Tonący chwyta się brzytwy. Po tęgim laniu wyborczym brytyjscy konserwatyści nie mogą przyjść do siebie. W sukurs sfrustrowanej partii ruszyli dwaj popularni politycy: Michael Portillo i Peter Lilley. Zróbmy coś, co zdejmie z nas odium ludzi oderwanych od spraw, którymi żyje społeczeństwo – przekonywali działaczy – przestańmy w kółko wałkować euro, odbierzmy lewicy monopol na reformy społeczne, zainicjujmy poważną dyskusję o legalizacji marihuany.
Wyrok za krzywoprzysięstwo burzy karierę polityczną lorda Archera. Na nic zdały się wieloletnie wysiłki, aby uniknąć kompromitacji i skandalu. Ale fabuła, którą stworzył własnym życiem, godna jest autora bestsellerów. I – znając talenty Jeffreya Archera – pewnie takim czytadłem się stanie.
Czas mija, a konserwatystom ciągle trudno jest otrząsnąć się z szoku. Noc wyborcza z 7 na 8 czerwca była dla nich prawdziwym koszmarem, a zwłaszcza dla ich lidera Williama Hague’a. Ktoś z jego otoczenia powiedział dziennikarzom, że szef był zdruzgotany klęską, której rozmiarów się nie spodziewał. Konserwatystom nie udało się odzyskać głosów utraconych w wyborach w 1997 r., które już były porażką, teraz stracili dodatkowo 47 mandatów. Każdy byłby zdruzgotany na jego miejscu.
Rivers of blood, rzeki krwi – to zwrot znany każdemu starszemu Brytyjczykowi. Użył go konserwatywny polityk Enoch Powell w pamiętnym przemówieniu z 1968 r.; jeśli nie ograniczymy imigracji do Wielkiej Brytanii, w kraju popłyną rzeki krwi – ostrzegał. Wzięto to za rasizm, brutalny ten zwrot długo Powellowi pamiętano, w polityce zszedł na dalszy plan, zmarł w zapomnieniu. Rzeki krwi nie popłynęły, ale ostatnie zamieszki rasowe dowodzą, że w Anglii nawet drobne incydenty na tle etnicznym w ciągu zaledwie minut przekształcają się w prawdziwe uliczne wojny – z dziesiątkami czy setkami rannych.
To tak nie pasowało do chłodnych Anglików ani do dzielnych Szkotów czy Walijczyków: „Kraj na krawędzi załamania nerwowego” – oceniała brytyjska prasa. Ale może nie było się co dziwić. Tylko pomyślcie: wybito dwa i pół miliona sztuk bydła. „Jesteśmy tak samo chorzy jak nasze krowy” – obwieszczał spokojny zazwyczaj londyński dziennik „The Guardian”. Brytyjską psychozę pogłębiła jeszcze nieszczęśliwa seria poważnych katastrof kolejowych, która kazała obywatelom podejrzewać, że służbom publicznym kraju daleko do poziomu Francji czy Niemiec. Mimo minorowych nastrojów – premier Tony Blair i Partia Pracy bez trudu wygrają wybory parlamentarne.
Największy anioł ziemi wciąż budzi spory. Pojawił się w 1998 r. tam, gdzie ludzie przez kilkaset lat wydobywali węgiel. Kopalnie zamknięto na początku lat 70., pozostały po nich zapadające się tunele i górnicza łaźnia, a obok ruchliwa autostrada A1, biegnąca z południa na północ Anglii.
Do Scotland Yardu nadszedł e-mail: „Jestem gotów oddać się w ręce władz, nawet jeśli oznacza to natychmiastowe aresztowanie” – napisał gangster Ronnie Biggs po 35 latach od legendarnej ucieczki z więzienia. Mimo skromnej roli, jaką Biggs odegrał w napadzie stulecia na pociąg pocztowy w Anglii w 1963 r. – niezwykłe losy uciekiniera ciągle budzą dreszcz emocji i grozy Brytyjczyków.
Ten wirus jest bardzo zaraźliwy. Przenosi się w sierści zwierząt, na upierzeniu ptaków, na ubraniu ludzi, oponach samochodów, w zakażonym pożywieniu, w kropelkach wody unoszących się w powietrzu. Tylko błyskawiczne działanie może zapobiec powtórce z 1967 r., kiedy to w Wielkiej Brytanii przymusowemu ubojowi poddano 400 tys. zwierząt.
Nic to, że Oscar Wilde nazwał już prawie sto lat temu widok angielskiego dżentelmena galopującego za lisem „ohydą w pogoni za niejadalnym”. Takie polowania w Anglii, Szkocji i Walii zdelegalizowano dopiero na początku XXI w.