Starzec ma siedzieć w domu! Jesteśmy w Polsce zapóźnieni, na tle świata wypadamy źle

Rozmowa z dyrektorem regionalnym Banku Światowego ds. edukacji, zdrowia i zabezpieczenia społecznego Michałem Rutkowskim o tym, jak w Polsce opiekujemy się osobami starszymi, a jak to robią inni. I z jakich zagranicznych wzorców powinniśmy czerpać.

materiały prasowe Michał Rutkowski

TOMASZ ZALEWSKI: – W bogatych krajach globalnej Północy społeczeństwa się starzeją, tzn. rośnie odsetek ludzi starszych i maleje udział młodych. Czy da się ten proces zatrzymać?
MICHAŁ RUTKOWSKI: – To trend nieodwracalny. Im kraj jest zamożniejszy, tym ma więcej wykształconych kobiet. A kobiety pracujące i robiące kariery zawodowe, później decydują się na dziecko, co powoduje, że dzieci ubywa. Ten trend dominuje nad wszystkimi innymi.

Starzenie się ludności oznacza coraz większe obciążenie ludzi w wieku produkcyjnym. Nic z tym nie można zrobić?
Taką możliwość stwarzają migracje. Kraje Zachodu potrzebują dużego zastrzyku siły roboczej, wykwalifikowanej i niewykwalifikowanej, aby podtrzymać stopę wzrostu gospodarczego i dobrobytu. W USA i UE dostarczają jej imigranci. Nie ma innego rozwiązania.

Imigranci w Europie Zachodniej to przeważnie przybysze z Afryki i Bliskiego Wschodu, z regionów o odmiennej kulturze i religii, często nie integrują się dobrze w nowych krajach, ich obecność powoduje napięcia społeczne i przysparza wyborców partiom nacjonalistycznej prawicy. Czy nie lepiej poszukać innego sposobu? Co z polityką propopulacyjną?
W Europie próbowały tego np. Francja i Szwecja. Włożyły ogromny wysiłek w rozwój opieki nad dziećmi, aby umożliwić pracującym kobietom posiadanie dzieci. Szczególnie Szwecja – w wypadku Francji były to głównie zachęty podatkowe, premie za dzietność. Miało to efekt, ale przejściowy. We Francji w latach 2000–11 spadek rozrodczości wyhamował i zanotowano nawet jej lekki wzrost, nieprzekraczający 2 proc. Po 2011 r. jednak Francja znowu znalazła się w trendzie spadkowym. Dlatego jestem pesymistą, jeśli chodzi o zahamowanie spadku stopy urodzeń.