Na Węgrzech Viktora Orbána czas się zatrzymał. Rządzący Fidesz tak dokumentnie zabetonował wszystko i wszystkich, że ruszyć się nie da.
Od kilku dni rosyjscy uczniowie uczą się historii z nowego podręcznika. Niepokojąco dużo w nim stycznych z opowieścią wpajaną uczniom w szkołach serbskich, węgierskich i polskich.
Wielu Rosjan uciekło z kraju na Bałkany, widząc w Serbach bratni naród. Poczucie więzi może pozostało, ale serbskie interesy są już na Zachodzie.
cywilizacyjnymi, nie mogąc nigdzie znaleźć oparcia. I choć Vučiciowska propaganda głosi, że taka „polityka balansowania” jest źródłem wielu serbskich sukcesów, to owo balansowanie odbywa się jednak ze wskazaniem na Zachód. Tym silniejszym, im bardziej Rosja pogrąża swoją gospodarkę i armię w ukraińskich stepach. ZIEMOWIT SZCZEREK Z BELGRADU
Wahająca się pomiędzy orientacją prorosyjską i proeuropejską Mołdawia doświadcza ze strony Moskwy mocnych nacisków. Czy i tu za słowami pójdą czyny?
Przez długi, męczący rok trwania tego konfliktu udało mu się jakimś cudem nie opatrzeć, nie znużyć swoją rolą i swoim emocjonalnym stylem.
Oblężenie uczyniło z gubernatora Witalija Kima legendę. Kiedy front się oddalił, okazało się, że Kim – tak jak wielu ukraińskich przywódców – nie radzi sobie z codziennością władzy.
się wyluzowali – narzekają młodzi mikołajowscy aktywiści. Mają sprzęt survivalowy, terenowy samochód. – A to jeszcze wcale nie koniec. ZIEMOWIT SZCZEREK Z MIKOŁAJOWA
Jak to wygląda w praktyce, kiedy nagle, z dnia na dzień, odrzuca się język rosyjski i zaczyna mówić po ukraińsku? I już nie ma powrotu.
, przeszło w język potoczny, jak np. słynna kwestia związana z rosyjskim okrętem wojennym. – Ale cóż – mówi Czupa – są też ludzie, dla których nawet w 2022 r. nic się nie zmieniło. Prawdziwi, k…, adepci filozofii stoickiej. ZIEMOWIT SZCZEREK Z CHARKOWA
Wojna w Ukrainie sprawiła, że dziś również na Litwie trudno być prorosyjskim. A to wywraca całą strategię polityczną przywódców polskiej mniejszości.
cenzurę wypowiedzi. Ich wiece gromadzą po kilka tysięcy ludzi, co jak na niespełna trzymilionową Litwę jest całkiem niezłym wynikiem. Warto wspomnieć, że Litewski Ruch Rodzinny aktywnie wspiera również polska pisowska ministerka rodziny i polityki społecznej Marlena Maląg. Czy można się więc dziwić niektórym prorosyjskim Polakom na Litwie? ZIEMOWIT SZCZEREK Z WILNA I SOLECZNIK
Najdłuższa rzeka Ukrainy przez wieki była zarazem jej duchowym kręgosłupem i niezagojoną raną. A dziś stała się linią frontu w wojnie z odwiecznym agresorem.
Rosyjska agresja sprawiła, że w naszej części Europy doszło do zawieszenia wojny na stereotypy. I Polacy masowo wsparli czeską próbę wirtualnej aneksji Kaliningradu.
Prezydent Aleksandar Vučić dla jednych jest serbskim faszystą, dla innych – zdrajcą narodu. Wojna w Ukrainie tylko spotęgowała tę publiczną schizofrenię.
Viktor Orbán przekonuje dziś, że to on jest strażnikiem europejskich wartości – w odróżnieniu od Zachodu, który stał się „pozachodni”.
Zaczyna pękać nieformalne zawieszenie broni w ukraińskiej polityce wewnętrznej. Coraz głośniej brzmi pytanie: czy można krytykować władzę toczącą prawdziwą wojnę?
To miasto zawsze było osobne. Ani rosyjskie, ani ukraińskie. Dziś bliżej Kijowa niż kiedykolwiek wcześniej. Próbuje jakoś żyć w cieniu najeźdźców. Wejdą czy nie?
dziesięć pociągów dziennie, benzyny można kupić tylko 10 litrów na dobę, w oknach tkwią worki z piaskiem, na ulicach żołnierze, na placach zasieki przeciwczołgowe. Atakując Odessę, Rosjanie popełniliby wielki taktyczny błąd i doprowadzili do tragedii. Inna sprawa, że Kreml już wszystkich do tego typu tragicznych błędów przyzwyczaił. ZIEMOWIT SZCZEREK
Kraj, który kiedyś wydawał się królestwem upadku, korupcji i bezhołowia, dziś zupełnie zmienił swój wizerunek. Narodziła się Ukraina.
Częścią wielkiej koalicji przeciwko Antyświatowi jest Polska. A ta, od kiedy rządzi nią PiS, sama jest częścią Antyświata.
Kiedy pół roku temu została ministerką od spraw, można by pomyśleć, beznadziejnych, bo jej resort oficjalnie nazywa się „ministerstwem ds. reintegracji tymczasowo okupowanych terytoriów Ukrainy”, miała za sobą niespecjalnie udaną karierę. Do czasu, gdy wybuchła wojna.
Wojna sprawia, że ukraińscy merowie obrastają w legendę. Dawniej drażniący uprzywilejowaniem i aferami, dziś to często wodzowie walczących miast.
administracji lokalnej i Rosjanie masowo będą przywozić nowe władze na czołgach. Każdy ataman musi sobie radzić sam. I w większości przypadków sobie radzi, bo ma swoich ludzi. ZIEMOWIT SZCZEREK ZE LWOWA I Z TARNOPOLA
Upiór rosyjskiej inwazji rozczłonkował Ukrainę na wiele lepszych i gorszych światów. Wszędzie czuć wojnę, gdzieniegdzie tylko wiosnę.
Mościska się kończą, kolejka nie. Dwudziesty kilometr. Trzydziesty. Rozrzedza się. Ale ludzie nadal dojeżdżają. W końcu: pustka na drodze.
Wygląda na to, że do spontanicznego wybuchu społecznego każda strona próbuje teraz dopisać swoją teorię. A najbardziej korzystają Rosjanie.
Kazachstan był – szczególnie na tle innych poradzieckich republik środkowoazjatyckich – przykładem w miarę stabilnej i udanej transformacji w niepodległe państwo. Ale cała ta struktura może bardzo szybko zmurszeć.
Micheil Saakaszwili znów to zrobił – wrócił do Gruzji, trafił za kratki i zapowiada, że raczej umrze, niż się podda. Czy w tym politycznym szaleństwie jest metoda?
Rządzący PiS chce wprowadzić zmiany w polskich symbolach narodowych. Rewolucji co prawda nie będzie, ale zmiany nie są wyłącznie kosmetyczne.
Bokser Ołeksandr Usyk, nowy mistrz świata wagi ciężkiej, tak jak kilku innych ukraińskich sportowców powinien być dumą miejscowych patriotów. A dla wielu jest problemem.
Litewski półwysep zanurzony w Białorusi stał się areną zderzenia cywilizacji, gdy Mińsk zaatakował Wilno przy użyciu irackich migrantów. Litewscy Polacy tradycyjnie już robią za symetrystów.
bardziej na wojnę propagandową, ideologiczną, chcąc pokazać słabość oraz bezradność sąsiada. I tylko migranci zostali w worku bez wyjścia. ZIEMOWIT SZCZEREK Z DZIEWIENISZEK
Prezydent Wołodymyr Zełenski przymierza się do rozprawy z największym problemem ukraińskiej polityki – pajęczyną oligarchicznych wpływów. Albo tylko tak udaje.
może potoczyć. – Ukraina nie jest rządzona według prawa, tylko przez jego selektywne stosowanie. Na zasadzie: dla „swoich” – wszystko, dla obcych – cała surowość prawa – mówi Mykoła Riabczuk, ukraiński analityk społeczno-polityczny. A to znaczy, że każda nowa ustawa wzmacnia nie prawo, tylko możliwość szantażowania przeciwników władzy. ZIEMOWIT SZCZEREK ZE LWOWA
Kult zbrodniarzy wojny domowej w byłej Jugosławii nigdy nie wygasł. Ale dziś przestał już być wstydliwą legendą, stał się elementem oficjalnej polityki. Noże znów się ostrzą.
Chińskie interesy w Europie Środkowej idą coraz gorzej. Teren okazał się zbyt zróżnicowany, a Pekin wszędzie próbuje tej samej strategii.
, nie pouczają, nie moralizują, nie każą się rozliczać z uczciwych wyborów. Budują nowe jedwabne szlaki w ramach „Belt and Road Initiative”, skupiając państwa Europy Środkowej uczestniczące w ich projekcie 17+1. A państwa te, jak na przykład Serbia, są wprost zachwycone z powodu
Obserwując przez szybę samochodu mijany krajobraz ciągnący się kilometrami przez wschodnią i środkową Europę, widać, jak szybko się ona zmienia. Z tego chaosu wyłania się coś nowego, ale nie do końca wiadomo co.
funkcjonalny. Pytanie tylko, ile tej naszej części Europy zajmie jeszcze uzyskiwanie wspólnego, takiego zachodniego sznytu? Kiedy tak naprawdę pożegnamy demoluda? I co tak naprawdę wyrośnie zamiast niego? Bo możliwości, i to niekoniecznie tych najlepszych, jest naprawdę sporo. ZIEMOWIT SZCZEREK
W swoim nowym filmie o wschodnich i zachodnich stereotypach Sasha Baron Cohen nadal jest śmieszny. Ale jednocześnie coraz bardziej bezradny wobec populizmu.
Kirgistan lubi rewolucje. Dopiero co była rewolucja tulipanowa, później kwietniowa, a teraz wybuchła październikowa. Regularnie zwyciężają, ale nie zmieniają prawie nic.
prezydenckie, ale nie napełniły ich demokratyczną treścią. Nie wytworzyły państwowych instytucji, które, niezależnie od aktualnych politycznych rozgrywek, byłyby na tyle silne, by pilnować wywracanych co chwilę demokratycznych ustawień. ZIEMOWIT SZCZEREK Z BISZKEKU
Górski Karabach to jednocześnie ziemia niczyja i wszystkich. Przede mną kilometry apokaliptycznej spalonej ziemi.
Węgierskie marzenia o wielkim państwie mają się dobrze. Ostatnio Budapeszt spogląda na Ukrainę. Marzy mu się w niej autonomiczny rejon węgierski.
Gdy Kidawę zamieniono na Rafała Trzaskowskiego, weterana walki z PiS, zaczęło się robić grubo i mocno. Pisowskie media galopowały, aż miło było patrzeć. Więc popatrzmy.
Rosja, jak za dawnych lat, znów ściga się z Ameryką – tym razem w liczbie zachorowań na koronawirusa i systemowych problemach w zwalczaniu pandemii.
, ordynatora jego szpitala, który zapewnia, że wszystko jest w najlepszym porządku, sprzęt jest, odzież ochronna również i nie ma się do czego przyczepić. Defenestracje zdarzają się coraz częściej. 1 maja z okna wypadła Elena Niepomiaszczaja, ordynatorka szpitala w Krasnojarsku, jak podała lokalna
Wielkie wydarzenia, oglądane z bliska, robią najczęściej mniejsze wrażenie niż po specjalistycznym obrobieniu przez media. Trochę tak jest ze szturmem granicy grecko-tureckiej. Ludzka krzywda spowszedniała.
widokiem na Turcję i z knajpkami takimi, że spokojnie mogłyby się równać z krakowskimi. W Morii chłopy siedzą w tawernie i kopcą papierosy nad piwem i kawą i oglądają telewizję. Migranci grają w nogę na boiskach, jedni handlują, inni wegetują i coraz bardziej się frustrują. W Mantamanos, miejscu obok którego miał powstać nowy obóz, jest sielsko i spokojnie. ZIEMOWIT SZCZEREK ZNAD EUROS I Z LESBOS
Per Waesterberg z Akademii Noblowskiej podczas wygłaszania laudacji dla Olgi Tokarczuk pochwalił między innymi krytyczny i dojrzały stosunek autorki do ciemnych stron historii jej ojczyzny, wśród nich „kolonializmu” i „antysemityzmu”. Na prawicy zawrzało.
Gdy w rozświetlonej i hipernowoczesnej stolicy Kazachstanu zapytałem o demokrację, spojrzeli na mnie tak, jak patrzy się na ludzi z dawnej, odchodzącej w niepamięć epoki.
mu się?”. Wydawało mi się, że za oknem widziałem przyszłość świata. Wyszedłem na zewnątrz, w ten deszcz. Asfalt, choć nowy, już się rozłaził, beton pękał, bruk wietrzał. Krawężniki, zdarzało się, ruszały się jak zęby w szkorbutowych dziąsłach. Ale od góry ryczało światłem. Szczegół nigdy nie był w Radziecji czy Poradziecji specjalnie ważny. Liczył się efekt. ZIEMOWIT SZCZEREK Z NUR-SUŁTAN
Trochę strach było tam wracać, do tej Polski. O polskiej policji krążyły w necie niesłychane historie. Że robi z zatrzymanymi, co chce, że bije i wymusza. Jak dawniej o rosyjskiej. Że atmosfera jest pogromowa, bo nacjonaliści i kibole są milusińskimi władzy. Typowa zachodnia histeria.
. – Na policję? Ty nadal wierzysz jednak w to pogromowe państwo – roześmiał się politolog i splunął. – Podziwiam cię. Nadzieja umiera ostatnia – powiedział i poklepał go po plecach. ZIEMOWIT SZCZEREK pisarz, laureat Paszportu POLITYKI
Internet podbijają memy z dresiarzem w tzw. słowiańskim przykucu. Kucający Słowianin to nasz pierwszy stereotyp na Zachodzie, w którym pojawia się fajny i charakterny Słowianin. Ironicznie, bo ironicznie, ale jednak.
Masowe demonstracje w Pradze były współorganizowane przez czeską Partię Piratów. Ich największa obawa? Żeby Czechy nie stały się Polską.
Wybór Zełenskiego na prezydenta Ukrainy to kolejny przykład, jak neofeudalizm wypiera demokrację w Europie Wschodniej.
to na skos przez trawnik, wydeptaną ścieżką, poza oficjalnymi szlakami, tam, gdzie czekają już rzeczeni urzędnicy z wyciągniętymi rękami, to zupełnie coś innego. To ostatnie powoli zaczyna się na Ukrainie zmieniać. Ale rola oligarchów w ukraińskim systemie politycznym – nie bardzo. 1. Jeden z
Kim naprawdę jest nowy prezydent naszych sąsiadów Wołodymyr „kacap-Żyd-ukraiński Trudeau-zbawiciel” Zełenski?
, reagował jak on. Gdy wychodził z kadru, przestawał grać. Stawał się Zełenskim. Nie to, że zupełnie innym człowiekiem – był po prostu bardziej przygaszony, trochę może zgryźliwy, choć nadal sympatyczny. Normalny. ZIEMOWIT SZCZEREK Z KIJOWA
Ukraińcy nie oczekują od Wołodymyra Zełenskiego, lidera wyścigu o prezydenturę, programu naprawy kraju. Liczą, że w jakiś magiczny sposób odmieni ich los.
– poza tym, że komikiem – jest też skutecznym biznesmenem. A jeśli ktoś zaszedł tak daleko w politycznej grze, oznacza, że nie jest pozbawiony politycznego instynktu. Gorzej, że – jak się wydaje – jest kolejnym „zbawicielem” w świecie Zachodu. I mami pomysłem na zbawienie, którego – nie ma co się oszukiwać – nie posiada. ZIEMOWIT SZCZEREK Z KIJOWA
O Zakarpacie upominają się Ukraińcy, Rosjanie, Węgrzy i Rusini. A Polacy dają się w te spory wciągać.
wątpliwości, czy Warszawa w ogóle wie, co robi, i ogarnia, co się dzieje. Nie wspominając o tym, że obecny rząd nie tylko toleruje, ale też dostarcza ideologicznej pożywki coraz mocniejszej skrajnej prawicy w Polsce – a to właśnie sympatycy tej ostatniej pozwalają się jak dzieci rozgrywać Rosjanom i działającym w ich imieniu wrogom europejskiej jedności. ZIEMOWIT SZCZEREK Z UŻHORODU
Od tygodni tysiące Serbów na ulicach domagają się odejścia prezydenta Aleksandra Vucicia, za którego trzyma kciuki Unia Europejska.
Zachód gra tak, jakby nie do końca mógł się zdecydować: czy zniechęcać Vucicia do siebie i jeszcze mocniej cisnąć na reformy, trzymanie unijnych standardów, czy przymykać na to oczy. W lęku, że po Vuciciu przyjdzie ktoś pokroju Seselja i z błogosławieństwem Rosji zacznie demontować zachodni ład na Bałkanach. ZIEMOWIT SZCZEREK Z BELGRADU
Aleksandr Łukaszenka znów przeszedł w tryb niepodległościowy, a nawet antyrosyjski. Ale Moskwa wie, że to blef, bo większość Białorusinów takiego trybu nie ma.
. – Wystarczyło, że zagrała imperialna muzyczka. A czy nie powinno być odwrotnie? Czy ta muzyczka nie powinna ich przestraszyć? – pytam. – To jest właśnie ten polski punkt widzenia – wzdycha Poczobut. ZIEMOWIT SZCZEREK Z MIŃSKA
Zachodzi słońce nad zaśnieżoną równiną, okolicami Berdyczowa, rodzinnego miasta Józefa Konrada. Korzeniowski, już wtedy podpisujący się dla wygody jako Conrad, bo jego polskiego nazwiska nikt wymówić nie może, jedzie saniami w odwiedziny do starego kraju. Słońce zachodzące za horyzont ukraińskiej płaskoci kojarzy mu się ze słońcem zachodzącym za krawędź morskiego horyzontu...
Baza proputinowskiego gangu motocyklowego Nocne Wilki wciągnęła małą Słowację w wielką geopolitykę, na co nasz południowy sąsiad jest zupełnie niegotowy.
ręce. Teraz baza Nocnych Wilków na Rybičkach stoi zamknięta. Co dalej z nią będzie – nie wiadomo. Zapładnianie putinizmem na razie odbywa się na poziomie umysłowym. ZIEMOWIT SZCZEREK Z RYBIČKÓW