Śmiech w ciemnościach

Rejs z Ojcem Chrzestnym

"Rejs" Marka Piwowskiego i "Ojciec chrzestny" Francisa Forda Coppoli zostały zwycięzcami naszego kolejnego plebiscytu z cyklu "Koniec wieku", w którym poprosiliśmy o wytypowanie najciekawszych filmów XX stulecia. Był to wiek filmu: wynalazek braci Lumiere z 1895 r. zaważył na światowej kulturze i naszym życiu codziennym. Film stał się głównym źródłem mitów współczesnego człowieka.

Epopeje socjalne

Ankieta na temat najciekawszych filmów zagranicznych stulecia miała konieczne ograniczenia i zacznijmy od ich ustalenia, by zorientować się co do zasięgu rezultatów.

Odpust niepełny

To był szczyt Jelcyna. Nie tylko przyjechał do kolonii na gotowe, ale i przez chwilę ukradł widowisko prawdziwym "siedmiu wspaniałym" światowej polityki próbując się na rękę z krzepkim premierem Kanady. Było w tym trochę politycznego pozerstwa. W istocie jednak w Kolonii Rosji udało się doszlusować do ekskluzywnej grupy siedmiu najważniejszych krajów świata.

Zakopane 2010?

Petr Chudy, sekretarz generalny Komitetu Kandydatury Popradu, miał świętą rację w złości wyrzucając Juanowi Antonio Samaranchowi, że tylko rozrzutny MKOl może wpaść na tak szatańsko kosztowny pomysł. Była nim 109 sesja w Seulu, podczas której wybierano gospodarza zimowych igrzysk w 2006 r.

Delfin z balastem

Do wyborów prezydenckich w USA jeszcze prawie półtora roku, ale wyścig po klucze do mieszkania przy 1600 Pensylvania Avenue już się rozpoczął. O ile nic niezwykłego się nie zdarzy, zdobędzie je obecny wiceprezydent Al Gore albo republikański gubernator Teksasu, syn byłego prezydenta, George W. Bush. Obaj oficjalnie ogłosili zamiar kandydowania.

Toksyczna histeria

Belgia ma pecha. Najpierw afera ze skażonymi kurczakami, a ostatnio z trującą coca-colą. Kwestia żywnościowa stała się sprawą polityczną dla Belgów, ale, jak się okazuje, strach pada nie tylko na nich. Bóle brzucha uczennic spod Gandawy wywołały też bóle głowy menedżerów polskiej filii koncernu.

Kazania na skale

Papież przyjeżdżał do Polski, żeby zaprosić rodaków do cudu ("Niech zstąpi Duch Twój..."), pocieszyć w strapieniu po stanie wojennym, przypomnieć Dekalog, piętnować za małą wiarę. Bywał ojcowski i litościwy, ale także wymagający, a nawet rozsierdzony. W tym roku był pogodny, życzliwy, mówił prosto i krótko, z wyraźnym przesłaniem.

Radom, miasto upadłe

W Radomiu padły prawie wszystkie duże zakłady państwowe. Miasto powoli przestaje pracować. Idzie na bezrobocie, wcześniejsze emerytury, zwolnienia grupowe. Ludzie tracą dniówki, etaty, Radom traci dawną formę, charakter, staje się smutnym miastem bez tożsamości.

Likwidacja według planu

Po niemal dziesięciu latach istnienia rozwiązała się Socjaldemokracja RP, partia - spadkobierczyni siły przewodniej PRL. Rozwiązanie było planowe, naturalne i bezbolesne. Delegaci na ostatni kongres partii zgodzili się ze swoim kierownictwem, iż misja ich ugrupowania została zakończona, że potrzebne jest "nowe otwarcie", pod znaną zresztą nazwą - SLD. Istotny był jeszcze jeden argument. Zasady ordynacji wyborczej zapisane w konstytucji pozwalają wystawiać do wyborów wyłącznie listy partyjne.

Krzaklewski w zajezdni

Na półtora roku przed wyborami prezydenckimi prawica, ta z Akcji Wyborczej Solidarność i ta spoza niej, znów rozsypała pulę kandydatów rozpoczynając tym samym publiczny proces wyłaniania rywala dla Aleksandra Kwaśniewskiego. Cofnęliśmy się więc w czasie i już prawie zajrzeliśmy do warszawskiej parafii św. Katarzyny, gdzie przed poprzednimi wyborami odbywał się nieudany Konwent prawicowych kandydatur.

Zapalny implant

Pośpieszny i pomyślny rajd rosyjskich komandosów na lotnisko w Prisztinie był klasyczną zagrywką Moskwy w starym stylu: najpierw chwycić samemu, a potem - negocjować. Waszyngton bagatelizuje incydent, jakiś modus vivendi z Moskwą się znajdzie. Ale Europejczycy, zwłaszcza ci z Europy Środkowej, są wyraźnie zaniepokojeni. Tymczasem w Kosowie rozpoczyna się nowa wojna propagandowa wokół masowych grobów i zbrodni wojennych.

Zastępca czy następca

Na ostatnim wiecu przed wyborami, w Soweto, Nelson Mandela poklepał Thabo Mbekiego po plecach i oznajmił tłumom, że zostawia Afrykę Południową w dobrych rękach. Było oczywiste, że Afrykański Kongres Narodowy (ANC) wybory znów wygra, a zdominowany przezeń parlament zatwierdzi wybór dokonany przez odchodzącego patriarchę.

Zapłać tangiem

Nowy międzynarodowy ład walutowy, oparty na tłustej trójce - dolar, euro, yen - wyzwolił także w Ameryce Łacińskiej tęsknotę do wspólnej waluty. Jak zwykle powstały dwie szkoły: dolaryzacja albo ustanowienie wspólnej waluty latynoamerykańskiej. Pojawiły się projekty nazwy: latino albo sur.

Lot mydlanej bańki

Wojna w byłej Jugosławii to nie tylko katastrofa humanitarna. To koniec pewnego świata - jego mitologii i tożsamości, w którą wierzyły miliony Jugosłowian. Czy również koniec literatury?

Pędzel w trąbie

Kończy się XX wiek, a wraz z nim odchodzi bezpowrotnie w mrok przeszłości sztuka malarstwa, rzeźby, grafiki. Czas więc spalić blejtramy, połamać pędzle, wyrzucić dłuta i rylce... Nie, to nie jest początek awangardowego manifestu artystycznego. To tylko wniosek, do jakiego dojść można zwiedzając słynną Międzynarodową Wystawę Sztuki - Biennale w Wenecji, otwartą uroczyście 12 czerwca.

Sen zakręconej

Śpiewa się poezję, nawet, jak się zdarzało, dzieła wieszczów narodowych. Śpiewa się manifesty albo zrymowaną publicystykę. Ale przede wszystkim śpiewa się piosenki, których teksty powtarzają ustalone schematy i jeśliby oderwać je od muzyki, najpewniej szybko wypadłyby z pamięci.

Balanga, seks, kac

Recepta dla współczesnego supermana lansowana przez męskie magazyny jest prosta: jeśli samochód, to najbardziej luksusowy, jeśli garnitur, to najdroższy, jeśli kobieta, to najpiękniejsza.

W mieście zaraza...

Na pozór wszystko idzie ku chwale, wspaniale! - Odkąd znalazła się w NATO, Warszawę odwiedzają w najżywszym tempie znakomitości, od głów koronowanych poczynając, poprzez miliarderów, a na supergwiazdach światowego filmu kończąc. Gdy zjechała królewska para belgijska, wizyta odbyła się tak błyskawicznie, że poniektóre dzienniki nadały monarchini imię Fabioli, chociaż Fabiolą była żona poprzedniego króla Belgii.

Urlop z dolotem

Trwa zażarty bój o ciało i pieniądze polskiego turysty. Rodzime biura podróży sugerują, że zagraniczni konkurenci po cichu nawet do Polaków dopłacają. Dzięki temu ponad połowa czarterowego rynku należy już do nich.

Gorzko, gorzko

W magazynach zalega ok. 400 tys. ton cukru, czyli jedna piąta ubiegłorocznej produkcji. Tej gigantycznej góry słodyczy nie chcą polscy konsumenci ani zagranica. W tym roku produkcja ma wzrosnąć o kolejne 400 tys. ton. Specjaliści ostrzegają, że lada chwila cukrownie zaczną padać. Związkowcy z branży domagają się wsparcia finansowego państwa, a Bruksela zapowiada, że nie wejdziemy do Unii z takimi nadwyżkami cukru.

Tłok w przedpokoju

Polska nigdy nie uchodziła za łatwego kandydata do Unii. Mamy wielkie wymagania, a nie lubimy żmudnych wysiłków przystosowawczych. Zastój w dostosowaniu do reguł unijnych, eurosceptycyzm wielu polityków, a do tego pusty fotel koordynatora wysiłków integracyjnych - ten nasz wizerunek umacniają.

Ułomny pokój

Konferencja pokojowa po I wojnie światowej zaczęła się w złym miejscu i pod złą gwiazdą. Również w polityce warto pamiętać o zasadzie: nie czyń drugiemu, co tobie niemiło, lub - w bardziej cynicznej formule Machiavellego - nie upokarzaj przeciwnika, jeśli go nie możesz zniszczyć. Tymczasem Francuzi wyreżyserowali Wersal jako rewanż za rok 1871 z zamiarem cofnięcia historii o pół wieku.

Schudnijcie!

Jeśli masz nadwagę lub jesteś otyły, utrata wagi nawet o 5-10  proc. może poprawić ci zdrowie. Podczas Europejskiego Kongresu Otyłości, który w czerwcu odbył się w Mediolanie, chwalono dwa nowe leki, które mogą pomóc otyłym. Ale bez reżimu dietetycznego i ruchu dokarmianie się pastylkami nie przyniesie żadnej korzyści.

Wykopki na pustyni

Tak naprawdę mało kto wie o istnieniu nubiologii i zasługach Polaków w tej dziedzinie. A przecież w tym roku polska archeologia obchodzi czterdziestą rocznicę badań w Nubii. Galeria Faras to jedyne poza Chartumem miejsce, gdzie można podziwiać arcydzieła malarstwa tego kraju. Centrum Archeologii Śródziemnomorskiej UW zorganizowało obecnie wystawę zatytułowaną "Z piasków Nubii".

Gadzi ślad

Dziki i łosie to owszem, człowiek przyzwyczajony, ale żeby krokodyl? - Bogumiła Wólczyńska ze wsi Osowa Podlaski zobaczyła gada na szosie z Chełma do Włodawy, dwieście metrów przed maską samochodu. - Siwo było i deszczyk kropił, ale widziałam wyraźnie, że coś po drodze lezie. Długie na pół szosy, zielonkawe i ogon taki zębaty. Wąż może, mówię, bo bagna wokoło. Ale mąż mnie wyśmiał, wąż taki nierówny i jakby z rogami?

Koła Mroza

Cykliści reklamują kiełbasy i rozsławiają imię szefa - to niewątpliwe zyski, ale czy równoważą się z kosztami? - Nie ma prostych odpowiedzi - mówi Wojciech Mróz - ale z bilansu jestem zadowolony. - Mróz? - zastanawia się mieszkaniec Borka Wielkopolskiego (między Jarocinem i Lesznem). - To słowo brzmi wyjątkowo ciepło.

Drużyna Dziurowicza

28 czerwca odbędzie się zjazd Polskiego Związku Piłki Nożnej, który dokona wyboru nowego prezesa. Może nim pozostać prezes dotychczasowy - Marian Dziurowicz, który wprawdzie powiedział przed rokiem, że kandydował nie będzie, ale nie ma pewności, czy nie zmienił zdania. Może ktoś z trójki kandydatów: Zbigniew Boniek, Eugeniusz Kolator lub Michał Listkiewicz. Wszystko zależeć będzie od głosów ponad 170 delegatów, z których wielu już nie reprezentuje nikogo.

Małpie figle

Zasadniczą tezą książki Michaela Cremo i Richarda Thompsona  "Zakazana archeologia" jest przeświadczenie, że ludzkość istnieje na Ziemi od miliardów lat, natomiast archeolodzy, geolodzy i paleontolodzy ukrywają przed światem materialne świadectwa najdawniejszych cywilizacji, które oto autorzy zdecydowali się ujawnić. Ich dzieło jest jednak zbiorem świadectw żenującej ignorancji geologicznej, paleontologicznej, archeologicznej i biologicznej oraz ewidentnie żeruje na naiwności lub niedoinformowaniu czytelników.

Wyspa stabilności

W ostatnich dniach układ okresowy wzbogacił się o dwa nowe, sztuczne pierwiastki. Zajęły pozycje oznaczone liczbami 116 i 118. Dzieła stworzenia dokonali uczeni z kalifornijskiego Lawrence Livermore National Laboratory. Sukces zawdzięczają w dużej mierze teoretycznym badaniom przeprowadzonym przez polskiego fizyka Roberta Smolańczuka z Instytutu Problemów Jądrowych im. Andrzeja Sołtana w Warszawie. W eksperymencie uczestniczył również inny polski fizyk Władysław Świątecki.

Sto weekendów

Pan rabin i pan prokurator

Tyrania lustra

Memy koło lampy

Czas naświetlania

W XIX wieku sądzono, że w poszczególnych sferach klimatycznych istnieją specyficzne, im właściwe, formy chmur. Dopiero prof. Abercomby w swej podróży dookoła świata, z aparatem fotograficznym w ręku, wykazał, że formy obłoków są jednakowe we wszystkich szerokościach geograficznych. Od tej pory nie można już było myśleć, że gdzieś są inne, piękniejsze chmury. Był koniec wieku. Przestrzeń kurczyła się, czas przyspieszał, młody industrialny świat przeżywał pierwszą awarię.