Rozpoczął się kolejny okres grzewczy w Polsce, a wraz z nim sezon na szkodliwy dla zdrowia smog. Wyniki najnowszych badań dobitnie wskazują, że zawarty w smogu pył zawieszony zwiększa ryzyko astmy, w szczególności u najmłodszych.
kraju. Przekładając je bowiem na lokalną sytuację, można by przyjąć, że od 500 tys. do aż 1 mln obecnie występujących przypadków astmy (choć nie zawsze zdiagnozowanych) w Polsce jest związane z długotrwałym narażeniem na PM2.5. To natomiast sugeruje, iż poprawa jakości powietrza w naszym kraju powinna
Rozkręca się kolejny sezon wirusowych infekcji oddechowych. Osoby starsze, których w Polsce jest niemal 10 mln, są na nie szczególnie podatne. Co i dlaczego im grozi, jak najlepiej zabezpieczyć się przed grypą, RSV i koronawirusem? To nie są banalni przeciwnicy.
się zaszczepić. W sezonie 2024/2025 rekomendowane jest doszczepienie przeciw covid preparatami adaptowanymi do podwariantu JN.1 i jego ewolucyjnych potomków, które obecnie dominują na koronawirusowej scenie. Niestety, z powodu odstąpienia Polski od unijnego mechanizmu zbiorczego zamawiania tych
Nowe badania wskazują, że wszędobylski mikroplastik potrafi dotrzeć nie tylko do głębin Rowu Mariańskiego, ale i spenetrować ludzki mózg. Niemal nie sposób uniknąć narażenia na niego.
Nowa analiza opublikowana w „The Lancet” nie pozostawia złudzeń. Antybiotykooporność jest jednym z największych wyzwań dla zdrowia publicznego i bez istotnych działań zaradczych będzie pochłaniać coraz więcej ofiar.
Większość ludzi słyszała o dwóch układach grupowych krwi: AB0 i Rh. Ale jest ich więcej i wciąż odkrywane są nowe. Właśnie opisano kolejny: MAL. Może to pomóc wąskiej grupie pacjentów.
Powodzie, konsekwencja ekstremalnych zjawisk pogodowych, przynoszą nie tylko zniszczenia, tragedię społeczną i straty gospodarcze, ale też szereg zagrożeń dla zdrowia publicznego.
Dane epidemiologiczne wskazują wyraźnie na gwałtowny wzrost zachorowalności na krztusiec w Polsce. Jest ona obecnie ponad 23 razy wyższa niż rok temu. Niestety, sami sobie zgotowaliśmy ten los.
ostatnich trzech miesiącach roku. Z kolei w 2024 r. krztusiec, a w zasadzie wywołująca go pałeczka Bordetella pertussis, atakuje już bez pardonu. Podobna sytuacja ma miejsce w całej Europie. Z raportu Narodowego Instytutu Zdrowia Publicznego – Polskiego Zakładu Higieny wynika, że od 1 stycznia
Polska potrzebuje szeroko zakrojonego programu zwalczania wirusowego zapalenia wątroby typu C. Eksperci od lat apelują o jego wprowadzenie, a politycy bez względu na opcję ich ignorują. To musi się zmienić.
Mięso z hodowli komórkowej ma realną szansę na komercjalizację także w Europie. Ale czy naprawdę jest już na to gotowe? Analizujemy wyzwania, którym musi jeszcze sprostać.
pozostaje koszt produkcji. Jedna z ostatnich analiz oszacowała go na poziomie 63 dol. za 1 kg. To nieporównywalnie mniej niż 325 tys. dol. wydanych w 2013 r., by uzyskać pierwszego burgera wołowego składającego się z 20 tys. włókien mięśniowych, ale jednak wciąż dużo. Według analityków z CE Delft w
Najnowsza wersja szczepionki przeciw covid na sezon 2024/2025 jest już dostępna w USA, Wielkiej Brytanii i wielu krajach UE. To ważne w obliczu obserwowanego ponownie wzrostu zakażeń i hospitalizacji. W Polsce na nowe preparaty wciąż czekamy.
.1 wirusa, która zaczęła zyskiwać na globalnym znaczeniu i którą od XBB.1.5 z zeszłego sezonu różni ponad 30 mutacji. Podobne zalecenia wydano w czerwcu w USA. Ponieważ jednak w kolejnych tygodniach zaczęto notować coraz więcej infekcji wywołanych szczepem KP.2, który wywodzi się z linii JN.1
Od połowy lipca w Warszawie znajdowane są martwe ptaki. Potwierdzono już, że były zakażone wirusem Zachodniego Nilu. Wyjaśniamy, co to za patogen i czy powinniśmy się go obawiać.
Zachodniego Nilu nie ma specyficznego leku, w takich przypadkach wystarcza łagodzenie objawów. U mniej niż 1 proc. zakażonych (średnio u 1 osoby na 150) dochodzi do ciężkiej postaci z zajęciem ośrodkowego układu nerwowego, prowadzącej do zapalenia mózgu lub opon mózgowych. I to faktycznie wymaga
Światowa Organizacja Zdrowia już po raz drugi ogłasza stan zagrożenia zdrowia publicznego z powodu rozprzestrzeniania się wirusa mpox. Uspokajamy – to dla lepszego przeciwdziałania chorobie, również w Europie.
Zespół badaczy z Uniwersytetu Warszawskiego potwierdził obecność egzotycznych kleszczy z rodzaju Hyalomma w Polsce. To potencjalne wektory niebezpiecznych patogenów wirusowych i bakteryjnych. Jednak wbrew napędzanej przez media sensacji, nie powinniśmy wpadać w panikę.
. Przeciw kleszczowemu zapaleniu mózgu można, a nawet warto się zaszczepić – choć dotychczas z tej możliwości skorzystało zaledwie 1–5 proc. mieszkańców naszego kraju. Natomiast przed transmisją krętków powodujących boreliozę można chronić się, oglądając systematycznie swoje ciało
Pasztet strasburski, tradycyjne danie kuchni francuskiej, produkuje się w bestialski sposób. Ale jest szansa na jego etyczną wersję – foie gras produkowane z hodowli in vitro. Pionierski producent właśnie złożył wniosek o autoryzację.
Główny Inspektorat Weterynaryjny potwierdził, że próbki 9 z 11 martwych kotów dały wynik pozytywny w kierunku wirusa ptasiej grypy A/H5N1. To niedobra wiadomość.
Na rynek amerykański z przytupem wchodzą właśnie dwaj producenci mięsa otrzymywanego pozaustrojowo w bioreaktorach. Bez cierpienia zwierząt, w sposób mniej szkodliwy dla środowiska i bez różnicy w smaku dla konsumenta. To historyczna chwila.
Dziś, 6 czerwca, przypada Światowy Dzień Pocałunku. Całowanie potrafi obudzić namiętność, ale i wzbudzić naukową ciekawość. Co pocałunki mogą nam powiedzieć o naszej historii, kulturze i… transmisji patogenów?
W Zjednoczonym Królestwie przyszły na świat dzieci, u których zastosowano mitochondrialną terapię zastępczą. Jej celem jest uniknięcie odziedziczenia przez dziecko poważnych wad genetycznych. Jednak skuteczność i bezpieczeństwo tej procedury budzi poważne wątpliwości.
. Takiej sytuacji nie można odgórnie wykluczyć. Dowodzą tego niedawne obserwacje jednego z dzieci, które przyszły niedawno na świat w Grecji w wyniku mitochondrialnej terapii zastępczej. Po jej przeprowadzeniu i zapłodnieniu komórki in vitro odnotowano, że implementowany zarodek posiadał mniej niż 1
Jedni dostrzegają wizerunek Madonny lub Jezusa Chrystusa na drzewie, inni na naleśniku widzą twarz Jarosława Kaczyńskiego. To pareidolia, zdarza się każdemu z nas. Na czym polega i skąd się bierze to zjawisko?
. Czasami prowadzą do zaskakujących sytuacji. Przykładem może być wizerunek twarzy wyłaniający się na powierzchni Marsa na zdjęciu wykonanym przez sondę Viking 1 w 1976 r. Fotografie o wyższej rozdzielczości, wykonane później przez inne sondy, wyraźnie wykazały, że to jedynie zerodowany twór geologiczny
Wskutek zmian klimatu boreliozę diagnozuje się u nas już niemal przez cały rok. Przypadków rzadszego, ale bardzo poważnego kleszczowego zapalenia opon mózgowych do kwietnia tego roku rozpoznano trzykrotnie więcej niż w analogicznym okresie rok temu. A to nie wszystkie choroby, którymi zakażamy się od kleszczy.
, internistka i specjalistka chorób zakaźnych oraz medycyny morskiej i tropikalnej. PIOTR RZYMSKI: Pamiętam lekarza, który twierdził, że w maju jest na kleszcze jeszcze za wcześnie. Jak jest w rzeczywistości?PROF. ANNA MONIUSZKO-MALINOWSKA: Niestety, na skutek zmian klimatycznych kleszcze są obecnie aktywne
Dawno temu wpisały się na stałe w DNA naszych przodków. Dzięki temu przyszliśmy na świat. A najnowsze badania wskazują, że relikty genetyczne prawirusów pomagają naszemu organizmowi zwalczać nowotwory.
, które odgrywają niezwykle istotną funkcję. Należą do nich geny kodujące dwa białka, syncytynę 1 i syncytynę 2. Oba pochodzą od endogennych retrowirusów, które swoje sekwencje zintegrowały z komórkami rozrodczymi kręgowców dziesiątki milionów lat temu, a być może jeszcze wcześniej. Białka syncytyny
Układ odporności nietoperzy ma niezwykłe zdolności tolerowania wirusów, także tych najbardziej paskudnych. Czy kryje się w nich klucz do stworzenia innowacyjnych metod zwalczania groźnych infekcji u ludzi?
Technologia mRNA to przyszłość profilaktyki chorób zakaźnych i nadzieja na spersonalizowane terapie nowotworowe. A zarazem ogromne zyski, o które firmy walczą, przerzucając się oskarżeniami o nadużycia patentowe.
niezależnie opracowały swoją szczepionkę, wykorzystując innowacje swoich badaczy i opierając się na dekadach badań przeprowadzonych przez innych, przed rozpoczęciem pandemii”. Wśród najważniejszych rozwiązań w obu szczepionkach jest zastąpienie urydyny, jednej z cegiełek mRNA, podobną do niej 1
Ptasia grypa nie zwalnia. Europa doświadcza właśnie jej największej epidemii. Corocznie, by spowolnić rozprzestrzenianie wirusa, zabija się już dziesiątki milionów ptaków. Jakie ryzyko stwarza ta sytuacja dla ludzi i czy nadszedł już czas na szczepienie drobiu?
Dokładne powody głuchoty i śmierci niemieckiego kompozytora i pianisty nie od dziś są przedmiotem różnych dociekań i hipotez. Nowych informacji pod tym względem dostarcza analiza DNA, które uzyskano z włosów Beethovena.
Nigdy dotąd nie było tak łatwo wygrać z HCV, a jednak jesteśmy daleko od postawionego przez WHO celu eliminacji tego wirusa do 2030 r. Mamy nowoczesne, wysoce bezpieczne terapie działające bezpośrednio i gwarantujące niemal stuprocentową skuteczność, ale brak nam sensownego programu diagnostyki i politycznej woli, by to zmienić.
, przekonują specjaliści chorób zakaźnych prof. Robert Flisiak i prof. Dorota Zarębska-Michaluk. PIOTR RZYMSKI: – Czy w 2023 r. zakażenia HCV to wciąż aktualny problem? A może powoli już przemijający?PROF. ROBERT FLISIAK: – Niestety, jak najbardziej aktualny. Wprawdzie od kilku lat dysponujemy
Dziś Światowy Dzień Wody. Nie świętujmy, ale chrońmy ją, oszczędzajmy i przygotowujmy na nadciągający wielkimi krokami kryzys. Jej niedostatek oznacza głód, migracje, wojny i choroby.
planety. Każdego roku absorbuje ok. 2 mld ton CO2. Utrata tych zdolności, a także uwolnienie skumulowanego wcześniej dwutlenku węgla, byłoby dla klimatu Ziemi katastrofalne. A przecież tylko w 2022 r. liczba dużych pożarów w Amazonii sięgnęła niemal 1 tys. Warto zdać sobie sprawę z istnienia tego
Kolejne badanie wskazuje na szkodliwość słodzików w diecie. Tym razem z ryzykiem poważnych zdarzeń sercowo-naczyniowych powiązano coraz bardziej popularny erytrytol.
Już co piąta nieletnia osoba na świecie może wykazywać objawy zaburzenia odżywiania, które zwiększają ryzyko wystąpienia bulimii, anoreksji czy napadów niekontrolowanego objadania się.
Wzrost temperatur, utrata bioróżnorodności i zanieczyszczenia napędzają śmiertelne zagrożenie, jakim jest dla nas oporność na antybiotyki i inne leki przeciwdrobnoustrojowe – potwierdza opublikowany właśnie raport Programu Środowiskowego ONZ (UNEP).
danych opublikowanej na łamach „The Lancet”, tylko w 2019 r. z powodu oporności na antybiotyki umarło niemal 5 mln ludzi, w tym blisko 1 mln dzieci. Dla porównania w tym samym roku z powodu AIDS umarło 860 tys. chorych, a w przypadku malarii – 640 tys. Najpoważniejszym problemem jest
Jako pojedynczy naukowcy może nie jesteśmy w stanie konkurować zasięgiem z celebrytą czy żerującym na teoriach spiskowych hochsztaplerem, ale razem możemy stanowić siłę trudną do pokonania. Nauka nie może istnieć tylko na uniwersytetach, przekonuje prof. Agnieszka Szuster-Ciesielska z UMCS.
PIOTR RZYMSKI: Jest pani biolożką, wirusolożką, prowadzi badania naukowe, wykłada na uczelni. A zarazem popularyzuje wiedzę, w przystępny sposób wyjaśnia skomplikowane procesy, tłumaczy znaczenie wyników badań, walczy z dezinformacją. Co panią do tego zmotywowało?AGNIESZKA SZUSTER-CIESIELSKA: Od
Kolejna szczepionka przeciw HIV poległa w zaawansowanej fazie badań klinicznych. Okazała się bezpieczna, ale nieskuteczna. Mimo rozczarowań wysiłki, by pokonać wirusa u źródeł, nie ustają.
Według ostrożnych obliczeń tzw. long covid dotknął przynajmniej 65 mln ludzi na świecie, ale rzeczywista liczba jest prawdopodobnie znacznie większa. Podłoże tej przypadłości jest złożone, objawy różnorodne, chorym nie zawsze się dowierza, a sprawdzonych metod leczenia wciąż niestety brak.
: Covid, wirusowe zawirowanie. 10 ważnych pytań po trzech latach pandemii Opuszczone dni w pracy i straty ekonomiczne Long covid to również wymierne straty ekonomiczne. Wywołane nim zwolnienia od pracy powodują tylko w USA straty na poziomie 1 proc. PKB. David Cutler, profesor ekonomii na uniwersytecie
Pojawianie się kolejnych odmian SARS-CoV-2 i rozprzestrzenianie na cały świat nie jest zaskoczeniem i nie zawsze musi oznaczać coś groźnego. Najnowsza wersja omikrona nazywa się XBB.1.5. Media ogłosiły ją najszybszą i najbardziej niebezpieczną. Czy słusznie?
rozprzestrzeniania się wcześniej dominującego podwariantu BA.5 omikrona, to okaże się, że jest jedynie minimalnie większe. Natomiast w zestawieniu z odmianami znanymi jako BQ.1 i BQ.1.1 (ewolucyjnie wywodzą się z BA.5) będzie ono bardzo podobne. W ich przypadku spełnił się scenariusz przewidziany w
Amerykańska Agencja Badań Żywności i Leków dopuściła już drugi lek na chorobę Alzheimera. I ponownie wywołała kontrowersje.
funkcji poznawczych u pacjentów. Nic więc dziwnego, że ekspercki komitet doradczy FDA był zdecydowanie przeciw jego dopuszczeniu (wynikiem 8 do 1). Trzech jego członków zrezygnowało z funkcji, gdy Agencja podjęła decyzję sprzeczną z ich rekomendacją. Opublikowane w grudniu 2022 r. wyniki
Według nowych prognoz problem dziury ozonowej może zniknąć w ciągu czterech dekad. Międzynarodowe wysiłki przynoszą efekty i powinny inspirować do skuteczniejszych działań na rzecz ochrony klimatu.
chemicznych, które systematycznie niszczą ozon. Piotr Panek: Globalne ocieplenie i warstwa ozonowa. Skomplikowana relacja Już w 1976 r. wpisano je na listę związków stanowiących zagrożenie dla środowiska, ale nie wycofano ich z użycia. Przyczyniły się do tego dopiero obserwacje ubytku stężenia
Coraz więcej dowodów wskazuje na związek pomiędzy depresją a dietą wegetariańską. Ale z czego on wynika? Być może z przyczyn zupełnie innych niż niedobory żywieniowe.
Testy różnicujące covid-19, grypę i infekcję RSV mają trafić do placówek podstawowej opieki zdrowotnej. Od jakiegoś czasu są dostępne również w aptekach. Jak działają i jaki jest sens ich stosowania?
Według niektórych symulacji Chiny może wkrótce czekać covidowy armagedon. To cena za bezwzględną politykę, wieczne lockdowny i ślepe przekonanie, że chińskie szczepionki są najlepsze.
FIFA zapewnia, że mistrzostwa w Katarze będą neutralne dla klimatu i zjednoczą ludzi w przeciwdziałaniu zmianom środowiskowym. Trudno o bardziej spektakularny przykład greenwashingu.
Tylko w ubiegłym roku szczepienia przeciw covid uratowały przed zgonem niemal 20 mln osób. A gdyby nie nacjonalizm szczepionkowy, efekt ten byłby jeszcze bardziej niesamowity.
straty na poziomie 1 proc. PKB, a w sektorze opieki zdrowotnej mogą generować ok. 500 mld dol. dodatkowych kosztów medycznych. Czytaj także: Biedni szczepią się dramatycznie wolno. To nasz wspólny problem Szczepionki przeciw covid i egoizm bogatych Nie ulega jednak wątpliwości, że mogło być jeszcze
Nadchodzą ciężkie czasy dla atakującego górne i dolne drogi oddechowe wirusa RSV. Po dekadach starań o szczepionkę przeciw niemu w końcu mamy szansę na skuteczny preparat. I to nawet dwa, a może i trzy!
mRNA, która niesie do komórek molekularną instrukcję, w jaki sposób mają one wyprodukować, a następnie zaprezentować na swojej powierzchni białko F. Oczywiście w bezpiecznej, niewywołującej zjawiska ADE formie. Piotr Rzymski: Czy mRNA dostanie Nobla? Mam nadzieję, że nie Amerykanie wkrótce powinni
Powstaje szczepionka, która uniemożliwia przedostawanie się do mózgu fentanylu – nazywanego czasem najniebezpieczniejszym narkotykiem na świecie. Taki sposób leczenia uzależnień od substancji chemicznych może być kluczowy w walce z kryzysem opioidowym – nie tylko w USA.
Nieprawdziwe informacje rozprzestrzeniają się poprzez media społecznościowe w wiralny sposób i miewają daleko idące konsekwencje. Niedawno przekonała się o tym firma Eli Lilly. A przy okazji powrócił temat drenowania portfeli pacjentów przez koncerny farmaceutyczne.
udostępnień. Od dostępności insuliny zależy przecież ludzkie życie. W samych USA przyjmuje ją codziennie 7,5 mln osób, ok. 17 proc. stanowią chorzy na cukrzycę typu 1., dla których jest równie ważna co woda i powietrze. Dla niemal 15 proc. zaopatrywanie się w ten lek stanowi istotne wyzwanie
Niektóre nagłówki straszą gryfonami, tyfonami i cerberami, wzbudzając słuszny skądinąd respekt wobec koronawirusa. Ale czy „mitologicznych potworów” powinniśmy bać się bardziej niż naszego „starego znajomego” – omikrona?
Ewolucja SARS-CoV-2 od wielu miesięcy odbywa się w zasadzie wyłącznie w linii rozwojowej omikrona. W jego obrębie pojawiają się kolejne genetyczne podwarianty zdolne zdominować poprzedników. W Polsce najpierw rozprzestrzeniał się BA.1, ale został wyparty przez BA.2. W czerwcu pałeczkę przejął BA.5
Czy koronawirus stanie się łagodniejszy, czy może zmutuje w groźnym kierunku? Który wariant zdobędzie przewagę w następnej kolejności? Pozostanie z nami czy ukryje się wśród dzikich zwierząt, by po jakimś czasie powrócić? Oto cztery możliwe scenariusze rozwoju pandemii SARS-CoV-2.
czasie byliśmy świadkami niesamowitego wyścigu kolejnych, coraz bardziej transmisyjnych wersji. Najpierw przez trzy miesiące dominował w Polsce podwariant BA.1. Przywództwo oddał BA.2, którego po kolejnych trzech miesiącach stłamsił BA.5. Ten na szczycie jest od czterech miesięcy, nie tylko w
Dieta roślinna stała się domyślna dla pacjentów wszystkich nowojorskich szpitali. Produkty zwierzęce są podawane wyłącznie na wyraźne życzenie pacjenta. W ten sposób medycy chcą promować zdrowy styl życia, sprzyjać leczeniu i ograniczać ryzyko wielu chorób.
wrażenie zysku. Piotr Rzymski: Jak uniknąć dziecięcej otyłości? 10 praktycznych wskazówek Mięso w szpitalu niczym papierosy Pozostaje trzymać kciuki, by zmiany podjęte przez nowojorskie szpitale były inspiracją dla innych placówek tego typu na świecie. Niektóre zdecydowały się zresztą na podobny krok
Poznanie dokładnej przyczyny choroby Alzheimera spędza sen z powiek wielu badaczom. Niedawno zaproponowali oni zupełnie nową koncepcję. Zamiast mówić o chorobie mózgu, mówią o pomyłce układu odporności.
Ruszyło międzynarodowe badanie kliniczne trzeciej fazy szczepionki przeciw boreliozie. Czy doczekamy się skutecznej profilaktyki tej niebezpiecznej choroby?
Ograniczenia pandemiczne w istotny sposób trzymały w ryzach patogeny dróg oddechowych. Teraz stoimy do nich frontem, więc mogą uderzyć w nas ze wzmocnioną siłą. Na przykład wirusy grypy.
Maseczki i dystans społeczny znacząco zmieniły w ostatnich dwóch sezonach jesienno-zimowych krajobraz epidemiczny grypy. W sezonie 2020/2021 odnotowano w Polsce zaledwie 2,8 mln zachorowań. To o 2 mln mniej niż rok wcześniej. Z kolei w okresie od 1 września 2021 r. do 30 sierpnia 2022 r. na grypę i