Co zwierzęta wiedzą o ulotności swojego istnienia? Jak żegnają bliskich? Czy mogą odebrać sobie życie? Wciąż nie rozumiemy wewnętrznych światów innych gatunków.
Social media żerują na instynktach, by nas uzależnić, i jak się przed tym inteligentnie bronić – opowiada psychiatra Anders Hansen, autor książki „Twój SuperMózg”.
MARTA ALICJA TRZECIAK: – Według Światowej Organizacji Zdrowia co siódmy nastolatek doświadcza zaburzeń zdrowia psychicznego, a problemy tego rodzaju to aż 15 proc. całkowitego obciążenia chorobami. Zawsze było tak źle? ANDERS HANSEN: – Bardzo trudne pytanie. Niełatwo ustalić, czy ludzie
Filmy zmarłego niedawno Davida Lyncha są cudownie dezorientujące. Marzenia senne też. Reżyser mawiał, że ani życie, ani sztuka nie muszą mieć sensu. Jak jest ze snami?
Zostawiamy potomkom zniszczoną planetę. Może więc w ramach rekompensaty uwolnić ich raz na zawsze od cywilizacyjnych chorób? Ale za jaką cenę?
Długo czekała, aż mainstream dojrzy jej potencjał. Budzi wielkie oczekiwania, ale też niemałe obawy. Kreatyna wciąż wywołuje sporo kontrowersji. Słusznie?
Przeglądanie mediów społecznościowych, niewinna z pozoru czynność, może zmieniać fizjologię i anatomię mózgu.
Doniesienia o umiarkowanej szkodliwości energetyków bywają grubo przesadzone.
Rozmowa z prof. dr. hab. n. med. Mateuszem Hołdą, kardiomorfologiem, laureatem Nagrody Naukowej w kategorii nauki o życiu, pierwszym polskim naukowcem, który otrzymał doktorat przed ukończeniem studiów, a tytuł profesora jako dwudziestoparolatek.
MARTA ALICJA TRZECIAK: – Co było rozrusznikiem pana kariery naukowej? MATEUSZ HOŁDA: – Odkąd pamiętam, oglądałem seriale medyczne, interesowałem się anatomią, budową ciała człowieka. Szczególnie fascynowało mnie serce: jak działa, dlaczego pracuje, kiedy się psuje? Jeszcze zanim
Nowotwór złośliwy staje się jedną z wielu chorób przewlekłych, a onkologów klinicznych wciąż jest w Polsce dramatycznie mało. To trzeba – i można – zmienić.
1,1 mld kobiet na świecie przechodzi teraz lub przeszło klimakterium. Wciąż jednak się je stygmatyzuje, lekceważy ich objawy i straszy skutkami terapii hormonalnej. Warto byłoby to zmienić.
To pamięć decyduje o tym, jak odpowiadamy na codzienne wyzwania, co o sobie myślimy, jak postrzegamy otoczenie. Ale nie mniej istotny jest inny mechanizm adaptacyjny. Zapominanie.
Faworyzujemy gatunki, które są przez nas lubiane. Wynika to z efektu Bambi, gdy wyżej cenione jest życie istot uważanych za urocze, niegroźne i piękne, a niżej tych, które – wedle ludzkiego wzorca – są odpychające i niegodne.
W czasie nieznośnego gorąca odnotowuje się więcej przestępstw, kryzysów psychicznych i zachowań agresywnych, a sądy wydają surowsze wyroki.
, że wzrost średnich temperatur o 1 stopień wiąże się z 2-proc. zwiększeniem zachorowalności na choroby psychiczne. Taką zależność potwierdzały również badania, które skupiały się na konkretnych zaburzeniach. Na przykład w publikacji, która ukazała się w 2021 r. w „European Journal of
Czy już wkrótce będzie można przyjąć zastrzyki zapobiegające chorobom niezakaźnym – nowotworom, udarowi lub miażdżycy? Prace nad nimi trwają.
Podziemna i podwodna biosfera może się okazać bujniejsza, niż przypuszczaliśmy. Czas porzucić antropocentryczne myślenie i sięgnąć do korzeni życia.
Cyborgiczni artyści chcą głębszego kontaktu ze światem. Wszczepiają sobie urządzenia, które pozwalają zyskać „nowe” zmysły. Jednak ewolucja nie bez powodu obdarzyła nas ich ograniczoną liczbą.
Pomysł leczenia światłem wszystkiego i wszystkich jest tak atrakcyjny, że skusił nawet niektórych naukowców. A prawda? Została w cieniu.
Brzmi to nieziemsko, ale jest w przyrodzie zaskakująco częste: geny mogą być dziedziczone nie tylko pionowo, po ojcu i matce, ale także poziomo – między organizmami odmiennych gatunków.
Samice to nie skromne, nieśmiałe i bierne obiekty ewolucji. W świecie zwierząt występuje znacznie większa płynność płci i zachowań, niż sądziliśmy. Czy powinniśmy więc inaczej spojrzeć także na ludzi?
. 1 na 10–20 samców szympansów nie wykazuje typowo męskich reakcji. Osobniki te nie dążą np. do wysokiej pozycji w hierarchii. Uczony przywołuje również przykłady genitalnych samic, które wykazywały zachowanie przypisywane samcom. Trzeci pierwiastek U ludzi też zawsze dochodziło do gry genów i
Współczesna medycyna nie istniałaby bez badań na zwierzętach. Te jednak wzbudzają kontrowersje – tym bardziej że pojawiają się nowoczesne alternatywy. Czy nadal potrzebujemy testów in vivo?
Monotonia prowadzi do apatii, a bezczynność potrafi zmęczyć bardziej niż aktywny wysiłek. A jednak nauka przestrzega przed zabijaniem nudy za wszelką cenę. Może mieć ona dużą wartość adaptacyjną.
Sztuczna inteligencja nie musi rozumieć języka, by się nim posługiwać. Czy przełoży mowę zwierzęcą na ludzką? A jeśli tak, to właściwie po co?
Osławione w mediach strefy zamieszkane przez szczęśliwych stulatków po uważniejszym spojrzeniu wypadają blado. Im bardziej wiarygodne statystyki, tym mniej spektakularnych anomalii.
Jest jednym z regulatorów życia społecznego. Wydaje się, że potrafi go odczuwać nie tylko człowiek. Zwierzęta wstydzą się jednak nie tego, co nam się wydaje.
W przyrodzie to zjawisko powszechne. Zwierzęta masturbują się i zaspokajają oralnie oraz uprawiają jednopłciowy seks. Czemu służą te zachowania?
Wielka Brytania i Francja zmagają się z plagą pluskiew domowych. Sprzyja jej pora roku i brak działań rządowych. Czy nas czeka ten sam problem? Jeśli pluskwy pojawią się w budynku, są bardzo trudne do wytępienia.
problem z tymi stawonogami. Szacowane roczne koszty walki z nimi to 230 mln euro, czyli ponad 1 mld zł. A przybywa relacji o inwazji pluskiew na paryskie kina, środki transportu publicznego, a nawet lotniska. Reuters donosi o panice w stolicy, która w przyszłym roku ma gościć letnie igrzyska
Naukowcy mają chrapkę na klonowanie wymarłych gatunków. To z pewnością interesujące wyzwanie. Tylko czy sukces nie przyniesie poważnych problemów?
Na Ziemi trwa nie jedno, ale dwa masowe wymierania. W cieniu widzialnego gołym okiem rozgrywa się to, które obejmuje organizmy żyjące w ciałach ludzi. Naukowcy próbują te mikroby ocalić. Choćby od zapomnienia.
Istnieje silne przeświadczenie, że kobieta gwałcona powinna walczyć z agresorem. Tymczasem może u niej dochodzić do automatycznej reakcji blokującej kontrolę ruchów. Prawodawstwo powinno to uwzględniać – mówi neurobiolog prof. Patrick Haggard z University College London.
MARTA ALICJA TRZECIAK: – Jak reaguje mózg, kiedy człowiek jest przerażony? PATRICK HAGGARD: – Wysyła informację na temat zagrożenia do ciała migdałowatego, które zajmuje się obróbką bodźców emocjonalnych. A ciało migdałowate jak działa w takiej sytuacji? Koordynuje całą grupę odpowiedzi
Rośnie liczba niepokojących doniesień na temat pozornie dobrze znanego patogenu ptasiej grypy. Co musiałoby się wydarzyć, by spowodował pandemię?
Kurom czy świniom wystarczy kilka pokoleń bez kontaktu z człowiekiem, by powrócić do prakorzeni. A domowym czworonogom? Na przykład tym z Czarnobyla?
wykluczenia to 1–3 lata. Z relacji świadków wynika, że psy są w dobrej kondycji, ale nie widuje się osobników starych, za to wiele jest szczeniąt. To wskazuje, że kluczem do sukcesu tej populacji był niekontrolowany, intensywny rozród. Dane dotyczące stabilności tej grupy zdają się to
Przeprosiny są kosztowne. Muszą więc mieć duże znaczenie ewolucyjne. I to nie tylko dla ludzi.
Wizja apokalipsy przedstawiona w głośnym serialu „The Last of Us” wydaje się przesadzona: żaden grzyb nie zrobi z człowieka zombie. Chyba że na jego wyraźne życzenie.
Kolonie niektórych gatunków zwierząt funkcjonują jako twory zwane superorganizmami. Zdolności poznawcze jednostek są w nich wykorzystywane dla dobra ogółu, a kluczowe decyzje podejmowane demokratycznie. Zazwyczaj.
Wyczucie rytmu, zdolność lotu czy echolokacja – te umiejętności rozwinęły się u różnych bytów na Ziemi niezależnie od siebie. Podobnie inteligencja. Czy jest ona następstwem ewolucji życia? I czy inne organizmy mogą rozwinąć ją tak jak ludzie?
sceptyczni. Twierdzą, że życie nie potrzebuje inteligencji, by przetrwać, a ewolucja nie dąży do czegoś konkretnego, więc prawdopodobieństwo jej spontanicznego rozwoju jest małe. Zdaniem Nicholasa R. Longricha – paleontologa i biologa ewolucyjnego z University of Bath – wynoszą one od 1 do
Nasi przodkowie najpewniej potrafili regulować tempo procesów życiowych. W genotypie pozostał ślad po tej umiejętności. Czy zdołamy ją sobie przypomnieć i wykorzystać do ochrony i leczenia?
. Zapotrzebowanie na tlen i składniki odżywcze staje się niemal zerowe. Serce i płuca redukują aktywność do 1–3 proc. normy. Spada temperatura ciała. Taktykę przeczekiwania niekorzystnych warunków środowiskowych w stanie torporu stosuje wiele różnych ssaków – także torbacze, a nawet naczelne (lemury
Zdecydowana większość zwierząt rozmnaża się do końca swoich dni. Innych jest zaledwie garstka. I Natura ma w tym swój cel. Niezdolne już do rozrodu stają się dla swojego stada niezwykle istotne.
Organoidy mózgowe pomogą w leczeniu chorób układu nerwowego. Tylko jak ich nie skrzywdzić? To nie jedyny dylemat etyczny związany z badaniami tych miniaturowych organów.
Zwierzęta lądowe podróżowały po oceanach długo przed pojawieniem się człowieka i jego statków. Wtedy przyczyniało się to do ich sukcesów ewolucyjnych. Dziś może być przyczyną klęski całych ekosystemów.
Chorowity syn biednych rolników. Mnich z konieczności. Ignorowany za życia uczony, który podstawy dziedziczenia zrozumiał jeszcze przed Darwinem. 200 lat temu urodził się Johann Gregor Mendel.
Czy dźwięki mogą oddziaływać na organizm człowieka tak jak leki? Z badań wynika, że tak, ale w terapii mogą być stosowane tylko niektóre rodzaje „interwencji muzycznych”.
Unikatowe i życiodajne właściwości krwi są znane co najmniej od kilkuset lat. Mimo to skrywa ona sporo tajemnic, a naukowcy z mozołem próbują uzyskać „uniwersalną krew” dla wszystkich ludzi.
Doniesienia naukowe z ostatnich lat udzielają znacznie bardziej złożonych niż kiedyś odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki „włączają” i „podtrzymują” płeć biologiczną.
Strojny ogon pawia spędzał sen z powiek wielu ewolucjonistom i stał się symbolem rozważań nad „kosztownymi” ornamentami w świecie przyrody. Są dowodem siły czy świadczą o upośledzeniu?
Altos Labs, firma biotechnologiczna, założona m.in. przez twórcę Amazona, zamierza prowadzić badania na rzecz przywrócenia zdrowia i wytrzymałości ludzkich komórek. Czy to droga do uzyskania „eliksiru nieśmiertelności”?
Pasożyty stanowią ważny czynnik ewolucji i spoiwo ekosystemów. Odegrały również istotną rolę w kształtowaniu wielu gatunków.
Od jakiegoś czasu obserwuje się niepokojące zachowania gibraltarskich orek, które zdają się celowo atakować i niszczyć łodzie. Czy te morskie ssaki mszczą się na ludziach?
Czy seks w przestrzeni kosmicznej jest możliwy, bezpieczny, wskazany? – na te oraz inne pytania powoli zaczyna odpowiadać nauka. I ma ku temu powody.
Dlaczego jedne samce stawiają na siłę, a inne na urodę? Najnowsze badania zmieniają nasz sposób myślenia o tym, jak działa dobór płciowy.
Nowe badania opisują niezwykłe postępowanie ośmiornic – przepychanie ryb i dawanie im kuksańców. Te oraz inne zachowania głowonogów są kolejnym krokiem do zrozumienia natury inteligencji i świadomości.