie przejmuje się problemami obywatela, policja siedzi za biurkiem zamiast ścigać złodzieja. Policja nie daje nam poczucia bezpieczeństwa. Ale napłynęło też wiele listów od policjantów: że przeciążenie robotą papierkową, że bieda, że nieufność obywateli. Czy to się zmieni? Czy będzie dobry pomysł, dobre prawo, dobre kadry i pieniądze np. na wymianę pamiętającej czasy gomółkowskie radiostacji typu Radmor? A świetnie wyszkolony, lubiany i uśmiechnięty pan władza będzie strzegł wszystkich ciemnych zaułków? A może sami powinniśmy się wziąć za swoje bezpieczeństwo, może nie powinniśmy czekać w nieskończoność? Na podsumowanie naszego cyklu Posterunek 13˝ głos oddajemy komendantowi głównemu policji oraz przewodniczącemu sejmowej komisji spraw wewnętrznych i administracji, która w imieniu obywateli sprawuje kontrolę nad działaniami rządu w zakresie bezpieczeństwa publicznego. Wnioski pozostawiamy czytelnikom, którym dziękujemy za duże zainteresowanie naszym raportem.

Ulsterska kostka Rubika

Trzydzieści lat konfliktu w Irlandii Północnej kosztowało życie ponad trzy tysiące ludzi. Trzy lata temu zwaśnione strony zasiadły do rokowań. Rok temu w Wielkanoc podpisano porozumienie. Dwóch jego protagonistów dostało za nie pokojowego Nobla. Tydzień temu ogłoszono skład rządu prowincji. Wciąż jednak pokojowi zagrażają nieufność i ekstremiści.

Meczet niezgody

Przez dwa dni wrota świątyń chrześcijańskich w Ziemi Świętej były zamknięte na głucho. Strajkowali zgodnie katolicy rzymscy, prawosławni, Kościół ormiański przeciw rozpoczęciu budowy meczetu w Nazarecie, tuż obok słynnej Bazyliki Zwiastowania, wzniesionej w miejscu, gdzie według tradycji chrześcijańskiej anioł zapowiedział Marii, że urodzi Jezusa. Konflikt narastał od dawna, jego eskalacja grozi planowanej wizycie papieża, ale może też zrujnować stosunki żydowsko-katolickie i dodatkowo utrudnić bliskowschodni proces pokojowy.

Chata wuja Gerharda

Krytycy zarzucają mu, że zdradził socjaldemokratyczne ideały, że w gospodarce kładzie nacisk na wolną grę sił rynku, że jeśli jest jeszcze towarzyszem, to tylko bossów. Tymczasem Gerhard Schröder, socjaldemokratyczny kanclerz Niemiec, wybrał się w drogę do jednego z centrów globalizacji, do frankfurckich banków, by w osobistej rozmowie namówić je do zmiany wyroku śmierci wydanego przez nie wcześniej na koncern budowlany Holzmanna.

Bez czerwonej kartki

Rudolf Schuster: inżynier-poliglota. 65-letni prezydent Słowacji zaczynał pracę jako inżynier budowlany. Sukces odniósł jako burmistrz Koszyc. Był członkiem KC Komunistycznej Partii Słowacji, ambasadorem w Kanadzie. Zna pięć języków, w tym niemiecki (jeszcze z rodzinnego domu ze Spiszu) oraz węgierski. Po polsku nie mówi, ale czyta i rozumie. Pisał książki (w tym kryminały) i słuchowiska radiowe. Nagrał płytę, której nie kupi się w księgarniach, ale wstydu - gdy posłuchać tych biesiadno-domowych piosenek - nie przynosi.

Gdy spacerujemy po pięknych Koszycach, ludzie proszą go o autografy. Przypomina to w pierwszej chwili "gospodarską wizytę" Edwarda Gierka, z tym że większość jest z nim od dawna po imieniu. Jest bowiem stąd, odrestaurował to miasto, jako inżynier sam kazał przebudować i wznosić konstrukcje na własne ryzyko. Przyjeżdża do domu na weekendy, bo zwłaszcza w lecie na poddaszu bratysławskiej kancelarii prezydenta trudno z gorąca wytrzymać. Sam o nową siedzibę nie upomina się ("są pilniejsze sprawy dla państwa"), a parlament jakoś nie dostrzegł problemu.

 

Papierosy Nostalgia

Na pytanie, jak można przeżyć miesiąc za 10 dolarów, Ukraińcy odpowiadają: z nawyku. I dodają, że reform gospodarczych w kraju nie będzie, póki nie zezwolą na nie oligarchowie z otoczenia prezydenta Kuczmy. Wybranego właśnie na drugą kadencję.

Ciemna noc niewierności

"Oczy szeroko zamknięte" jest to ostatni film Stanleya Kubricka, czołowego reprezentanta ambitnej sztuki kina, zmarłego w marcu w wieku lat 71. Premiera podwójnie zaskakująca: ze względu na ascetyzm, jako że dotychczasowa twórczość reżysera była bogata wizualnie, oraz na treść: jest nią uraz zdrady małżeńskiej.

Zło niebanalne

W trakcie lektury "Gry z ogniem" Andrzeja Szczypiorskiego musimy rozstrzygnąć, czy czytamy powieść o koniecznych kosztach życia, czy przypowieść o wszechobecności śmierci? Powieść sensacyjną o bezkarności zła czy parabolę o nieuchronności kary?

Strip-tease Katarzyny Wielkiej

Jeszcze pamiętamy "Miłość na Krymie" Sławomira Mrożka, złożoną w znacznej części z cytatów z Czechowa. Teraz na scenę wracają trzy siostry w nowej sztuce Janusza Głowackiego. Na swego reżysera czeka w kolejce Prisypkin Majakowskiego, wskrzeszony przez autora sztuki "Sen Pluskwy". Czy to nie zastanawiające, że polscy twórcy zaczęli grać rosyjskim tematem?

Był metal

Kirk Hammet, l. 37, do rockowego zespołu Metallica doszedł w 1983 r. Od tej pory jest w nim głównym gitarzystą i kompozytorem. Jedna z jego kompozycji znalazła się na najnowszej płycie Metalliki "S@M", na której zespół Hammeta gra wraz z Orkiestrą San Francisco Symphony.

Perswazje i wycinki

Z pola na księżyc

Dzisiaj łatwiej wyprodukować, ale trudniej sprzedać - narzekają polscy rolnicy wobec coraz ostrzejszej konkurencji ze strony rolników unijnych. I zdają sobie sprawę ze swojej bezsiły: łatwiej zablokować szosę pod Bartoszycami, trudniej pod Brukselą. Rolnicy są jedyną grupą społeczną, która w większości opowiada się przeciw integracji europejskiej. Klasa najmniej socjalistyczna w PRL ma teraz najbardziej socjalistyczne ciągoty.

Zaskórniaki

Cztery piąte ankietowanych Polaków pragnie niższych podatków (ale po wecie prezydenta na nie poczeka), tyle samo popiera finansowe żądania górników, kolejarzy, rolników, nauczycieli itd. Chcemy więc mniej dawać do państwowej kasy, a więcej z niej otrzymywać, co wygląda na sen o mannie z nieba. Mijający rok dowiódł jednak, że cuda w publicznych finansach są możliwe. Wystarczy tylko odpowiednio przycisnąć władzę.

Nie fałszujcie faktów

Z artykułem Romana Fristera "Nie ruszajcie mitów" (POLITYKA 46) polemizuje prof. Anna Świderkówna, autorka książek: "Rozmowy o Biblii", "Rozmów o Biblii ciąg dalszy", "Rozmowy o Biblii, Nowy Testament". Wywiad z prof. Świderkówną wydrukowaliśmy w POLITYCE 52/97.

Krwawa droga na Kaukaz

Operacja, której celem, jak twierdzą rosyjscy generałowie, jest likwidacja czeczeńskich terrorystów, oznacza w istocie nową wojnę o Kaukaz. Rozpoczęła się ona w 1994 r. i toczy o utrzymanie pod kontrolą Moskwy przynajmniej północnej części Kaukazu, którego zawojowanie zajęło Rosji prawie trzy stulecia. Ostatnim etapem podboju tego regionu była tzw. wojna kaukaska 1816-1864.

Zapomniane zarazy

Zachwyt nad siłą szczepień i mocą antybiotyków sprawił, że przestaliśmy się bać. Tymczasem bomba epidemii chorób zakaźnych grozi nam od wschodniej granicy, a nasz wewnętrzny system wczesnego reagowania, do tej pory finansowany przez państwo, staje się niewydolny.

Bigos na wydmach

Miało być pusto, sennie i nudno. Jak to nad polskim morzem w listopadzie. Wszystko nieczynne, wietrzyk tylko hula po szczelnie zamkniętych okiennicach i deptaku, piasek leniwie na wydmach przewraca. Aż tu nagle, w barze rybnym, obok tabliczki "Przepraszamy, zapraszamy w maju 2000", na szybie obwieszczenie. Referendum 28 listopada, za albo przeciw obecnej władzy gminnej mieszkańcy Mielna będą się opowiadać.

Do deski deska

Milion Polaków jeżdżących na nartach oznacza miliony dolarów wydawane za granicą. Bo tam i taniej, i lepiej. Czy można to zmienić?

Tlen rozgłosu

Dylemat Kasandry

Ka-Ka-Du papuga

Dlaczego warto żyć

Rożal, nasz wąsaty trener, powiada, że w życiu dobrze jest troszkę kłamać, bo wtedy staje się ono prostsze, a ludzie zaczynają nas lubić. Dlatego uprzedza, że to, co w ciągu czterech dni wydarzy się na szkoleniu pod nazwą: "Zastosowania Neurolingwistycznego Programowania w biznesie", nie będzie miało nic wspólnego z prawdą. - Chodzi o to, żebyście mieli trochę zabawy, a ja i organizatorzy trochę więcej pieniędzy. Zdaniem Rożala, wszyscy jesteśmy w życiu trenerami. Z lepszym lub gorszym skutkiem szkolimy rodzinę, dzieci, współmałżonków i podwładnych. Czasem bywamy bezradni, bo brakuje nam narzędzi. Obiecuje, że od niego dostaniemy tych narzędzi dużo i będziemy mogli szkolić lepiej. - Oczywiście to innych będziemy szkolić, a nie siebie, bo przecież każdy z nas wie, że to inni muszą się zmienić - ironizuje.