Powrót do Zatoki Świń?

Prezydent Bush chce głowy Saddama Husajna. Kto mu ją przyniesie? Chłopcy z naszywką US Army na mundurach czy może iraccy dysydenci? A nuż Saddamowi uda się gambit z wpuszczeniem inspektorów ONZ, maskujący problem podstawowy – zniszczenia broni masowego rażenia. A może za wcześnie dzielić skórę na wielbłądzie?

Cerkiew bez Moskwy. Jak z prawosławiem w Polsce było

Władze odrodzonej Polski nakłoniły biskupów prawosławnych II RP do ogłoszenia kościelnej niezależności, czyli autokefalii. Pierwsze decyzje zapadły 80 lat temu, ale historia obfitowała w dramatyczne momenty, łącznie z zabójstwem metropolity.

Strażnik niezłomny

Papież dotknął właściwej struny: przez cztery dni leczył duszę narodu

września zadyszki, antyglobaliści walą głową o mur wielonarodowych korporacji, a Jan Paweł ... zawierza świat Bożemu miłosierdziu. Mistyka ma odmienić oblicze świata! Jak tu nie kochać papieża? Adam Szostkiewicz

Zawsze wierni?

Polskie pielgrzymki papieskie nieodmiennie były wydarzeniem religijnym, społecznym, ale i politycznym. Nawet bez czytelnej intencji Ojca Świętego – wpisywały się w  konkretny układ sił i wpływów, konfliktów i dylematów

, ale jest to najlepszy wynik od 1994 r. (wtedy aż 71 proc.). Tylko w jednej dziedzinie wynik był remisowy: 46 proc. Polaków uważa, że władze państwowe powinny się kierować społeczną nauką Kościoła, a 45 proc. że nie (11 lat temu tych było aż 53 proc.). Po 13 latach zmian ustrojowych i siedmiu papieskich pielgrzymkach Polska ani drgnęła: semper fidelis, zawsze wierna. Adam Szostkiewicz

Tragarze Ewangelii

Jana Pawła II Polska wita jako rodaka i przywódcę religijnego. Ale on odmienił obraz Kościoła we współczesnym świecie jako najsłynniejszy z misjonarzy. Misjonarze byli przed papieżem Polakiem i będą po nim. Czasem to orka na ugorze, nic jednak nie zwolni chrześcijan od nakazu, żeby szli i głosili Ewangelię narodom świata. Także wśród katolików.

tolerowały, w Nowym – misyjnym – musiały się kontaktować, a nawet współdziałać, zwłaszcza w środowiskach wiernych tubylców. W 1910 r. zwołano w Edynburgu Światową Konferencję Misyjną – delegatów młodych Kościołów lokalnych było na niej zaledwie 1 proc., ale niecałe pół wieku później

Papież na Wyspie Truskawkowej

młodzieży. Paradoksalnie, sędziwy papież jest dziś jednym z nielicznych przewodników dla młodych ludzi poszukujących wciąż na nowo swego miejsca. Adam Szostkiewicz

Miłość do Miłosza

Polski prezydent poleciał do Waszyngtonu, a amerykańscy poeci zjechali do Krakowa. Aleksander Kwaśniewski słuchał George’a Busha, oni – Czesława Miłosza. Ale polsko-amerykańskie święto poezji skończyło się dyskusją o politycznym zaangażowaniu poetów.

English is power. Jak się go najszybciej nauczyć tego języka?

English is cool. Chyba każdy zrozumie. Po jednej lekcji angielskiego i paru godzinach oglądania MTV. Czy zrozumiałby Szekspir? Mógłby mieć kłopot – jak wszyscy, którzy nie znają muzycznej telewizji i żargonu kultury masowej. Co się stało z językiem angielskim?

imperium amerykańskie czy cywilizacja demokratycznego kapitalizmu miały patent na wieczne istnienie. Ich zmierzch oznaczać może i zmierzch McMowy. Ale nie wygląda też na to, byśmy mieli tego doczekać w tym i w najbliższych pokoleniach, więc angielskiego uczyć się nie zaszkodzi. A jeszcze pożyteczniej nauczyć się i angielskiego, i – na przykład – hiszpańskiego. Takie McCzasy. Adam Szostkiewicz Współpraca Agnieszka Baranowska

Polska Mała Brytania

Wizyta polskiego prezydenta obfitowała w momenty miłe i symboliczne. Aleksander Kwaśniewski w lot uczył się Ameryki, a prezydent Bush dawał do zrozumienia, że chce w nim widzieć lidera „nowej Europy” – tej, która bez wahania poparła wojnę z terroryzmem i demokratyczny kapitalizm. Czy wielki osobisty sukces polskiego przywódcy uda się przekuć w sukces całego kraju?

Życiorysy pod prąd

W powojennej Polsce katolickich gazet było wiele, ale żadna nie wyrobiła sobie takiej marki jak krakowski „Tygodnik Powszechny”. Skąd wzięło się to pismo? Jaka była geneza środowiska, które je tworzyło? I jak przetrwało we wrogim otoczeniu? Opowiada o tym pasjonujące studium Michała Jagiełły.

katolików świeckich pod patronatem krakowskiego Kościoła, którym rządził wtedy kardynał Adam Sapieha. Michał Jagiełło ukazał rodowód i pierwsze najtrudniejsze lata „Tygodnika”. Urywa opowieść w 1953 r., kiedy umarł Stalin, a „Tygodnik” został zawieszony, bo nie chciał wydrukować

Luźniej na planecie

W ciągu najbliższego półwiecza liczba ludności w krajach uprzemysłowionych zwiększy się najwyżej o 4 proc. (w Europie wręcz zmaleje), natomiast w biednych, nierozwiniętych krajach zwiększy się średnio o 58 proc. (w Afryce aż o 120 proc.). Statystyczny obraz każdej setki nowych mieszkańców planety może być taki: 51 to będą kobiety, 70 – przedstawiciele ras innych niż biała, 70 – niechrześcijanie, 70 – może nie nauczyć się czytać i pisać, 50 – będzie chronicznie niedożywionych, a tylko 1 zdobędzie ponad średnie wykształcenie.

zawodowa i jakość życia, a nie posiadanie licznego potomstwa. Dlatego zaczął dominować model rodziny 2 + 1. Tymczasem dla naturalnego odtwarzania się pokoleń potrzeba co najmniej dwojga potomków. Znacznie wzrosła również średnia długość życia ludzi.Dlatego w wielu krajach zaczyna być

Stażystka, kongresmen i śmierć

Zaczęło się jak melodramat. Młoda kobieta z Kalifornii poznała podczas stażu w Waszyngtonie polityka, członka Kongresu z ramienia Partii Demokratycznej. Zaprzyjaźnili się. Do tego stopnia, że kongresmen wolał utrzymywać tę znajomość w sekrecie. Ponad rok temu Chandra Levy zaginęła. Kongresmen zaprzeczał, jakoby miał z tym cokolwiek wspólnego. Mało kto wierzył, że powiedział mediom, a nawet policji, całą prawdę.

Niepobożne życzenia

Rany różą pachnące

Papież kanonizował Ojca Pio nie z powodu jego stygmatów, lecz cnotliwego życia w służbie Boga i bliźnich. Z tego bierzcie przykład – zachęca Kościół. Ale miliony wiernych fascynują równie mocno, a może nawet mocniej, wizje, cuda i stygmaty włoskiego kapucyna.

Zimny żal

Jesteś młody, masz pracę, kochającą rodzinę. Mieszkasz w obcym kraju, ale nie czujesz się obco wśród jego mieszkańców. Los jednak chciał, że urodziłeś się Żydem, a twoja rodzina mieszka w Izraelu. A to może znaczyć, że śmierć wtargnie w twoje życie już teraz. A zada ją twój rówieśnik, który marzy o męczeństwie.

Papież w dalekiej podróży

Kościoła problemy z seksem

Kościół nigdy nie lubił słowa seks. Wolał naukowo obojętną płciowość. Od zawsze też trwała w historii chrześcijaństwa gra między przyjemnością a umartwianiem, użyciem a wyrzeczeniem, gra w różowe i czarne. Trwa do dziś.

Zamęt pod Bazyliką

Spod znaku zwodnika

Astrologia trzeciego tysiąclecia jest mądrzejsza. Nie przyznaje się do horoskopów z prasy masowej. Odrobiła lekcję z przyrodoznawstwa. Przestudiowała psychologię głębi. Znalazła dla siebie wygodną niszę w świecie Internetu, teleskopów i inżynierii genetycznej. Unika nawet swojej starożytnej nazwy. A popyt na jej usługi rośnie. Ale czy to wina astrologii?

miał na drzwiach przybitą podkowę. Gdy go o to zapytano, odpowiedział: „Podobno to przynosi szczęście. – Ale ty, fizyk, nie możesz przecież wierzyć w takie zabobony. – Nie, oczywiście, ja w to nie wierzę, ale podobno to przynosi szczęście również tym, co w to nie wierzą”.Adam Szostkiewicz, Rak Smok

Papież: jestem zdruzgotany

Krzyż z jezuitami

To nie są izolowane incydenty. To jest akcja przeciwko „religijnym kłusownikom”, jak prawosławni fundamentaliści nazywają księży katolickich. Nowa Rosja pokazała światu stare oblicze.

Ostre kanty

Wiek temu to był zabity dechami zaścianek. Gdzie indziej ważyły się losy świata, nafta nie była jeszcze płynnym złotem. Ku upadkowi chyliło się imperium osmańskie. Runęło. Nad białymi murami Jerozolimy załopotała flaga z krzyżem św. Jerzego. Nowi władcy tej ziemi, Brytyjczycy, nie chcieli zrazić ani Arabów, ani Żydów. Potrzebowali obu narodów. Ale one oba uważały, że są u siebie. I oba marzyły o swoim państwie w Palestynie. Ziarno wojny zostało posiane.

Cerkiew nie chce Kościoła

Zdjąć gwiazdy z szubienic

„W poszukiwaniu utraconych lat” Jana Sosińskiego to jeszcze jeden filmowy dokument o sprawie polsko-żydowskiej. Kto się zżyma, że już nie może, że dosyć, po co wracać do tego węzła nie do rozsupłania, niech dalej nie czyta. Ja należę do innej frakcji. Podobnie jak jury międzynarodowego festiwalu filmów dokumentalnych „Rozstaje Europy”, które przyznało filmowi II nagrodę.

Szarafat

Krzyż papieża

Jan Paweł II cierpi. Widać to gołym okiem. W Polsce cierpienie papieża wywołuje współczucie i odruch solidarności. Poza Polską – nie tylko. Włoski dziennikarz Vittorio Messori napisał u progu Wielkiego Tygodnia, że w Watykanie są „konserwatywne kręgi”, które naciskają, by papież ustąpił, bo nie jest już w stanie kierować Kościołem powszechnym, a sprawy Kościoła nie idą dobrze.

. Adam Szostkiewicz Papież na wózku? Jan Paweł II dostał do tej pory sto lasek i piętnaście wózków inwalidzkich, ale nie chce usiąść na żaden z nich. Irytuje go już sama myśl. Jednak współpracownicy papieża co jakiś czas podejmują kolejną próbę przekonania Jana Pawła II, że powinien spróbować korzystać

Rzym przemówił

Wszystkich nie przyjmiemy

Rozmowa z ministrem spraw zagranicznych Australii Alexandrem Downerem

przykładów ONZ-owskich wysiłków pokojowych zakończonych pełnym sukcesem. A ja ze swej strony mógłbym naszą rozmowę o Australii skomentować tak: naprawdę ważne jest robić to, co uważa się za słuszne i mieć odwagę wcielać to w życie. Rozmawiał Adam Szostkiewicz Alexander Downer urodził się w 1951 r

Skąd się biorą wojny

W latach 1816–1991 – od upadku Napoleona do rozpadu ZSRR – doszło do 353 poważnych starć międzypaństwowych z użyciem siły wojskowej („poważne” oznacza, że zginęło co najmniej 1000 żołnierzy). Czyli, mówiąc potocznie, do wojen. Aż 198 wojen to były konflikty między systemami niedemokratycznymi, 155 – między demokracją a systemem niedemokratycznym. Między demokracjami: zero.

Grzechy braci

Rozstrojone nastroje

Miało być lepiej – po wyborach. Minęło pół roku, a Polska nadal siedzi w psychicznym dołku. Jeden z mierników zbiorowego samopoczucia, tzw. wskaźnik nastrojów konsumenckich, jest najniższy od dziesięciu lat. 73 proc. Polaków uważa, że sprawy kraju zmierzają w złym kierunku; 89 proc. ocenia, że gospodarka jest w kryzysie. Polska, która do niedawna uchodziła za europejskiego tygrysa, znalazła się w stanie dziwnej depresji. Jakbyśmy nagle stracili energię, napęd, poddali się rozmaitym lękom.

Dementi arcybiskupa

Na przedpolu

Im wyższy stos trupów – ponad 300 obywateli Izraela, ponad tysiąc Palestyńczyków – tym wyraźniej widać, że polityka obu stron konfliktu nie jest skuteczna. Izrael nie osiągnął pokoju i bezpieczeństwa, Palestyńczycy nie mają państwa i swobody ruchu nieodzownych do normalnego życia.

Rok 2004

W powietrzu czuje się wiosnę: już mocno weszliśmy w rok 2002 – rok, w którym trzeba zakończyć negocjacje z Brukselą w sprawie przystąpienia Polski do Unii Europejskiej. Tymczasem polski rząd kokosi się z ustaleniem zasad sprzedaży i użytkowania ziemi naszym europejskim krajanom, którzy zresztą wcale się nie palą do inwestowania między Odrą a Bugiem. Czy nie daliśmy sobie wmówić fobii, które niepotrzebnie komplikują stosunki z Unią? Wygląda na to, że w pierwszym półroczu zamkniemy dalszych 5 obszarów negocjacyjnych, a nie 6, jak planowano, bo nie zdążymy opracować i uzgodnić planów restrukturyzacji przemysłu stalowego. A Unia nie stoi w miejscu: w miniony weekend na szczycie w Barcelonie Rada Europejska po raz pierwszy debatowała razem z liderami krajów kandydujących – i to nie o negocjacjach, te idą swoim torem – ale o tzw. agendzie lizbońskiej, to jest o ambitnym programie przekształcenia Unii Europejskiej do 2010 r. w najbardziej konkurencyjną gospodarkę na świecie, gospodarkę, której celem jest zrównoważony wzrost i tworzenie nowych i coraz lepszych miejsc pracy. Czyli że Unia przetrawiła już rozszerzenie na Wschód? Sprawa załatwiona? O tym redakcyjna rozmowa z komisarzem Günterem Verheugenem i ministrem Włodzimierzem Cimoszewiczem.

zamknięciu negocjacji Polska otrzyma takie warunki członkostwa, że Polacy na pewno nie będą mieli powodu do ich odrzucenia. Rozmawiali: Marek Ostrowski, Adam Szostkiewicz, Andrzej Krzysztof Wróblewski Komisarz Unii Europejskiej Günter Verheugen odpowiada za rozszerzenie Unii. Dla Polaków

Trzech fotografików, Brzeziński i Rosja

Nie znam albumu zdjęć, który otwierałaby przedmowa polityka światowej rangi. Trzej artyści to Adam Bujak, Janusz Fogler i Tomasz Kizny. Politykiem jest Zbigniew Brzeziński. Album jest o Rosji po komunizmie. Czym jest ta Rosja? Dla Bujaka mistycznym cudem odradzającej się religijności, dla Foglera

Rasa kłamie? Przecież wszyscy należymy do jednej

Nim Albert Einstein znalazł w Ameryce schronienie przed nazizmem, musiał wypełnić imigracyjny formularz z rubryką „rasa”. Wpisał: ludzka. Wieloletnie badania genetyków przyznają mu rację.

Wiara i prawo

Jan Paweł II ma odwiedzić Polskę w sierpniu – za niecałe pół roku. Trudno sobie wyobrazić, by do tego czasu sprawa abp. Juliusza Paetza nie była w pełni wyjaśniona. W badaniu OBOP zleconym przez „Politykę” 44 proc. Polaków uznało, że dotychczasowe postępowanie władz kościelnych w tej sprawie było niewłaściwe, a 41 proc., że w jej wyniku autorytet Kościoła uległ znacznemu osłabieniu.

? Adam Szostkiewicz Dwa sądy • Przepis zakazujący molestowania seksualnego pojawił się w polskim kodeksie karnym niedawno, bo w 1997 r. Kto wykorzystuje stosunek zależności dla zaspokojenia swych słabości erotycznych, może być pozbawiony wolności do 3 lat (art. 199 kk). W 2000 r. skazano za to

Barani kożuch

Bywa, że mężczyźni w sile wieku popadają w dewocję. Czesław Miłosz zamknął swój „Traktat teologiczny” pokłonem dla Matki Boskiej z Lourdes i Fatimy. „Jestem stary, ograniczyłem się do rzeczy najbardziej esencjonalnych” – wyjaśniał poeta w telewizyjnym „Autografie”. Nie wyznał, czy wierzy w osobowego Boga – „To nie wymaga odpowiedzi w kategoriach tak lub nie”.

Przerwane milczenie

Tego jeszcze u nas nie było. Poważna gazeta ujawniła fakty dyskredytujące dostojnika Kościoła katolickiego w Polsce. Kościół jest od lat pełnoprawnym uczestnikiem życia publicznego – w szkołach, wojsku, mediach, w ważnych dyskusjach ustrojowych, w uchwalaniu sejmowych ustaw, wszędzie. Ale obecność w sferze publicznej oznacza nie tylko prawa, lecz także obowiązki. Sprawa abp. Juliusza Paetza wystawia Kościół na egzamin z przejrzystości.

Góralu, zejdź z Alp!

Trzeciego marca Szwajcarzy trzeci raz po wojnie idą do głosowania ludowego w sprawie członkostwa w Organizacji Narodów Zjednoczonych. Wstąpienie do ONZ nie przekreśla naszej świętej zasady neutralności, za to przełamuje polityczną izolację Szwajcarii – nalegają elity. Po diabła nam ten nieruchawy pożeracz forsy – replikują przeciwnicy. Damy sobie radę bez ONZ, tak samo jak bez Unii Europejskiej i NATO.

Kapłan inaczej

Szok. Kościół w Hiszpanii ma swego pierwszego jawnego kapłana-geja. Miał. Biskup ordynariusz zawiesił księdza José Mantero we wszystkich czynnościach kapłańskich – za złamanie celibatu i porzucenie parafii. Hiszpańscy homoseksualiści wezwali do bojkotu Kościoła.

filmu Brytyjki Antoniny Bird „Ksiądz”, oprotestowanego w Polsce w 1995 r., ks. Adam Boniecki pisał w „Tygodniku Powszechnym”: „Jak postępuje dobry, pobożny ksiądz, kiedy nie sprosta zobowiązaniom? Dobry, pobożny ksiądz, taki jakim jest (nie jest?) Greg

Potęga mitu

Połowa ludzkości z zapartym tchem śledziła otwarcie zimowej olimpiady w Salt Lake City. Dwie flagi, ta wydobyta spod ruin World Trade Center i olimpijska, przykuły uwagę miliardów ludzi na pięciu kontynentach. Jednym z ośmiu chorążych olimpijskiej był nasz zapomniany idol Lech Wałęsa.

wrogiem siebie samego, to w Ameryce pozostaje symbolem zwycięskiej walki o demokrację. Symbolem bardzo czytelnym. Jest w Ameryce przyjmowany jako bohater naszych czasów. Kto sugerował, by go zaprosić do niesienia flagi olimpijskiej? Myślę, że sami organizatorzy amerykańscy. Wałęsa zresztą nie potrzebuje pośredników, w USA jest ciągle znany, choćby dlatego, że stale jeździ po wszystkich amerykańskich uniwersytetach z odczytami. Adam Szostkiewicz

Krople Valerego

Valery Giscard d’Estaign nie grzeszy skromnością. Robotę, jaką ma wykonać konwent europejski pod jego przewodem, porównał z dziełem delegatów, którzy w 1787 r. zjechali do Filadelfii i ułożyli konstytucję Stanów Zjednoczonych. Czy Bruksela będzie Filadelfią Europy, a Giscard Jerzym Waszyngtonem konstytucji Unii Europejskiej?

, Turcja, Węgry) oraz organizacje pozarządowe i niektóre instytucje unijne. Budżet konwentu wynosi 10,5 mln euro. Z tego 4 mln wyłożą Komisja Europejska (2,6 mln euro), Parlament Europejski (1 mln), Rada Ministrów (0,4 mln). Pozostałe 6,5 mln konwent otrzyma od instytucji unijnych, państw

Obrona obrączki

Po światowym dniu modlitw o pokój w Asyżu Jan Paweł II miał miliony ludzi za sobą. Niecały tydzień później wezwał adwokatów i sędziów do obywatelskiego nieposłuszeństwa w sprawie rozwodów i podzielił głęboko opinię publiczną we Włoszech i wielu innych krajach.

Tęcza w Asyżu

W Asyżu przeganiano modłami czarne chmury nienawiści i wojny. Kiedy, jeśli nie teraz – po Czarnym Wtorku w USA, po blitzkriegu w Afganistanie, przy wtórze eksplozji na Bliskim Wschodzie? Sceptycy kręcą głowami: modlitwy nie zakleszczą luf armat i kałaszy.

Krwawa Niedziela. Dzień, o którym śpiewał John Lennon

Irlandczycy nazywają je Derry, potomkowie osadników, unioniści – Londonderry. 30 stycznia 1972 r. armia brytyjska zastrzeliła w Derry 14 cywili. Szli w nielegalnym marszu przeciwko stanowi wyjątkowemu, który miał uchronić Ulster, irlandzką prowincję Zjednoczonego Królestwa, przed wojną domową.

. Ulster stał jednak Irlandii kością w gardle. Do tego stopnia, że choć w 1973 r. weszła do Wspólnoty Europejskiej, to jednak już nie do NATO, bo jakże maszerować w jednym szeregu z „okupantem”? W Derry „okupant” nazywał się 1 Pułk Desantowy Armii Brytyjskiej. W Krwawą

Bereszit bara Elokim. Polski przekład pierwszej księgi Tory

Zdarzyło się w Krakowie, w r. 5762 od stworzenia świata, jak liczą czas pobożni Żydzi – po naszemu w r. 2001. Ponad pół wieku po Holokauście młody rabin rodem z Jugosławii wydał polski przekład pierwszej księgi Tory. Nie pomagał sobie biblijnymi tłumaczeniami chrześcijan, oparł się na własnej tradycji.

Miłosz i haiku

O Antku, co lewicy uszył buty

Tony Blair to pieszczoszek unowocześniaczy lewicy. Dwa razy poprowadził nową Partię Pracy do wygranej w wyborach. Wykreślił z partyjnej doktryny słowo socjalizm, zastąpił je trzecią drogą. W Polsce budzi podziw, a może i zazdrość liderów SLD.

Kim była biblijna Ewa i co nam dała

Jej imię Ewa, „matka wszelkiego życia”. Imię nie zapowiada największego dramatu w metafizycznych dziejach człowieka: grzechu i kary, wygnania z raju i utraty nieśmiertelności.

” („Raj utracony”, przeł. Maciej Słomczyński). Milton oczami swojej wyobraźni widział w prarodzicach „najpiękniejszą parę” zakochanych. Złotowłosa Ewa o „rozkwitłej piersi” była stworzona do „czułej słodyczy”, władczy, barczysty Adam o