Jesień rządu

Masakra na czas

Po ogłoszeniu wyników referendum w sprawie przyszłości podbitego przez Indonezję Timoru Wschodniego - prawie 80 proc. głosów za niepodległością - poszły w ruch maczety proindonezyjskich bojówek. Milicja siała śmierć i zniszczenie, regularna armia indonezyjska nie zapobiegła masakrze. Czy w Timorze powtórzy się scenariusz kosowski? Może temu przeszkodzić niezwłoczna międzynarodowa interwencja, ale nie taka jak w Rwandzie, skąd siły pokojowe po prostu uciekły.

Na łasce Prokomu

Kasa Zakładu Ubezpieczeń Społecznych jest pusta, a jego finansowa płynność - zagrożona. Tylko we wrześniu ZUS pożyczył w siedmiu bankach ponad miliard złotych. Wicepremier i minister finansów Leszek Balcerowicz wysłał do ZUS ekipę kontrolerów skarbowych. Mają oni odpowiedzieć na pytanie, czy Zakład nadal będzie się pogrążać w długach, grozić stabilności budżetu państwa i dezorganizować reformę całego systemu emerytalnego?

Andrzejku, zaśpiewaj jeszcze

Występy Andrei Bocellego, zarówno na scenie jak i z balkonu dla tłumu zebranego pod Teatrem Wielkim w Łodzi, zakończyły się owacjami. Ani znani politycy, ani wielcy biznesmeni obecni na koncercie nie zrobili na łodzianach specjalnego wrażenia.

Zimny pokój na Bugu

Zapatrzona na Zachód Polska i wsłuchana w siebie Rosja istnieją obok siebie z grzeczną, chłodną obojętnością. Rosja, chociaż niekiedy boczy się, zazdrośnie i zalotnie zerka na zachodnią stronę, ale ponad głowami Polaków. Tak jakby nie dostrzegała kraju położonego między Bugiem a Odrą. Taka sytuacja budzi w Warszawie niekiedy lekką frustrację, niekiedy uczucie niedowartościowania, innym razem - zniechęcenie, kiedy Moskwa grzecznie ignoruje ponawiane gesty i inicjatywy polskiej strony.

Operacja lepkie ręce

W Śląskim Urzędzie Wojewódzkim bezpłatna infolinia, służąca obywatelom do składania donosów, pracuje pełną parą. Ale ledwie wojewoda Marek Kempski z AWS ogłosił kolejną akcję - tym razem finansową lustrację urzędników i lokalnych polityków - już podniosły się głosy protestu. Zainteresowani zarzucają wojewodzie, że jawnie okazuje im brak zaufania i szykuje czystki. Opozycja - także koalicyjna Unia Wolności - obawia się wykorzystania zdobytych informacji do rozgrywek politycznych.

NATO nam przyszło

Do NATO w Szczecinie jedzie się po nowym asfalcie, trasę wskazują tabliczki z napisami Baltic Barracks. Taksówkarze twierdzą, że to najlepsza droga w mieście. Za Koszarami Bałtyckimi, w których rozkwaterował się duńsko-niemiecko-polski Wielonarodowy Korpus Północno-Wschodni, droga wygląda już jak w Układzie Warszawskim: nierówny bruk uzupełniony asfaltowymi łatami.

On ma 45 lat, ona 17

Policja polska poprosiła Interpol o pomoc w odnalezieniu 17-latki, która nie powróciła z wakacji w Londynie.

Sonia Sfinks

Ponieważ Indiami rządzili cudzoziemcy - Turkmeni (dynastia Tuglaqa), Mogołowie (dynastia Babura Shaha) i Anglicy - a Sonia Gandhi jest cudzoziemką, więc musiałaby być chyba Matką Teresą, Albanką z Kalkuty, żeby mogła spokojnie brać udział w wyborach. Gdyby Sonia rwała się do władzy - można by zrozumieć tych, którzy kładą się teraz w poprzek drogi. A przecież po śmierci męża Rajiva Gandhiego trzymała się na uboczu, zajęta wychowywaniem dzieci, Priyanki i Rahula. 

Historia jednego płaszcza

Żył - jak na ówczesne czasy - bardzo długo: 1876-1967; kanclerzem Niemiec Zachodnich został w wieku 73 lat. Sądzono więc, że będzie efemerydą, zwłaszcza że został wybrany przez parlament większością jednego głosu (własnego). Dane mu jednak było rządzić przez lat czternaście (1949-1963). Umysł zachował cały czas żywy, choć nie wysokiego lotu: mówił tylko zdaniami prostymi, powtarzając nieustannie zaledwie kilka płaskich, jak się wydawało, myśli.

Dziennik serbski

Po paru miesiącach od jugosłowiańskiej wojny dociera do nas, w maszynopisie, wielowątkowy, niemal trzystustronicowy "Dziennik" Biserki Rajcić - świadectwo straszliwego zniszczenia Jugosławii i dramatu jej mieszkańców. Notowanie codziennych wydarzeń było dla Rajcić - propagatorki i znakomitej tłumaczki literatury polskiej na język serbski - nowym, jak pisze, ciekawym doświadczeniem. Na ogół nie schodziła do schronu i pod bombami starała się pracować także nad własną książką "Cywilizacja polska". Ma ona uzupełnić dorobek tłumaczki, obejmujący m.in. kilkadziesiąt przełożonych książek z dziedziny prozy, poezji, eseistyki, teorii literatury oraz książkę autorską "Poljsko pitanje" (1985, "Sprawa polska").

Przeboje są głupie

Czesław Niemen (ur. 1939), wokalista, kompozytor, poeta. Solista Niebiesko-Czarnych, od 1966 r. lider własnych zespołów (m.in. Niemen i Akwarele, Niemen Enigmatic, Niemen Aerolit). Autor płyt m.in. "Dziwny jest ten świat", "Sukces", "Czy mnie jeszcze pamiętasz?", "Niemen Enigmatic", "Terra deflorata". Jest twórcą muzyki do wielu spektakli teatralnych oraz filmowych. Laureat licznych nagród, m.in. w Opolu, Sopocie, Rennes, Cannes.

Hak na byka

Aby poprawić ortograficzną kondycję Polaków, Radio Katowice wraz z Programem III powołało "Dyktando". Tegoroczny, dziewiąty już konkurs, odbędzie się 9 października. O tytuł Mistrza Polskiej Ortografii walczyć będzie kilka tysięcy osób.

Jej Wysokość Cepelia

W tym roku mija 50 rocznica objęcia panowania nad polską sztuką ludową przez Cepelię. Obchodzono ją skromnie, bo też i władza już nie ta co przed laty. Dziś "król panuje, ale nie rządzi", karmiąc się pamięcią o przeszłej potędze. A jest co powspominać.

Nacisk na płuca

Po wielomiesięcznych podchodach i ostrej wewnętrznej walce rząd przyjął wreszcie projekt ustawy reprywatyzacyjnej. Lasy Państwowe - na razie - ocalały. Nie można jednak wykluczyć, że pomysły zakładania spółek i przenoszenia do nich leśnego majątku jeszcze wrócą. A wówczas leśne płuca Polski zaczną szybko się kurczyć.

Bez dziedzica

Zapowiadane na początek 2005 r. uwolnienie czynszów regulowanych nie jest wcale takie pewne. KERM zajmie się wkrótce projektem ustawy o ochronie lokatorów, która określi m.in. dopuszczalne podwyżki czynszów po tym terminie. Groźba wolnych czynszów zostanie więc - być może - oddalona. W projekcie znalazła się jednak następna. Jest nią drastyczne ograniczenie prawa do "dziedziczenia najmu".

Bunt gladiatorów

Artykuł Rafała Ziemkiewicza ("Powrót gladiatora", POLITYKA 32) poświęcony pewnej futurologicznej wizji cywilizacji, zwanej w publicystyce "społeczeństwem 20:80" wywołał spory rezonans. Przypomnijmy: wedle tej prognozy dla podtrzymania rozwoju cywilizacji wystarczy jedna piąta część populacji (20 proc.). Czy pozostałe 80 proc. jest skazane na wegetację? Jedni sugerują zaoferowanie tej reszcie "chleba i igrzysk". Ziemkiewicz wierzy w naturalne mechanizmy ekonomiczne; sprawią one, że owe 20 proc. wytworzy na nowe usługi popyt, który 80 proc. będzie zaspokajać, przez co część bogactwa spłynie w dół, łagodząc ubóstwo. Oto dwie charakterystyczne polemiki z artykułem.

Ostatni most

60 lat temu od kul wystrzelonych z sowieckiego czołgu zginął żołnierz ostatniego oddziału Wojska Polskiego, broniącego mostu na Czeremoszu, przy samej granicy z Rumunią. Żołnierz miał 41 lat. W cywilu zarabiał dziesięć razy więcej niż premier rządu II RP - był jednym z najbardziej poczytnych polskich pisarzy. Nazywał się Tadeusz Dołęga-Mostowicz.

Układanka niepamięci

Niełatwo żyje się pod jednym dachem z dotkniętym chorobą Alzheimera. Wiedzą o tym Barbra Streisand, Martin Scorsese, Kirk Douglas, bo u ich matek rozpoznano to schorzenie. Ojciec Petera Falka, teściowe Paula Newmana i Stinga też są ofiarami tej choroby. Piosenkarz Dean Martin, prezydent USA Ronald Reagan, aktorka Rita Hayworth.

Pracodawca Adolf Hitler

Przed sądem pracy Wolnego Hanzeatyckiego Miasta Hamburg 72-letnia Stanisława Rutkowska z Polski domaga się odszkodowania za półtoraroczną przymusową pracę w kuchni gospodarstwa rolnego w Erferde. Chce też zadośćuczynienia za utracone zdrowie: pracowała do 12 godzin dziennie i - nie leczona - utraciła władzę w lewej ręce. Największą sensacją, która ściągnęła dziennikarzy, jest to, że sąd w ogóle zgodził się na rozpatrzenie jej sprawy.

Moja rana jest świeża

Hanna Gerkowitz-Blank wysłała z Nowego Jorku do Warszawy 140 listów do osób noszących nazwisko Duda. Adresy wzięła ze starej książki telefonicznej. Każdy list pisała osobno, nie korzystała z kserokopiarki, chociaż wszystkie brzmiały jednakowo. Pani Gerkowitz prosiła warszawskich Dudów o pomoc w odszukaniu bratanka oddanego na przechowanie.

Jak Pruszków z Wołominem

Wrześniowa sobota, przed południem. Do Pruszkowa wjeżdża autokar, w środku zorganizowana grupa z Wołomina. Samochód parkuje przed halą Znicza, powoli wychodzą 34 osoby (mężczyźni i kobiety) w jednakowych zielonych strojach. Pruszków już czeka. Miejscowi ubrani w żółte koszulki i szorty. Dochodzi do pierwszego starcia.

Ach, jak nieprzyjemnie

Podstawowa różnica pomiędzy kajakarzami a wioślarzami polega na tym, że jedni wygrywają, a drudzy przegrywają. Mimo wszelkich podobieństw - woda, łódki, wiosła - różnic jest więcej. A właściwie są to dyscypliny zupełnie odmienne.

Pustynia tańczy

Co roku dziesiątki tysięcy ludzi z północnego Chile, z sąsiedniej Boliwii, a nawet z Peru, w tym kilkaset zespołów tańca religijnego,  pielgrzymują do niewielkiej wioski La Tirana, by tam tańczyć, tańczyć i jeszcze raz tańczyć ku chwale swojej patronki - Dziewicy z Carmen. Towarzyszy im drugie tyle handlarzy i turystów. Prawdziwe współistnienie dewocji i komercji,  spontanicznej religijności i pogańskiej żądzy posiadania, modłów i zabawy. Tam "być" spotyka się z "mieć".

Kocia recydywa

Białe kłamstwa

Jawnoreklama

Polacy idą w Tatry

Józek? No cześć, to my, z Giewontu dzwonimy. Z Gie-won-tu! No tak, z góry. Jasne, że spod krzyża. Niby prosty komunikat, wypowiedziany do telefonu komórkowego, ale jakże on brzmi, odbijając się stokrotnym echem od giewonckich turni, niosąc się aż po Kopę Kondracką i dostojny Małołączniak.