Naszym przewodnikiem po dziejach Chin jest dr hab. prof. Uniwersytetu SWPS Marcin Jacoby, sinolog, tłumacz, historyk sztuki, literaturoznawca, autor książek o Chinach i Korei.
Zapraszamy do słuchania naszego nowego podkastu „Polityka o historii”. Gospodarzami rozmów będą Agnieszka Krzemińska, dziennikarka działu naukowego tygodnika „Polityka” oraz portalu projektpulsar.pl, a od września także dr hab. Marcin Zaremba, historyk i juror Nagród
Co prawda Chińczycy nigdy nie stworzyli spójnego kanonu procedur medycznych, ale holistyczne postrzeganie ciała ludzkiego uwiodło skupiony na szczególe Zachód.
Kiedy lokalne konflikty między ludźmi stały się wojnami? Zachowane w ziemi ślady nie dają jednoznacznej odpowiedzi, ale wskazują tropy.
Atest dla kobiecej bielizny zabezpieczającej przed kontaktem z wirusami i bakteriami podczas seksu oralnego wydała – pierwszy raz w historii – szacowna amerykańska instytucja medyczna Food and Drug Administration.
„Dramaturżka” i „adiunktka” coraz częściej tak, ale „kosmetyczek” i „nianiek” wciąż raczej nie? O językowej nierówności płci mówi prof. Jolanta Szpyra-Kozłowska.
AGNIESZKA KRZEMIŃSKA: – Jaką formę pani woli – pani „profesor” czy pani „profesorko”? PROF. JOLANTA SZPYRA-KOZŁOWSKA: – Nie przywiązuję do tego aż tak dużej wagi. Każdy ma swoje przyzwyczajenia i powinien używać formy, z którą się najlepiej czuje. Ale jak
z przyjemnością ze względu na przystępny język, odniesienia do współczesności i ciekawy dobór przykładów, które uświadamiają, w jak wielkim stopniu człowiek wraz z całą stworzoną przez siebie kulturą czy państwowością jest zależny od natury i jej kaprysów. AGNIESZKA KRZEMIŃSKA *** Unger u Giedroycia
Malować wydatną szczękę czy upiększać? O roli portretów zamawianych u nadwornych artystów dynastii Habsburgów opowiada dr Oskar Rojewski.
AGNIESZKA KRZEMIŃSKA: – Bella gerant alii, tu, felix Austria, nube! – Niech inni prowadzą wojny, ty, szczęśliwa Austrio, żeń się! Ta parafraza Owidiusza dotyczy politycznych mariaży Habsburgów, które pozwoliły im stać się potęgą na przełomie XV i XVI w. OSKAR ROJEWSKI
Nauka mniej lub bardziej świadomie pomijała kobiety. Dopiero ostatnio stara się to naprawić, m.in. szukając śladów pań w dziejach ludzkiej cywilizacji.
August nie chciał się starzeć, Neron nie wstydził się grubej szyi, a Hadrian wprowadził modę na bujny zarost. O wizerunkach władców Imperium Romanum opowiada Monika Muszyńska, badaczka portretu rzymskiego.
AGNIESZKA KRZEMIŃSKA: – Grafik Daniel Voshart, posługując się programami komputerowymi, stworzył fotograficzne podobizny twarzy 54 cesarzy rzymskich. Za pomocą aplikacji wykorzystującej sztuczną inteligencję przetworzył pokazujące ich rzeźby, popiersia i inne dostępne wizerunki. Karnację i
(37–68 r.) cesarz od 54 r.
(39–81 r.) cesarz od 79 r.
(51–96 r.) cesarz od 81 r.
(76–138 r.) cesarz od 117 r.
(121–180 r.) cesarz od 161 r.
Na terenach ziem polskich nie możemy liczyć na odkrycie obsypanych złotem mumii czy rzymskiej drogi, to jednak nie znaczy, że mieszkamy na archeologicznej pustyni.
zbiegom okoliczności – udało się na nie natknąć. *** Więcej o archeologii polskiej można przeczytać w nowej książce Agnieszki Krzemińskiej „Grody, garnki i uczeni. O archeologicznych tajemnicach ziem polskich”, która 27 kwietnia ukazała się w Wydawnictwie Literackim.
Rozmowa z dr. hab. Marcinem Kojderem o tym, czym ukraiński różni się od innych języków słowiańskich, gdzie i kiedy powstał oraz jak przetrwał brutalną rusyfikację.
AGNIESZKA KRZEMIŃSKA: – W wielu polskich domach zamieszkali uchodźcy mówiący językiem trochę podobnym do naszego, bo słowiańskim, ale wcale nie takim łatwym do zrozumienia. Jakie były jego początki? MARCIN KOJDER: – Powstawanie języków to wielka tajemnica. Nie wiemy, kiedy się pojawiły
Władimir Putin uznaje ukraińskie zabytki za część dziedzictwa historycznego Rosji, co jednak nie powstrzymuje go przed bombardowaniem miejsc, w których się znajdują. Zagrożone zniszczeniami są cenne stanowiska archeologiczne, a grabieżą – zbiory muzealne.
. AGNIESZKA KRZEMIŃSKA *** Więcej niż sport Daniel Lis, Stulecie przeszkód. Polacy na igrzyskach, Agora, 2022, s. 520 Przepis na bestseller jest ponoć banalny. Należy znaleźć fascynujących bohaterów i opisać ich perypetie na tle historycznych wydarzeń. Dokładnie to zrobił Daniel Lis. Jego bohaterami
Miary nie od razu miały związek z abstrakcyjnymi liczbami. Zanim pojawił się metr czy centymetr, punktem wyjścia do pomiarów odległości i długości było ludzkie ciało.
Podczas ataków bombowych na Ukrainie niszczone są nie tylko domy mieszkalne, urzędy i fabryki, ale i zabytki. Nie ma wątpliwości, że gdy do większych miast wejdą rosyjscy żołnierze, plądrowane będą muzea. A jest co kraść i niszczyć.
Nie można sobie wyobrazić bardziej wymownego i poruszającego symbolu odwagi i poświęcenia ukraińskich żołnierzy w wojnie z Rosją Putina niż to, co zdarzyło się na maleńkiej Wyspie Węży.
Toruński bibliolog prof. UMK Arkadiusz Wagner o tym, dlaczego XV-wieczny rękopis z biblioteki króla Macieja Korwina, który nasz rząd chce ofiarować Węgrom, powinien u nas jednak zostać.
AGNIESZKA KRZEMIŃSKA: – Zaskoczyła torunian propozycja rządu ofiarowania waszego manuskryptu z Książnicy Kopernikańskiej Viktorowi Orbánowi w ramach rewanżu za zwróconą w zeszłym roku dziecięcą zbroję Zygmunta II Augusta? ARKADIUSZ WAGNER: – Zszokowała, zbulwersowała i wywołała
Rozmowa z dr. hab. Adamem Pałuchowskim o tym, skąd się wzięli i jak żyli antyczni niewolnicy oraz czy ich istnienie zatrzymało postęp techniczny.
AGNIESZKA KRZEMIŃSKA: – W Civita Giuliana, willi na obrzeżach Pompejów, archeolodzy znaleźli izbę mającą 16 m kw. i wyposażoną w trzy łóżka, w tym jedno mniejsze, którą uznano za mieszkanie rodziny niewolników zajmujących się stajnią. Odkrywcy są wniebowzięci, bo o życiu codziennym tej grupy
Heinrich Schliemann, który dowiódł światu, że Homer opisywał epokę, która naprawdę istniała, urodził się 200 lat temu. Był badaczem z wielkim szczęściem, ale jednocześnie narcystycznym mitomanem.
syna Agamemnona, muzą i spadkobierczynią. Skarb Priama Schliemann z zapałem zabrał się do udowadniania istnienia mitycznej Troi. Pomimo braku oficjalnych pozwoleń rozpoczął badania na wzgórzu Hisarlik 1 kwietnia 1870 r. Po kilku dniach na północno-wschodnim zboczu odkrył pozostałości kamiennego muru
Niebinarność to nie jest zjawisko nowe. Jak w przeszłości tłumaczono sobie istnienie osób niemieszczących się w żadnej z dwóch płci, czy je potępiano, jakie znajdowano dla nich miejsce w społeczeństwie?
Co mówią o życiu codziennym w średniowieczu przedmioty używane w domach, opowiada archeolożka prof. Anna Marciniak-Kajzer.
AGNIESZKA KRZEMIŃSKA: – Gdy chcemy powiedzieć, że cofamy się w rozwoju, mówimy o „powrocie do średniowiecza”, z drugiej strony idealizujemy życie na zamkach, których obraz wyrabiamy sobie na podstawie ich rekonstrukcji z XIX w. i filmów. Pani zajmuje się badaniem domów, w których
Rozmowa z archeolożką dr Pauliną Komar o dziejach antycznego wina, jego produkcji, smaku i dystrybucji w Imperium Romanum.
AGNIESZKA KRZEMIŃSKA: – Swego czasu rozważano, czy człowiek nie został rolnikiem przede wszystkim po to, by mieć co nalać do kufla. Pomysł chwytliwy, warzenie piwa nie wykluczało robienia placków z dzikiego zboża. A co z winem, którego pozostałości sprzed 8 tys. lat znaleziono na ściankach
niezwykłej stolicy na bagnach. AGNIESZKA KRZEMIŃSKA *** Opowiedziane zdjęciami Centralna Agencja Fotograficzna 1951–1991, Paweł Miedziński, IPN 2021, s. 496 Okładka w kolorze pomidorowej czerwieni – zamierzona stylizacja – przywołuje skojarzenia z peerelowskimi wydawnictwami albumowymi. I
”, zwłaszcza w obliczu kryzysu klimatycznego, może być bardzo potrzebny. AGNIESZKA KRZEMIŃSKA Historia skalpelem pisana Historia współczesnej medycyny. Renesans, wynalezienie chirurgii i rewolucja implantów, David Schneider, tłum. Grzegorz Łuczkiewicz, Znak Literanova, Kraków 2021 Dr David
książek, historii i erudycyjnej prozy. W końcu książka Vallejo to laureatka prestiżowych nagród, doczekała się wielu przekładów (w tym na chiński), a Mario Vargas Llosa jest pewien, że „będzie czytana nawet wtedy, gdy dzisiejsi czytelnicy będą wieść już zupełnie inne życie”. AGNIESZKA
Północna Mezopotamia to miejsce, gdzie należy szukać początków cywilizacji neolitycznej, a być może cywilizacji w ogóle. Turcy postawili sobie za punkt honoru, by wypromować ją w świecie jako arcyatrakcję turystyczną.
Turcy chcą przypomnieć o tym mateczniku naszej tożsamości, duchowości i cywilizacji, oby tylko krzykliwy marketing, nadgorliwość czy konflikty polityczne nie zaszkodziły tej niezwykłej krainie wielkich przemian. AGNIESZKA KRZEMIŃSKA, FOTOGRAFIE MARCIN JAMKOWSKI
Dr Michał Przeperski, laureat Nagrody Naukowej POLITYKI, opowiada o fascynacji PRL i potrzebie stworzenia spójnej narracji o transformacji ustrojowej.
AGNIESZKA KRZEMIŃSKA: – Dyskutował pan o warsztacie literata w Norwegii, gdy żona odbierała w pańskim imieniu Nagrodę Naukową POLITYKI, mówiąc, że „mój mąż urodził się historykiem i naukowcem”. MICHAŁ PRZEPERSKI: – Faktycznie, szybko nauczyłem się czytać, ale prawda jest
na pewno zadowoleni będą miłośnicy wojskowości, bo Goldsworthy jest wybitnym jej znawcą, a wojny punickie to skarbnica wiedzy na temat antycznej taktyki i sposobów walki, liczebności armii czy uzbrojenia. AGNIESZKA KRZEMIŃSKA *** Kręte drogi Piotr Korczyński, Przeżyłem wojnę… Ostatni
Dziś w każdym sklepie spożywczym jest waga i kasa, bo często to ciężar decyduje o kwocie, jaką zapłacimy za pomocą pieniędzy. Pytanie, od kiedy i w jakiej formie dysponujemy tymi podstawowymi narzędziami handlu.
Historycy antyczni opisali Nerona jako mordercę, okrutnika, zboczeńca i prześladowcę chrześcijan. Dziś badacze śledzą ich przekłamania, starając się zrozumieć przyczyny jego życiowych decyzji. Tylko czy da się zrehabilitować tego władcę?
Ciało odkrytego 30 lat temu w Alpach hibernatusa to kopalnia wiedzy o nim samym i czasach, w których żył, ale również o nas. Dzięki Ötziemu możemy bowiem zrozumieć, jak wyglądała ewolucja kulturalna i biologiczna przez ostatnie 5300 lat.
Miód i wosk podkradaliśmy pszczołom na długo przed założeniem pierwszych uli. Dziś staramy się pszczoły chronić i hodować w miastach, co niekoniecznie musi być dobre dla dzikich zapylaczy.
Pandemia ujawniła, że brak papieru toaletowego jawi się ludziom niemal jak wizja z najgorszego koszmaru. To dlatego, że staliśmy się Homo higienicus – i to bardzo dawno temu.
Gdy my walczymy o wprowadzenie Stoczni Gdańskiej na listę światowego dziedzictwa UNESCO, Brytyjczycy z niej wypadają – właśnie skreślono z listy Liverpool, a zagrożone są Stonehenge i Edynburg.
Zdarza się, że kobiety rodzą bliźniaki, z których jeden jest wyraźnie mniejszy niż drugi i wygląda tak, jakby miesiąc krócej był w łonie matki niż jego bardziej rozwinięty brat lub siostra.
wewnątrzmacicznego jednego z płodów – odpowiada prof. Malinowski. A zatem można zajść w ciążę, będąc już w ciąży raczej tylko w jej początkowym stadium. Ale donoszenie ciąży powstałej w wyniku superfetacji byłoby prawdziwym medycznym cudem. AGNIESZKA KRZEMIŃSKAPublicystka naukowa POLITYKI
Chociaż o neandertalczykach wiemy wiele, nadal skrywają mnóstwo tajemnic.
Czy alfabet wymyślili Fenicjanie? Raczej upowszechnili, bo tworzenie uproszczonego zapisu języka, opartego na literach odpowiadających poszczególnym głoskom, trwało kilkaset lat.
Jeszcze w XIX w. poród i połóg były główną przyczyną śmierci młodych kobiet. Dlatego szukano nie tylko pomocy drugiego człowieka, ale i wsparcia mocy nadprzyrodzonych.