„Chłopki” i spór o miliony. Problem jest głęboki, emocje rozgrzane

„Jaki to chichot historii, jakaś smutna ironia, że o swoje prawa walczy teraz autorka, która napisała książkę o wyzysku kobiet” – pisze na Facebooku reporterka Małgorzata Rejmer.

Powiedzieć, że w świecie literackim zawrzało, to nic nie powiedzieć. Awantura wybuchła, gdy autorka „Chłopek” Joanna Kuciel-Frydryszak oznajmiła w swoich mediach społecznościowych, że zawalczy o uczciwszy podział tortu ze sprzedaży jej książki. Drugą stroną sporu jest Wydawnictwo Marginesy, które oświadczyło, że negocjacje z autorką toczą się od lata 2024 r. Zastrzegło przy tym, że nie byłoby spektakularnego sukcesu bez wiary w tę książkę, pracy przy niej i ogółu działań promocyjnych. Do równania trzeba by dodać łut szczęścia: niezbadane są wyroki czytelników, trudno założyć, co i jak się sprzeda.

„Chłopki” trafiły w swój czas idealnie. Ponad pół miliona sprzedanych egzemplarzy to wynik w polskich realiach niespotykany – wydawcy zwykle mówią o wielkim sukcesie, gdy sprzeda się 5 tys. Taki mamy rynek. I takie mamy prawo, że autor lub autorka mogą się powołać na tzw. klauzulę bestsellerową (art. 44 prawa autorskiego). Sąd wówczas rozstrzyga, czy dysproporcja zysków jest „rażąca”.

Biedne „Chłopki”

Sprawa przeniosła się do social mediów, więc ruszyła lawina. „Jaki to chichot historii, jakaś smutna ironia, że o swoje prawa walczy teraz autorka, która napisała książkę o wyzysku kobiet” – pisze na Facebooku reporterka Małgorzata Rejmer. Autorzy dzielą się też własnym doświadczeniem. Mówi się o „buncie pisarek i pisarzy”, którzy czują się wyzyskiwani, bo zarabiają kilka złotych od sprzedanego egzemplarza. „To wymowny symptom szerszego zjawiska, jakim jest brak równowagi w relacjach pomiędzy autorkami, autorami a wydawnictwami. (…) Tymczasem bez nas i naszej pracy nie ma polskiej literatury” – oświadcza Unia Literacka, walcząca o lepszy byt twórców w Polsce.