Herezje bez przygany. Recenzujemy nowe książki historyczne

„strażnika wartości narodowych”. Opowiada się za historią rzetelną, krytyczną, pluralistyczną. Docenia nowe formy opowieści o niej, takie jak film, powieść, reportaż. Drugą jego pasją jest wędkowanie: łowi ryby w krajach europejskich, Afryce i dorzeczu Amazonki. MARCIN ZAREMBA *** Herezje bez

Brzydkie słowo na „k”. Kolaboranci: zdrajcy z trzeciego szeregu, ludzie przeciętni

O tym, gdzie są granice współpracy z wrogiem, opowiada prof. Piotr M. Majewski, autor książki „Brzydkie słowo na »k«. Rzecz o kolaboracji”.

MARCIN ZAREMBA: – Magnat Jan Sobieski, poddany króla Jana Kazimierza, podczas potopu szwedzkiego złożył przysięgę wierności Karolowi X Gustawowi. Przyszły władca Polski był kolaborantem? PIOTR M. MAJEWSKI: – Definiuję kolaboranta jako osobę, która dopuszcza się zdrady podczas okupacji

Bolszewicy bali się Polski Piłsudskiego. Friszke dla „Polityki”: Była groźniejsza, niż się nam dziś wydaje

O tym, co łączyło Piłsudskiego z Wielkim Głodem na Ukrainie i jak Stalin czyścił przedpole, szykując się na wojnę z Polską, opowiada prof. Andrzej Friszke.

MARCIN ZAREMBA: – Wszystko zaczęło się od zamachu majowego? ANDRZEJ FRISZKE: – Ściślej rzecz biorąc, od listu, który Feliks Dzierżyński, szef OGPU (radzieckiej policji politycznej), napisał do swojego zastępcy Henryka Jagody pod koniec czerwca 1926 r.: „Przewrót Piłsudskiego

Podróże Króla, Marcina Króla. Recenzujemy nowe książki historyczne

transsyberyjskiej, podróżujących z plecakiem po najodleglejszych rejonach dawnego imperium. Wielu z nich zajmowało bądź zajmuje ważne funkcje państwie: Katarzyna Pełczyńska-Nałęcz, Jacek Cichocki, wspomniany Sienkiewicz. Jednocześnie Brzeziecki opowiada pasjonującą historię upadku i zmartwychwstania imperium rosyjskiego: pucz Janajewa, rządy Jelcyna, dojście do władzy Putina. Historia tego, co dzieje się dziś. MARCIN ZAREMBA

Średniowiecze w liczbach. Recenzujemy nowe książki historyczne

wstąpił do Organizacji Todta. W Berlinie poznał żonę jakiegoś majora i do Warszawy wrócił w mundurze porucznika. Widział chaos i zagubienie po niemieckiej stronie po wybuchu powstania. Ponoć rozmawiał z samym von dem Bachem. MARCIN ZAREMBA

Bez patosu o wyklętych. Recenzujemy nowe książki historyczne

jednocześnie podkreślają jego patriotyczne motywacje. MARCIN ZAREMBA *** Osobiste spojrzenie Rzym. Historia wiecznego miasta, Ferdinand Addis, przeł. Arkadiusz Romanek, Wydawnictwo Znak, Kraków 2024, s. 665 Autor daje czytelnikom kronikę szalonych cesarzy, łupieżczych najazdów i krwawych rozgrywek o władzę

Wtedy polska historia zmieniła swój bieg. Recenzujemy nowe książki historyczne

pomocy dla takich jak on, harówkę, arogancję przełożonych: „robotnik traktowany jest jak niewolnik”. Ale dziennik Złocha pełny jest także najróżniejszych codziennych zdarzeń, o których już nie pamiętamy: permanentnie psującego się sprzętu AGD, sportowych emocji przed telewizorem, pierwszej wycieczki do krajów socjalistycznych i pierwszych magazynów pornograficznych. Obraz Polski wczesnego Gierka bez retuszu. MARCIN ZAREMBA

Niemcy, kliny i PZPR. Recenzujemy nowe książki historyczne

antysemicka czystka w wojsku w 1968 r. i kiedy wprowadzał stan wojenny. Cechy betonu przejawiali pryszczaci okresu stalinowskiego czy profesor pedagogiki Krzysztof Kruszewski, który najście na mieszkanie Jacka Kuronia w marcu 1979 r. skomentował: „Jesteśmy zadowoleni z akcji”. Betonowy umysł nie znosi satyry i żartu, jest zjawiskiem rządów autorytarnych. MARCIN ZAREMBA

Rosja, Bereza i o konkwiście z namysłem. Recenzujemy nowe książki historyczne

snu. Z pewnością już powojenne komunistyczne represje, choć miały głębszą genezę, po części były zemstą za Berezę. Kolejny dowód na długie trwanie struktur i mechanizmów przemocy. Tym bardziej że inspiracją dla obozu w Berezie był powstały rok wcześniej, wiosną 1933 r., hitlerowski obóz koncentracyjny w Dachau. MARCIN ZAREMBA

Nieobiektywny ten obiektyw. Co o nas mówią rodzinne albumy ze zdjęciami

Od portretu trumiennego do selfie z wakacji. O zawartości polskich albumów fotograficznych opowiada prof. Błażej Brzostek.

MARCIN ZAREMBA: – Wycięty scyzorykiem napis „Tu byłem” to przednowoczesny kult samego siebie. Dziś robimy selfie, podtrzymując krzywą wieżę w Pizie. Kiedy tego typu zdjęcia zastąpiły napisy? BŁAŻEJ BRZOSTEK: – Ludzie ciągle je po sobie pozostawiają. Na kamiennych fasadach

Bohaterowie ZSRR, kronika z Treblinki. Nowe książki historyczne

, w którym Polacy mogą się przejrzeć. MARCIN ZAREMBA Rodzinna archeologia Młodzi bohaterowie Związku Radzieckiego. Obrachunek z przeszłością, Alex Halberstadt, przekład Ewa Horodyska, Ośrodek KARTA, Warszawa 2023, s. 331 Próba pogodzenia idyllicznych wspomnień ze świadectwami historycznymi bywa

Ikony buntu. Lech Wałęsa – uparty i konsekwentny

Nowy „Pomocnik Historyczny” o przywódcy „Solidarności”. Marcin Zaremba rozmawia z dr Anną Machcewicz o Lechu Wałęsie w latach 70., jego odwadze, zwolnieniach z pracy i słynnym „skoku przez płot”.

Kopernik bohaterem dekady Gierka

Wielki spektakl władzy w roku kopernikańskim 1973.

kolejnych „świętych” (Lenin, Nowotko) i obchody wydarzeń historycznych (1 Maja, 22 lipca). Tylko na luty 1973 r. – oprócz 500-lecia urodzin Kopernika – partyjni propagandyści zaplanowali też obchody 30-lecia powstania Związku Walki Młodych i 55. rocznicę utworzenia Armii Czerwonej

Przyznaliśmy Nagrody Historyczne! Oto nagrodzone książki, prawdziwe perły

Zacznę od stwierdzenia, że coroczne rozpoczynanie pracy jurora jest dla mnie, a dostrzegam to u wszystkich członków Kapituły, początkiem nowej przygody. Przypomina pracę poławiacza pereł czy poszukiwacza złota – pisze Marian Turski.

epoki, kiedy radykalizm i przemoc były w modzie. MARCIN ZAREMBA Kategoria Prace popularnonaukowe Włodzimierz Mędrzecki, Odzyskany śmietnik. Jak radziliśmy sobie z niepodległością w II Rzeczypospolitej, Wydawnictwo Literackie, Kraków 2022 Przeszłość to obcy kraj – nawet gdy mówimy o

Nagrody historyczne 2023: nominacje za prace naukowe, popularnonaukowe i debiuty

Poniżej prezentujemy nominacje w kategoriach: Prace naukowe, Prace popularnonaukowe oraz Debiuty w tych kategoriach. W ubiegłym tygodniu ogłosiliśmy nominacje w kategoriach Pamiętniki i Źródła (można się z nimi zapoznać na polityka.pl/nagrodyhistoryczne). Za tydzień, 17 maja, ujawnimy laureatów.

, stworzył grupowy portret polskich komunistów. Byli dziećmi swojej epoki. Nie diabłami, nie aniołami, ludźmi z krwi i kości. MARCIN ZAREMBA Sławomir Łotysz, Pińskie błota. Natura, wiedza i polityka na polskim Polesiu do 1945 roku, TAiWPN Universitas, Kraków 2022 To nowatorskie spojrzenie na dzieje

Nagrody Historyczne 2023: nominacje za pamiętniki i źródła

Prezentujemy nominacje w kategoriach: Pamiętniki i Źródła. Za tydzień zapraszamy do zapoznania się z nominacjami za Prace naukowe, Prace popularnonaukowe oraz Debiuty.

, należą jej się brawa na stojąco. MARCIN ZAREMBA Marian Stecyk, Nad rzekami Syberii. Pamiętnik chłopca z lat 1940–1946. Krasnojarski Kraj, redakcja i opracowanie naukowe Sylwia Szarejko i Marcin Zwolski, Muzeum Pamięci Sybiru, Białystok 2022 Armia Czerwona wkroczyła na wschodnie terytorium

Marzec 1968: kto uruchomił kampanię nienawiści? Kamyk, który poruszył lawinę

Kim byli spin doktorzy kampanii nienawiści 1968 r.? I co na ten temat wiedział naczelny POLITYKI Mieczysław F. Rakowski?

Polok gorszy od diabła. Książki historyczne pod choinkę

Rzecz dla bibliofila, historia pomników dla cara Aleksandra II, przewodnik po polskich ruinach, opowieść o skazanych i dzieje pewnej słynnej tkaniny z Bayeux.

polski Ewa Kochanowska frazę It was Russianed. MARCIN ZAREMBA *** Na marginesie Za kratami, Artur Górski, Prószyński Media, 2022, s. 240 Nie ma co ukrywać: to książka o ludziach z tzw. marginesu, którzy weszli w kolizję z prawem, których przeciętny obywatel (każdego państwa) się boi. Ale też są wśród

My, komuniści. Skąd ten czarny piar? Rozbrajamy mity i stereotypy

Każda partia komunistyczna ma dwoje rodziców: rewolucję październikową i tradycję lokalną. Opowiada o nich Łukasz Bertram, autor książki „Bunt, podziemie, władza. Polscy komuniści i ich socjalizacja polityczna do roku 1956”.

MARCIN ZAREMBA: – „Każdy badacz komunistów i komunizmu stąpa po minowym polu uproszczeń, stereotypów i mitów”, czytam w pańskiej książce. Spróbujmy zatem rozbroić niektóre z nich. Pierwszy z brzegu: komunizm jako żydowski spisek. ŁUKASZ BERTRAM: – Czasem już chciałoby się

Kartka z PRL: było gorzko i zimno. Jeździło się na resztkach paliwa

Jak osłodzić życie i się ogrzać – w PRL to były sprawy kluczowe. Cukier i węgiel budziły duże emocje, bo Polakom często tych towarów brakowało.

Inflacja za Gierka, czyli jak z Polaka zrobić dziada

„Słowo »kurwa« szło z ust do ust. Powtarzano, wykrzykiwano ceny cukru, kaszy, mąki, masła” – tak zareagowano na inflację w czerwcu 1976 r.

. Wówczas wprowadzenie kraju w spiralę inflacyjną zakończyło się rewolucją Solidarności. Gierkowskie obligacje Z punktu widzenia ekonomii błąd popełniony został na samym początku. Było nim anulowanie z dniem 1 marca 1971 r. podwyżki cen z 12 grudnia 1970 r. w sytuacji rosnących pensji (o czym za

Wręczyliśmy Nagrody Historyczne. Te książki trzeba przeczytać!

Książki, które dotarły do puli finałowej, były rozpatrywane pod wieloma aspektami. Liczył się warsztat historyczny, biegłość autora w dotarciu do źródeł, wprowadzenie nowego tematu bądź nowatorskie ujęcie już znanego, sposób argumentacji. I kunszt pisarski.

, docenienie wcześniej pomijanych aktorów wydarzeń, pisanie pod prąd narodowej mitologii jury postanowiło nagrodzić profesora Instytutu Historii PAN Macieja Górnego. MARCIN ZAREMBA *** Najlepszy debiut w kategoriach Monografie, prace naukowe oraz prace popularnonaukowe, publicystyka Maria Ferenc, Każdy

Nagrody Historyczne POLITYKI: nominacje w kategoriach prace naukowe, monografie, prace popularnonaukowe, publicystyka

Poniżej przedstawiamy nominacje do Nagród Historycznych POLITYKI za 2021 rok w kategorii prace naukowe, monografie, prace popularnonaukowe, publicystyka oraz debiuty w tych kategoriach.

to się odbywało w Łodzi: z jednej strony podkreślano czerwony charakteru miasta, z drugiej wymazywano pamięć o łódzkim getcie. MARCIN ZAREMBA Marcin StasiakPolio w Polsce 1945–1989. Studium z historii niepełnosprawnościTAiWPN Universitas, Kraków 2021 To jest historia, której nikt nie uczy