Rozmowa z prof. Piotrem Stępniem o nielegalnym handlu enzymami, przemycie bakterii i trudnej sztuce zdobywania folii spożywczej, czyli inżynierii genetycznej w PRL.
MARCIN ROTKIEWICZ: – Chce pan opowiedzieć czytelnikom POLITYKI o pewnej publikacji naukowej sprzed 40 lat. Dlaczego akurat o niej?PIOTR STĘPIEŃ: – Bo jestem jej współautorem (śmiech). A mówiąc zupełnie serio: był to pierwszy artykuł polskich naukowców dotyczący inżynierii genetycznej, w
Wreszcie doczekaliśmy się porządnych filmów o GMO. Najnowszy jest polskiej produkcji.
Fotosynteza. Dzięki niej człowiek żyje, ale też wpadł w poważne tarapaty. I również z jej pomocą może z nich wybrnąć.
Pamięć to nie mięśnie, ale jeśli jesteśmy gotowi włożyć w zapamiętywanie trochę wysiłku, możemy uzyskać naprawdę niezłe efekty. 18 marca obchodzony jest Europejski Dzień Mózgu.
Dziennikarze z redakcji naukowej polecają książki warte przeczytania.
wciągający sposób, co jest dużą zaletą książki. Kolejna to zgrabnie przedstawiona historia ssaków obejmująca 220 mln lat, w większej części spędzona w cieniu dinozaurów, których panowaniu kres położyła 66 mln lat temu planetoida lub wybuchy wulkanów. MARCIN ROTKIEWICZ *** Ukryte moce Nie wątp w wątrobę
Wyniki kolejnego wielkiego badania obalają tezę Andrew Wakefielda o związku szczepionki MMR z autyzmem.
Ziewanie podczas zebrania lub wykładu wcale nie musi oznaczać znudzenia. Być może po prostu chłodzimy nasze przegrzane mózgi.
: „A teraz drodzy współmieszkańcy jaskini wszyscy idziemy spać”. Wyjaśniałoby to w pewnej mierze związek ziewania ze spaniem. Podłożem tego rodzaju wbudowanego programu miałyby być neurony lustrzane (opisane m.in. w artykule Marcina Rotkiewicza „Czuła bruzda”, „Polityka
NIK ogłosiła bardzo niepokojący raport o dodatkach do żywności. Na szczęście dla konsumentów mało wiarygodny, za to szkodliwy dla reputacji najważniejszej instytucji kontrolnej w Polsce.
nie z powodu E, ale nadmiaru soli, tłuszczów i cukru. Trzeba jeść dużo warzyw i owoców – tyle że nie jest to już tak medialny komunikat. Karolina Głowacka, Marcin Rotkiewicz *** Karolina Głowacka jest dziennikarką Radia TOK FM. *** Ile dodatków można zjeść ADI to maksymalna ilość dodatku E do
W 2012 r. pewien Francuz mocno nastraszył świat. Opublikowane właśnie wyniki badań definitywnie obalają jego sensacyjne tezy na temat GMO.
Nasi koledzy z redakcji naukowej POLITYKI polecają najciekawsze lektury popularnonaukowe.
DARPA – słynna amerykańska agencja wojskowa – obchodzi 60. urodziny. Choć ma wiele osiągnięć, część sponsorowanych przez nią badań budzi kontrowersje.
o wystrzeleniu przez Związek Radziecki na orbitę okołoziemską pierwszego sztucznego satelity Sputnik 1. To była bolesna porażka – Amerykanie realizując własny program wysłania w kosmos podobnego urządzenia, okazali się sporo w tyle za swoim najpoważniejszym przeciwnikiem. A nie chodziło
Bangladesz jest pierwszym azjatyckim krajem, który zezwolił na uprawy jadalnej rośliny zmodyfikowanej za pomocą narzędzi inżynierii genetycznej. Dlaczego inne wciąż się wahają?
stosowania dużych ilości toksycznych insektycydów. Zezwoleń na wprowadzenie do upraw w Azji Południowo-Wschodniej nie mogą się też doczekać gotowe od lat inne rośliny zmodyfikowane za pomocą inżynierii genetycznej: tzw. złoty ryż (zawierający prowitaminę A chroniącą przed ślepotą – więcej POLITYKA 1
Szczepionki szkodzą. Globalne ocieplenie to mit. Ziemia jest płaska. A raka leczy się wodą. Coraz więcej ludzi myśli irracjonalnie, odrzuca ustalenia nauki i autorytet uczonych. Coś się z nimi dzieje?
Czy wśród szympansów występuje zjawisko prostytucji? Uczeni prowadzą w tej kwestii pouczający dialog.
Rozmowa z dr. Szymonem Drobniakiem, laureatem Nagrody Naukowej POLITYKI w kategorii nauki o życiu, o tym, kiedy ptaki zdradzają, a kiedy są sobie wierne i dlaczego taka wiedza jest ważna dla ludzi.
MARCIN ROTKIEWICZ: – Zajmuje się pan m.in. zdradami seksualnymi…SZYMON DROBNIAK: – ...na szczęście tylko u ptaków. To ciekawy temat dla badacza?Jest jednym z gorętszych zagadnień w biologii ewolucyjnej, bo u większości ptaków, poza niektórymi gatunkami, samice tworzą z samcami
Troje amerykańskich badaczy napisało kilka prac, a czołowe czasopisma naukowe postanowiły je wydrukować. Nie byłoby w tym nic dziwnego, gdyby nie fakt, że była to prowokacja, która wywołała burzę w naukach społecznych i humanistycznych.
innych i próbować publikować zmyślone wyniki. Ponadto część komentatorów – m.in. Jacob T. Levy, politolog z McGill University w Montrealu – zwraca uwagę, że w każdej dziedzinie nauki, również ścisłej, zdarza się, że przez sito recenzji przechodzą oszukańcze prace. Zgadza się z tym Marcin
Rozmowa z prof. Bogdanem Wojciszke, psychologiem społecznym z Uniwersytetu SWPS, o naszym narodowym narzekaniu.
MARCIN ROTKIEWICZ: – Czy jesteśmy, na tle innych nacji, społeczeństwem ludzi wyjątkowo marudnych?BOGDAN WOJCISZKE: – Kiedy opowiadałem o moich badaniach nad konsekwencjami narzekania w trakcie pewnej konferencji psychologów w Madrycie, to Hiszpanie stwierdzili, że mówię o nich. Później
Antyszczepionkowcy maszerują do polityki i chcą forsować swoje niebezpieczne pomysły.
pewnością sprawi wielką (intelektualną) przyjemność. Paul Bloom, Przyjemność. Dlaczego lubimy to, co lubimy?, przekł. Olga Dziedzic, Wyd. Smak Słowa, Sopot 2018 MARCIN ROTKIEWICZ
Człowiek od tysięcy lat zmienia materiał genetyczny (DNA) roślin, zwierząt i mikroorganizmów. Po co to robi? Czym ryzykuje?
ponieważ zasoby – głównie żywności – są ograniczone, ten przyrost populacji wpędza znów w biedę. To słynna pułapka maltuzjańska. Dlaczego zatem nie wpadliśmy w nią, choć w 1800 r. na Ziemi żyło ok. 1 mld ludzi, a teraz jest ich już ponad 7 mld? Jeszcze w 1968 r. Paul Ehrlich, amerykański
Bioart, czyli co się dzieje, kiedy artyści wkraczają do laboratoriów biologicznych.
”, również ten społeczny i kulturowy. Stara się bowiem działać na nich wszystkich jednocześnie. – Już sama praca z komórkami, ich wizualność, kształty, ruch są niezwykłe. Życie jest niesamowite, również jako materiał dla artysty. Marcin Rotkiewicz
Dwa głośne wydane ostatnio w Ameryce wyroki pokazują, jak wielkim problemem może być dla ławy przysięgłych ocenianie opinii naukowych.
Ta kontrowersyjna książka powinna być lekturą obowiązkową dla wszystkich adeptów psychoterapii.
Polskie prawo wartość zdrowia dziecka i innych ludzi stawia ponad wolność rodziców, nakładając na nich obowiązek zaszczepienia dziecka. Jak go jednak egzekwować – namawiać czy karać?
Amatorska inżynieria genetyczna traktowana jest przez niektórych jako niegroźne hobby, przez innych jako szansa dla nauki i edukacji. Czy jednak na pewno powinien się nią zajmować każdy, kto zechce?
Sąd w Kalifornii przyznał rekordowe odszkodowanie Amerykaninowi, który uważa, że za jego nowotwór odpowiedzialny jest wieloletni kontakt z Roundupem. Producent herbicydu – Monsanto – odwoła się od wyroku.
Z jakich struktur i substancji składa się mózg.
Jak zachować zdrowy sceptycyzm wobec mnożących się rewelacji z magicznym przedrostkiem neuro-.
TSUE – mimo rekomendacji rzecznika – orzekł, że organizmy uzyskane w drodze mutagenezy stanowią GMO. Skazał tym samym Europę na pozostanie w rolniczym skansenie.
Prof. Daniel Gilbert, psycholog z Harvard University, o tym, co tak naprawdę uszczęśliwia ludzi.
MARCIN ROTKIEWICZ: – „Szczęście – czego nie powiedziała ci matka” – tak brzmiał tytuł pańskiego wykładu wygłoszonego niedawno w Krakowie. Zdradzi pan również czytelnikom POLITYKI, czego matki nie mówią?DANIEL GILBERT: – Moja wierzyła, jak zresztą większość matek
W mediach burza, bo minister rolnictwa – dopuszczając czasowe użycie neonikotynoidów – wydał wyrok na pszczoły. Tyle że to klasyczny fake news.
fascynujących faktów 1. Katarzyna Jagiełło z Greenpeace niemerytorycznie o szkodliwości neonikotynoidów i innych ŚOR Zacznijmy od chętnie i często cytowanej przez media Katarzyny Jagiełło. Jak już wspomniałem, nie jest ona specjalistką w żadnej z dziedzin związanych ze stosowaniem pestycydów, tylko
Czy religia może być produktem ewolucji biologicznej?
Naukowcy uzyskali świetne narzędzie genetyczne do hodowli roślin. Od europejskich prawników i polityków zależy, czy będzie można je wykorzystać.
. MARCIN ROTKIEWICZ: – Ponad dekadę temu pańskiemu zespołowi udało się wyhodować odmianę ziemniaka lepiej tolerującego suszę. Jak on powstał?JACEK HENNIG: – Zrobiły to trzy współpracujące ze sobą polskie laboratoria, a modyfikacja polegała na zwiększeniu ilości białka, które naturalnie
Co człowiekowi dało przejście od ja do my.
Gej najlepszym przyjacielem kobiety? Tak. Potwierdzili to naukowcy, pierwszy raz podpatrując ich relacje.
W Polsce rośnie liczba osób odmawiających szczepienia dzieci. Tymczasem szczepionki ratują życie.
Kolejny temat rosyjskich fake newsów to biotechnologia.
Jak powieść napisana przed dwustu laty przez angielską nastolatkę poruszyła wyobraźnię uczonych.
To rekiny powinny obawiać się ludzi, a nie na odwrót. Dane pokazują bowiem, że ryby te bardzo rzadko atakują człowieka.
Najnowsze badania nad szympansami bonobo znowu sporo powiedziały o człowieku.
szympansów zwyczajnych i karłowatych nastąpiło około 1–2 mln lat temu. Do niedawna sądzono, że było to związane z powstaniem właśnie w tamtym czasie rzeki Kongo, ale ostatnie badania geologiczne wykazały, że jest ona znacznie starsza. Najnowsza hipoteza głosi więc, że to okresy potężnych susz
Czy po małpach klonowani będą ludzie? Nie tak szybko. Co dokładnie oznacza zakończone sukcesem klonowanie makaków w Chinach?
GMO nie rozwiąże wszystkich problemów żywnościowych Afryki, może jednak je znacząco zmniejszyć. Pod warunkiem że Unia nie będzie w tym przeszkadzać.
Rekiny przerażają, ale zarazem fascynują ludzi. Teraz przybył kolejny powód, by je podziwiać – sensacyjna wśród zwierząt długowieczność.
Rozmowa z Markiem Lynasem, brytyjskim ekoaktywistą, publicystą i autorem książek popularnonaukowych, o walce z GMO, globalnym ociepleniu i przejściu na stronę nauki.
Marcin Rotkiewicz: – Kim pan był w latach 90. ubiegłego wieku?Mark Lynas: – Radykałem. Czyli?Gniewnym ekowojownikiem walczącym w szeregach organizacji Earth First! Dziennik „The Guardian”, w którym pan pisuje, scharakteryzował ją jako „radykalną komórkę ruchu
Dzięki biotechnologii powstaje ponad 20 proc. używanych obecnie leków. I mnóstwo produktów spożywczych.
Scott O. Lilienfeld o psychologicznych półprawdach i nieprawdach, w które ludzie uparcie wierzą.
Marcin Rotkiewicz: – W książce „50 wielkich mitów psychologii popularnej” można przeczytać, że owych mitów tak naprawdę jest ponad dwieście. Dlaczego właśnie psychologia stała się tak zmitologizowana?Scott Lilienfeld: – Ponieważ budzi wielkie zainteresowanie ludzi
Wielka awantura, która wybuchła w Europie wokół pewnej substancji chemicznej, sporo mówi o wykorzystywaniu społecznych lęków do robienia mętnych interesów.
Dr hab. Marcin Napiórkowski o tym, dlaczego wciąż tak mocno trzyma się wiara w horoskopy, złe i dobre wróżby, czarne koty itd.
zapamiętają tych słów. Ale kiedy zwycięży 3:1, to wszyscy będą mówić: niesamowite, wiedziałeś, jak skończy się ten mecz! Zrozumienie, na jakie błędy w myśleniu ludzie są podatni, sprawi, że będzie można zaproponować racjonalną alternatywę. Rozmawiał Marcin Rotkiewicz *** Rozmówca jest semiotykiem
Prof. Józef Dulak o tym, co tak naprawdę potrafią wyleczyć komórki macierzyste.
Wywiad ukazał się w POLITYCE w październiku 2016 r. Marcin Rotkiewicz: – Komórki macierzyste miały być Świętym Graalem nauk biomedycznych. Rzeczywiście go odnaleziono?Józef Dulak: – Faktem jest, że pod koniec ubiegłego wieku rozbudzono ogromne nadzieje. Np. w grudniu 1999 r. jedno z
Rozmowa z dr. Łukaszem Krzyżowskim, laureatem Nagrody Naukowej POLITYKI w kategorii nauki społeczne, o tym, jak emigracja uczy tolerancji.
Marcin Rotkiewicz: – Migranci, uchodźcy to dziś gorący temat. Naukowo również?Łukasz Krzyżowski: – Ogromnie ciekawy, dlatego zajmuję się nim od ponad 10 lat. Przygląda się pan osobom wyjeżdżającym z Polski. Czy one decydują się na to wyłącznie z powodów finansowych?Nie. Jeżdżę