Co tam szumi

8 kwietnia 1960 r. amerykański astronom Frank Drake skierował nieduży radioteleskop ku najbliższym gwiazdom. Miał nadzieję odebrać sygnały nadane przez rozumne istoty. Ani ta pierwsza, ani wiele kolejnych prób prowadzonych na coraz większą skalę nie przyniosło sukcesu. Jednak ostatnie odkrycia astronomów, pokazujące, że planety faktycznie obiegają wiele gwiazd, każą z większą powagą traktować poszukiwania dalekich cywilizacji.

sąsiadujące galaktyki. Niewykluczone jednak, że to sceptycy mają rację. Wówczas bylibyśmy w sytuacji Kubusia Puchatka. Pewnego razu udał się on z wizytą do Prosiaczka. Ponieważ drzwi mieszkania zastał otwarte, zajrzał do wnętrza. Przyjaciela nie było. „I im bardziej zaglądał do środka, tym bardziej

Niesprawiedliwi

Minął rok od wejścia w życie ustawy o odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów, którzy w latach 1944–89 sprzeniewierzyli się swej niezawisłości. Wydanie ustawy poprzedziła burzliwa dyskusja, bo osoby znające nieco mechanizmy wymiaru sprawiedliwości przywitały ten krok z daleko idącym sceptycyzmem. Mieli rację. Okazało się bowiem, że góra urodziła mysz.

wcześniejsze sprzed grudnia 1981 r. Tłumaczy to upływ czasu i to nie tylko dlatego, że ludzie odeszli z sądownictwa na emerytury, pozmieniali zawody, rozstali się z tym światem, a liczne akta sądowe poszły po dziesięcioleciach na przemiał. Także dlatego, że czas zamazał ich

Obrona blokiem

Polskie środowisko polityczno-obronne wciąż trapią wątpliwości dotyczące zasad, charakteru, sił, miejsca i czasu włączenia się struktur NATO w ewentualną obronę naszego kraju. Doświadczenia z operacji Sojuszu na Bałkanach w pewnym sensie nawet je dodatkowo pogłębiły.

wkład w cały potencjał sojuszniczy, w tym przede wszystkim utrzymywać odpowiednie siły w wymaganym stopniu gotowości, zwłaszcza w przygranicznej strefie NATO, aby zapewnić możliwość szybkiego uruchamiania systemu „przeciwzaskoczeniowego” i móc skutecznie przeciwstawić się zagrożeniom lokalnym.Stanisław KoziejGen. bryg. prof. Stanisław Koziej jest dyrektorem Departamentu Systemu Obronnego MON.

Rok gwałtownego Słońca

Nasza dzienna gwiazda wkracza właśnie w okres największej aktywności swego jedenastoletniego cyklu. Bieguny magnetyczne Słońca zamienią się miejscami, a jego rozświetloną tarczę pokryje moc plam; wiatr słoneczny zamieni się w wichurę, wywołując wokół Ziemi magnetyczne burze. Na kaprysy kosmicznej pogody narażone będą nie tylko sztuczne satelity krążące wokół naszego globu, lecz również systemy łączności, a nawet sieci energetyczne.

Każdego dnia, jeśli tylko chmury nie mącą błękitu nieba, Słońce jawi się jednakie, jasne i gorące. Oślepieni światłem nie dostrzegamy najmniejszej skazy na jego obliczu. Nic w tym przeto dziwnego, że starożytni uważali Słońce, podobnie jak i inne ciała niebieskie, za niezmienne i doskonałe

Bluźnierca

17 lutego 1600 r. na Campo dei Fiori spalono Giordana Bruna. Po 400 latach jego heretycka wizja mnogich światów – gwiazd słońc otoczonych rojem planet – spełniła się niemal zupełnie. Astronomowie wykazali, że wokół 30 gwiazd krążą potężne satelity, zaobserwowali kilka dopiero się formujących planetarnych dysków, wypatrzyli w końcu bezpośrednio słabiutki blask bardzo odległej planety. Droga do badań nieznanych, być może zamieszkanych, światów została otwarta.

sprawą Arystotelesa – wniósł do europejskiej świadomości przekonanie, ugruntowane przez chrześcijaństwo, o naszym wyjątkowym, centralnym usytuowaniu we wszechświecie. Dopiero rewolucja kopernikańska, przenosząc środek świata z Ziemi na Słońce, zachwiała tym poglądem.Giordano Bruno nie

Wolność za prawdę

3 lutego, otoczony kordonem policjantów, ubezpieczany przez strzelców wyborowych, złożył zeznania w poznańskim sądzie pierwszy w historii polskiego wymiaru sprawiedliwości świadek koronny. Jest nim były policjant, członek grupy przestępczej. Dalszych trzydziestu takich świadków przebywa w miejscach czujnie strzeżonych przez policję i czeka na kolejne rozprawy.

Jak na półtora roku obowiązywania ustawy o świadku koronnym (weszła w życie 1 września 1998 r.) nie jest to znaczna liczba, ale to bardzo dobrze. Ustawę wydano tytułem próby na trzy lata. Ograniczono jej zasięg do sądzenia najpoważniejszych przestępstw, dokonanych przez kryminalne grupy (np. handel

Austriacki szlaban

W lipcu i wrześniu ub. roku „Polityka” (31 i 39) poświęciła dwie publikacje szykanom, którym systematycznie i od lat poddaje się polskich obywateli na austriackim przejściu granicznym w Drasenhofen. Podjęły ten wątek (z licznymi cytatami z „Polityki”) austriackie media. Cytat austriackiego celnika, przytoczony w „Polityce”: „Nie chcemy tu żadnych Polaków, także turystów”, zrobił w prasie jego kraju karierę.

tym, czego w obecnym czasie najmniej potrzebujemy na granicy. Urzędnicy ci powinni być natychmiast zwolnieni ze służby”. Jednocześnie pani Stenzel wykazała wprawdzie zrozumienie dla obciążenia pracą celników i żandarmerii, ale nie wahała się nazwać praktyki w Drasenhofen „skandalem, który

Atomowa dyskoteka

Gazowy pęcherzyk uwięziony w cieczy może błyskać, niby reflektory na dyskotece, w rytmie skierowanej nań dźwiękowej fali. Po dziesięciu latach gorączkowych wysiłków udało się w końcu wyjaśnić mechanizm zagadkowej przemiany dźwięku w światło. Rozważane są już możliwości praktycznego wykorzystania tego zdumiewającego zjawiska. Być może uda się dzięki niemu zapanować nad reakcjami fuzji termojądrowej.

akustyczną. Rozchodzenie się dźwięku polega bowiem na rytmicznym zgęszczaniu i rozrzedzaniu się ośrodka, w tym wypadku wody, w którym fala dźwiękowa się rozprzestrzenia. Podczas owych eksperymentów zauważono, że pęcherzyki gazu poddane działaniu fali dźwiękowej emitują światło. Rok wcześniej, w 1933

Eureka i już

Badania naukowe bywają przedstawiane jako motywowane religijnymi pobudkami poznawanie planu Stwórcy. Jednak dla większości naukowców kwestia wiary w Boga nie odgrywa żadnej roli w pracy badawczej, zaś 90 proc. najwybitniejszych uczonych okazuje się zadeklarowanymi agnostykami lub wręcz ateistami. Zgrabnych więc sformułowań o odkrywaniu zamysłów Stwórcy czy Bogu grającym w kości nie należy traktować zbyt dosłownie.

przekonań”. Autor następnie uogólnia swe wywody pisząc, że „nie tylko w badaniach kosmosu nauka łączy się z religijnym zaangażowaniem. (...)”. Nic w tym dziwnego, skoro „w istocie religia i nauka były dla większości uczonych poszukiwaniem sensu życia

Robacze dziury

Fizyka nie wyjaśnia, czym jest czas. Natomiast doświadczalnie weryfikowane badania jego matematycznej struktury wiele mówią o naturze czasu. Wiemy przeto, że upływa on w zmieniającym się tempie, a na granicy czarnej dziury staje zupełnie. Nie wiemy natomiast, czy prawa przyrody rzeczywiście uniemożliwiają powrót do przeszłości.

dziur nierozstrzygniętą, Thorn ze współpracownikami posunął się dalej w swych rozważaniach. Wykazał mianowicie, że jeśli wjazd do tunelu znajduje się w ruchu względem zewnętrznego świata, to podróż przez ten tunel może być wyprawą wstecz w czasie, odbywającą się przy tym w zupełnej

Puste biurka

Główna Komisja Badania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu przeprowadza się wkrótce do nowej siedziby w gmachu Sądu Najwyższego. Na jego frontonie, gdzie umieszczono liczne sentencje z dawnego prawa, jest i taka: "Jeżeli ktoś nie czyni tego, co czynić powinien, uważa się, że czyni przeciwnie, ponieważ nie czyni".

przeciętnie jedno na dziesięć zeznań'. Jak jest więc z tym dzisiaj? Komu jesteśmy winni pamięć i sprawiedliwość? Mordowanym przez UB w czasach prezesury Stanisława Mikołajczyka działaczom PSL, torturowanym w więzieniach Wronek i Rawicza więźniom politycznym, rozstrzeliwanym żołnierzom AK, deportowanym do

Głowa pod ochroną

Proces cywilny Aleksandra Kwaśniewskiego przeciwko "Życiu" zbliża się ku końcowi. Byłoby nieposzanowaniem sądu i jego dwuletniego wysiłku wypowiadanie teraz jakichkolwiek opinii na temat przyszłego wyroku. Jednakże proces ten z pewnością stawia w centrum uwagi publicznej problem podstawowego znaczenia. Jest nim ochrona czci, godności i honoru głowy państwa. Nie dziś tylko, także za rok, dziesięć, dwadzieścia lat.

państwa jest zwykłym politykiem, podobnym premierowi, ministrom, posłom, senatorom, prezesom ugrupowań politycznych? Prezydent wybierany jest przez cały naród i namaszczony tym aktem przez ogół Polaków. Według konstytucji jest też 'najwyższym przedstawicielem Rzeczypospolitej', a także gwarantem

Pułapka

W ustawie lustracyjnej znajdują się dwa, przemilczane w licznych dyskusjach, lakoniczne przepisy. To jest prawdziwa bomba z opóźnionym zapłonem. Jednego wybuchu byliśmy niedawno świadkami (dymisja wicepremiera Janusza Tomaszewskiego), czekają nas niebawem, niestety, następne.

każdy listonosz i pracownik poczty wie, kto otrzymał wezwanie z pieczęcią sądu lustracyjnego, a każdy gadatliwy świadek podzieli się tym, co wie z dziennikarzem. To świadkowie bowiem weryfikować będą wątpliwe prawdy, zawarte w przetrzebionych i fałszowanych archiwach

Jak otworzyć parasol

Dwa niedawne wydarzenia zwracają uwagę na konieczność większego zainteresowania się strategią nuklearną na progu XXI wieku. Są nimi: konflikt kaszmirski między Pakistanem i Indiami oraz nowe podejście do roli broni nuklearnej w strategii rosyjskiej. Z przyczyn oczywistych kwestie te nie mogą być także obojętne dla Polski.

naturalnie charakter polityki i strategii nuklearnej NATO. W sojuszniczej koncepcji strategicznej podkreśla się, że podstawowy cel broni nuklearnej ma charakter polityczny i jest nim zapobieganie wojnie poprzez powstrzymywanie potencjalnego przeciwnika przed użyciem przemocy. W tym też sensie broń

Karmazyn w trampkach

Nikt tutaj nie używa starych arystokratycznych tytułów, ale zawsze istniała tu szlachta. Potomkowie najstarszych rodzin amerykańskich. Mówi się o nich - stare pieniądze. Amerykanina pieniądz szlachci, ale dopiero drugie i następne pokolenia nuworyszów przyjmowane są na salony. Szlachetki jednorocznego sukcesu giełdowego nie liczą się w tej grze. Splendor szlifuje się z pokolenia na pokolenie.

Barbara - zaraz ofiarowuje się, że weźmie śmiecie i wywiezie, ale niestety często zapomina o tym i wozi ten niefortunny bagaż, aż sobie o nim przypomni. Na leśnej ścieżce ujrzeliśmy mężczyznę w tak zwanej sile wieku, który w niczym nie kojarzył się z arystokratą. Niedbale ubrany, obuty w stare

Żadnych Polaków

Artykuł o szykanowaniu polskich podróżnych na granicy czesko-austriackiej w Drasenhofen ("Na granicy jest strażnica", POLITYKA 31) wywołał reakcje, których liczebność i ton trudno było przewidzieć. Piszą ludzie nie tylko z całego kraju, lecz także z odległego świata (np. z USA), a opisywane przez nich zdarzenia miały miejsce w różnym czasie od 1994 r. zaczynając. Z tych listów układa się obraz, w którym szykany i wrogość austriackich celników przeplatają się z całkowitą bezczynnością ich zwierzchników.

na tym przejściu granicznym po tym, jak polski ambasador w Wiedniu i późniejszy minister spraw zagranicznych Władysław Bartoszewski padł ofiarą grubiańskich szykan ze strony zatrudnionych tu urzędników'. W Warszawie od lat funkcjonuje Austriacki Ośrodek Informacji Turystycznej. Przed trzema laty

Konieczni - nieobecni

Na ich barkach wspierać się ma mocno egzekwowanie sprawiedliwości. Rzecz w tym, że wsparcie to nieliczne, a barki delikatne, bo w większości damskie. Na 1521 kuratorów sądowych tylko 300 to mężczyźni.

obszerny wywiad środowiskowy o podsądnym - niech napisze go kurator. I pisze. Z obserwacji pierwszych czterech miesięcy ubiegłego roku wynika, że często. Liczba kuratorów ma w tym roku przekroczyć 1600, ale i to zbyt mało. Potrzebnych jest jeszcze minimum 500 kuratorów zawodowych, na co czeka z

Na granicy jest strażnica

Jest 29 maja br., późny wieczór. Autokar PKS na trasie Warszawa-Neapol odbywa swój codzienny rejs i po dziesięciu godzinach jazdy zbliża się do granicy czesko-austriackiej w Drasenhofen. Jeszcze tylko ta ostatnia granica, na której trzeba okazać paszport i można zasnąć bez obawy budzenia aż do Florencji. Ale zmęczonym podróżnym nie było to dane.

papierosów przyznać się nie chce, celnicy nie tylko konfiskują je, ale i przeprowadzają drobiazgową, powolną, nacechowaną wyraźną złośliwością kontrolę całego bagażu, w tym osobistego. Rewizja bagażu niczego nowego nie wnosi. Celnicy żądają jednak zapłacenia kary w wysokości kilkuset dolarów, a

Ani tak, ani nie

Konstytucja z kwietnia 1997 r. nakazała stworzyć w kraju dwuinstancyjne sądownictwo administracyjne. Dała na to pięć lat. Minęły dwa, ale mówi i pisze się już, że odpowiednia ustawa - projekt wstępny opracowany przez środowisko naukowe i sądownicze jest nawet gotowy - powinna być uchwalona najdalej w przyszłym roku. Zamiar jest słuszny. Sytuacja nie pozwala dłużej czekać.

roku do czterech lat zwlekają z tym obowiązkiem. Niechętnie i rzadko ogłasza się takie dane jak ilość wydawanych przez urzędy decyzji i ile z nich następnie spowodowało odwołania do wyższych instancji, a więc np. do ministerstw, izb skarbowych, wojewódzkich urzędów pracy itd. Dociekający prawdy o

Życie pośród umarłych

W ubiegłym miesiącu Sejm uchwalił ustawę o ochronie byłych hitlerowskich obozów zagłady, poświęconą ośmiu takim miejscom. Samych terenów po niemieckich obozach jest w kraju sześć tysięcy, a wymordowanych wsi 86. Senat zaproponował poprawienie ustawy.

producenta straty. Jest to formułka pojemna, wymagająca rozważnych przemyśleń przed podjęciem każdej decyzji. 'Czy ktokolwiek dokonał analizy, ile podmiotów gospodarczych będzie musiało ulec likwidacji lub przenieść siedzibę w inne miejsce? Ile jest w tym drobnych, małych firm, często rodzinnych

Gwiazdy umierały młodo

Czym zajmuje się współczesna fizyka? Mówiono o tym na niedawnym zjeździe z okazji stulecia Amerykańskiego Towarzystwa Fizycznego.

Ponad 11 tysięcy fizyków, w tym ponad 40 noblistów, zjechało do Atlanty. Tak wielkiej konferencji naukowej świat jeszcze nie widział. W Atlancie mówiono o wszystkim czym fizycy się zajmują. Najwięcej miejsca poświęcono czystej nauce, jednak i fizyka stosowana była świetnie reprezentowana. Metody

Martwa ustawa

Już tylko niespełna pół roku zostało rządowi na dokończenie porządków konstytucyjno-ustawodawczych. Chodzi o wykonanie kategorycznego polecenia konstytucji, by Rada Ministrów przedstawiła Sejmowi "projekty ustaw niezbędnych do stosowania" ustawy zasadniczej. Musi to nastąpić do 17 października br.

konstytucyjnych dostępu obywateli do informacji. Konstytucja jest tu wyjątkowo obszerna. Żąda wglądu do dokumentów publicznych, daje obywatelom prawo dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władz pochodzących z wyboru, zakreśla szeroko krąg obowiązkowych informatorów (w tym i wszelkich samorządów

Pół minuty wieczności

Z Dubnej pod Moskwą doniesiono o udanej syntezie nowego, 114 pierwiastka. Okazał się niezwykle trwały - jego jądro atomowe żyło aż pół minuty, co w świecie najcięższych pierwiastków graniczy niemal z wiecznością. Dopłynięto tedy do wyspy stabilności, której istnienie teoretycy sugerowali już przeszło 30 lat temu.

. Im dalej od jąder trwałych, tym krótsza żywotność. W obszarze wytworzonych sztucznie pierwiastków nie ma już stabilnych izotopów, a jądra mają bardzo krótkie czasy życia, rzędu tysięcznej części sekundy. W jądrze atomowym przyciągające siły jądrowe przeważają nad elektrostatycznym odpychaniem

Najtrudniej w Polsce przewidzieć... przeszłość

Dostatecznie dużo jest czytelnych faktów potwierdzających, że u progu lat osiemdziesiątych Polska stała w obliczu groźby radzieckiej interwencji zbrojnej. Nigdy nie była ona tak realna i tak bezpośrednia jak w grudniu 1980 r.

'. Pisze on, że autor wspomnianej pracy popełnił 'błąd zasadniczy' oceniając, iż 'Breżniew zaniechał interwencji... w toku rozmowy ze Stanisławem Kanią, który w nocy z 5 na 6 grudnia zdołał mu te zamiary wybić z głowy'. Nowak-Jeziorański imputuje mi, że - jak miałoby wynikać z moich wspomnień

Rzecznik Bis

Konstytucja dała Radzie Ministrów dwa lata na przedstawienie Sejmowi projektów ustaw "niezbędnych do jej stosowania". Wśród konstytucyjnych postanowień jest i takie kategoryczne polecenie: "Ustawa określa kompetencje i sposób powoływania rzecznika praw dziecka". A więc decyzja, podoba nam się to czy nie, już zapadła.

ustawa o rzeczniku praw dziecka. Art. 2. Rzecznik podejmuje działania zmierzające do zapewnienia dziecku właściwej ochrony prawnej, w tym zwłaszcza pełnej realizacji przyrodzonego prawa do życia od poczęcia oraz prawa do wychowania w rodzinie (z projektu rządowego). Art. 1

Pluton, wróć

Po długich sporach członkowie Międzynarodowej Unii Astronomicznej odstąpili od pomysłu, by w głosowaniu zdecydować o przyszłym statusie Plutona; czy nadal ma nosić dumny tytuł dziewiątej planety naszego Układu Słonecznego, czy też zostanie jednym z licznych transneptunowców? Pluton uratował swój status, ale problem pozostał. Jest on wynikiem niezwykłego wprost postępu wiedzy o Układzie.

stosunku do płaszczyzny orbit pozostałych planet. Pluton jest bryłą metanowego lodu, i pod tym względem bardziej przypomina komety niż inne planety. W naszym Układzie Słonecznym zaobserwowano tysiące mniejszych obiektów zwanych planetoidami lub asteroidami. Nadawano im imiona mitologicznych herosów

Od portiera do premiera

W zamieszaniu, związanym ze zmianami w służbie zdrowia, liczni obywatele ponoszą konkretne szkody. Kto i jak w świetle prawa powinien za to odpowiadać?

W roku 1997 przeciwko personelowi medycznemu i jednostkom organizacyjnym resortu zdrowia podjęto 1300 nowych procesów cywilnych (a drugie tyle pozostało do rozpatrzenia z roku 1996). Dla porównania: w tym samym roku działalność szkół i nauczycieli spowodowała 25 procesów o odszkodowania, a

Ścigani bez granic

Co łączy gen. Augusto Pinocheta z Heleną Wolińską? Co szykują przeciwnicy Fidela Castro, gdyby nieopatrznie opuścił Kubę? Co zmuszało, by Niemca ściganego za przestępstwo w Polsce, a następnie zatrzymanego w Luksemburgu, transportowano do nas przez Rzym, żeby ominął terytorium RFN? Ekstradycja, słowo kojarzone dotąd tylko z głośnym filmem, i nawet dla prawników egzotyczne, będzie teraz szybko powszedniało.

Sprawiedliwości, dwie osoby w zupełności wystarczyły - prokurator Krystyna Kamińska z Wydziału Obrotu Prawnego z Zagranicą Prokuratury Krajowej pracuje dziś w siedmioosobowym zespole. Załatwiają rocznie kilka tysięcy spraw 'pomocy prawnej z zagranicą', w tym kilkadziesiąt zakończonych ekstradycji (tych

Wariacje na wariograf

W ubiegłym roku wprowadzono w Inspekcji Celnej okresowe "badania psychofizjologiczne" na tzw. wykrywaczu kłamstw. Decyzja ta wywołała stanowczy sprzeciw części funkcjonariuszy i rozpaliła gorący spór, przez który przechodzi także wiele innych państw - np. w RFN Trybunał Konstytucyjny ma rozstrzygnąć wkrótce o dopuszczalności lub niedopuszczalności wariografu.

Dyskusja dotyczy jednej grupy zawodowej, ale za Inspekcją Celną pójść mogą wkrótce inni. Dlatego uczestniczy w tym sporze i Fundacja Helsińska, i rzecznik praw obywatelskich, i związki zawodowe. Idzie tu bowiem nie o pieniactwo paru osób, ale o chronione konstytucyjnie dobra: godność, prywatność

Człowiek w masce

Telewizja transmituje fragmenty głośnych rozpraw sądowych, dbając bardzo, aby twarze podsądnych nie mogły być zidentyfikowane. Tak było na przykład w przypadku głośnego procesu zabójców warszawskiego maturzysty i dopiero w dniu wyroku pokazano ich oblicza. Towarzyszy temu praktyka prasowa i radiowa - poprzestawania na inicjałach sądzonych. Dlaczego nie mamy prawa poznać ludzi, którzy zabijają współobywateli i spojrzeć im w twarz?

sądowe, chyba że za ich zgodą' - oto kolejne polecenie ustawy. Jednakże zaraz po tym dodaje się istotne, a coraz częściej bagatelizowane uzupełnienie. Prokurator, sąd mogą zezwolić na ujawnienie i personaliów, i wizerunku 'ze względu na ważny interes społeczny'. Czy nie on właśnie przemawia za

Neutrino na wagę

Po wielu latach usilnych poszukiwań znaleziono eksperymentalny dowód, że neutrino - najbardziej nieuchwytna cząstka elementarna - nie jest jak światło całkiem pozbawiona masy. Trudno przecenić możliwe konsekwencje tego największego fizycznego odkrycia 1998 r. Wszak maleńka masa neutrino decyduje o przyszłych losach wszechświata.

dożył tej chwili. W gorącym wnętrzu Słońca zachodzą reakcje jądrowe prowadzące do powolnej przemiany wodoru w hel i powstawania cięższych pierwiastków. Reakcjom tym, dzięki którym otrzymujemy życiodajne ciepło, towarzyszy, podobnie jak procesom w ziemskich reaktorach, emisja neutrin. Jednak Słońce

Całe życie w klatce

65 proc. ankietowanych przez CBOS Polaków domaga się przywrócenia kary śmierci! Stryczka dla sprawców - coraz częstszych - szczególnie brutalnych i bulwersujących zbrodni żądają taksówkarze, uczestnicy czarnych marszów, krewni ofiar uczestniczący w rozprawach sądowych. Wtórują im liczni politycy, wykorzystujący klimat społecznego zagrożenia. Trzeba jednak powiedzieć jasno: nie wejdziemy do Unii Europejskiej z instytucją kata. Europa wspólnych konwencji i praw człowieka - nie bez rozterek i wahań - definitywnie rozstała się z karą śmierci, zastępując ją wyrokiem dożywotniego więzienia.Gorące dyskusje i petycje nie zmienią zatem faktu: najsurowszym wymiarem kary pozostanie dożywocie - przed dwoma laty przywrócone także w Polsce. Dlatego karze dożywocia chcemy się przyjrzeć z bliska: jak często jest u nas stosowana i gdzie odsiadywana; co długi wyrok w praktyce oznacza, jaką ma moc i dotkliwość, jaki wymiar psychiczny dla skazanego? I przede wszystkim - na ile jest w stanie zabezpieczyć społeczeństwo przed najgroźniejszymi przestępstwami? Przedstawiamy także dramatyczną rozmowę ze skazanym na 25 lat mordercą prof. Jana Strzeleckiego.

na tę karę jest na razie skromna i na koniec listopada wynosi 21 osób. (Patrz ramka). W porównaniu z innymi państwami to niewiele. Kara ta stosowana jest najczęściej w Wielkiej Brytanii. Odbywa ją tu blisko 3 tys. osób, w RFN ponad 1 tys., we Francji 400. Jednakże obserwacja wokandy sądowej i

Kosmiczny pająk

Rakieta nośna Proton umieściła na okołoziemskiej orbicie Zarię - pierwszy moduł Międzynarodowej Stacji Kosmicznej. Rozpoczął się montaż największego sztucznego satelity naszej planety, 500-tonowego pająka, który za cenę 60 mld dolarów powstanie wysiłkiem 16 państw.

całkowicie wycofali się z tej konkurencji i skoncentrowali swoje wysiłki na przygotowaniu długofalowego programu budowy stacji. Saluty 1-7 Salut 1 - dwudziestotonowy cylinder o długości piętnastu metrów i czterometrowej średnicy - znalazł się na orbicie Ziemi w kwietniu 1971 r. Jednak początki nie były

Toga kuso skrojona

Prokuratorzy nie życzą sobie nacisków politycznych. Chcą się zorganizować samorządowo i mieć wpływ na treść przygotowywanej ustawy o urzędzie oskarżyciela publicznego.

krajowej reprezentacji prokuratorów, opartej mocno na ustawie o ustroju prokuratury. Pomysł ten popiera i profesor Leszek Kubicki (minister sprawiedliwości w koalicji SLD-PSL), i obecny przewodniczący sejmowej Komisji Sprawiedliwości Stanisław Iwanicki (AWS). Byłaby ona odpowiednikiem Krajowej Rady

Prawo znieważania

Czy słowa "ćwok", "głupek" są na miejscu wobec przedstawiciela władzy? Na to pytanie ma z całą powagą odpowiedzieć 18 listopada br. Europejski Trybunał Praw Człowieka w Strasburgu. Spór w łonie Trybunału może być interesujący i zacięty. Nim bowiem znalazł się na wokandzie, badała go Europejska Komisja Praw Człowieka, a zdania w niej tak się podzieliły, że jeden głos tylko (8 na 7) przeważył o nadaniu skardze dalszego biegu.

instancji (kwiecień 93) był surowy: 8 miesięcy pozbawienia wolności z warunkowym zawieszeniem kary, 1 mln 500 tys. (starych) zł grzywny, 400 tys. nawiązki na rzecz PCK, pokrycie kosztów sądowych. Jednak instancja apelacyjna (wrzesień 93) nie tylko rozstrzygnięcie to zmieniła, poprzestając na grzywnie (1 mln

Rezerwaty pożądania

Amerykanie żyją w pułapce teraźniejszości. Historia ma tutaj byt nietrwały. Komputer jest starożytny już po dwóch latach, żona po pięciu, budynek nie może przetrwać wieku. Ameryka stale zaciera za sobą ślady, jakby przeszłość była rzeczą niestosowną. Jestem Europejczykiem, nieobecność zabytków wokół mnie sprawia, iż realność jest dla mnie płaska. Nie rzuca cienia. Być może dlatego tak ciągnęło mnie do Nowego Orleanu. Ale żeby tam dotrzeć z Chicago, trzeba przebyć całe nudne Illinois, Missouri, Tennessee i Missisipi, by znaleźć się wreszcie w Luizjanie. Pchała mnie w tę podróż jakaś geograficzna klaustrofobia; podświadomie miałem nadzieję, że tam, na Południu, odnajdę zakonserwowany, jak owad w bursztynie, dawny klimat Ameryki.

 zawikłanych dziejach romantycznej miłości generała Andrew Jacksona. Tej opowieści nie można znaleźć w żadnym podręczniku historii, trwa ona w tym dworze jako tradycja ustna, opowiadana z pokolenia na pokolenie.Generał Andrew Jackson, przyszły prezydent Stanów Zjednoczonych, zakochał się w

Żółwie Temidy

Bogini sprawiedliwości ma przesłonięte oczy. W polskiej wersji - siedzi na żółwiu i jest sparaliżowana. Trzy decyzje międzynarodowego Trybunału w Strasburgu wytykające Polsce niedopuszczalną przewlekłość postępowania i zasądzające odszkodowania zbiegły się z informacją, że projektowana reforma sądownictwa - w tym powołanie 400 sądów grodzkich - da się urzeczywistnić dopiero za dwa lata. Wcześniej nie będzie pieniędzy. W pierwszym półroczu do sądów trafiło 3,1 mln nowych spraw, o 608 tys. więcej niż przed rokiem. Niewiele z nich ma szanse skończyć się w tym tysiącleciu.

dokumenty spłonęły, te przetrwały nawet ogień. Na koniec sędzia przegrał w Ostrołęce, ale wygrał w Strasburgu. Na marginesie tego procesu prof. Drzewicki napisał w notatce do rządu: 'Rząd stoi na pozycji niekorzystnej. Świadczy o tym przede wszystkim stan faktyczny sprawy, w tym fakt kilkumiesięcznej

Homo spółka z o.o.

Profesor Mikołaj Kozakiewicz (POLITYKA 43) zauważa, że "sztywna formuła małżeństwa coraz mniej przystaje do rozmaitości sytuacji życiowych". To spostrzeżenie nie wydaje mi się trafne. Równie dobrze można by powiedzieć, że sztywna formuła hipoteki coraz mniej przystaje do rozmaitości sytuacji życiowych. Sytuacje życiowe są rzeczywiście rozmaite, ale hipoteka dotyczy tylko niektórych z nich. Czy zauważona przez pana profesora rozmaitość sytuacji życiowych rzeczywiście sprawia, że hipoteka jest zła i przestarzała? Wcale nie.

. Serce nie sługa i żadna 'umowa cywilna' nic na to nie poradzi. Piszę o tym wszystkim dlatego, by wykazać, że w istocie nie ma żadnej prawnej dyskryminacji ani osób o 'orientacji' homoseksualnej, ani związków takich osób. Stwierdziłby to bez trudu również pan profesor Kozakiewicz, gdyby przed

Czyste sumienie

W szczerej rozmowie z dziennikarzem "Der Spiegel" Hans Münch, lekarz obozowy z Oświęcimia, przyznał: "Uratowałem wielu ludzi dzięki temu, że paru innych zamordowałem... Wyciągnąłem paru, którzy poszliby do gazu. Przez to zapewniłem sobie czyste sumienie".

niemieckiemu? Czy można mierzyć jak na wadze wartość ludzkich egzystencji; jednych poświęcać, by mogli żyć drudzy? Żadna konstrukcja prawna takiego ciśnienia moralnego nie wytrzyma. Nie wydaje się zresztą, aby tym dociekaniom poświęcić się musiały polskie władze wymiaru sprawiedliwości, ponieważ dr

Bez przełożenia

17 października minął rok od wejścia w życie konstytucji. Dała ona rządowi dwa lata na opracowanie projektów ustaw niezbędnych do jej stosowania. Czy ten termin będzie uszanowany?

ograniczaniu konstytucyjnych uprawnień podatników, gwarantowanych w państwie prawa' i wspiera to przykładem: 'przypadek decyduje o tym, czy podatnik poddany jest ostrym rygorom postępowania, unormowanego w ustawie skarbowej, czy też bardziej korzystnym, przewidzianym przez kodeks

Błyski gamma

Na obrzeżach obserwowalnego wszechświata nastąpiła eksplozja, której blask przyćmił światła wszystkich gwiazd razem wziętych. Wieść o tym zdarzeniu sprzed 12 mld lat przyniosły kwanty gamma zarejestrowane przez satelitę Beppo-SAX. Astronomom udało się określić miejsce wybuchu, a teraz deliberują nad siłą, która napędziła ten kosmiczny fajerwerk.

dalsza galaktyka, tym szybciej od nas umyka. 1965 - Arno Allan Penzias i Robert Woodrow Wilson obserwują tzw. mikrofalowe promieniowanie tła, będące pozostałością po Wielkim Wybuchu, kiedy narodził się wszechświat. 1980 - A. Guth wprowadza tzw. model inflacyjny, w którym wszechświat we wczesnej fazie

Krzyżowa droga procesowa

Nie jest prawdą, że konflikt wokół krzyży oświęcimskich można rozwiązać tylko na drodze długotrwałego procesu cywilnego wytoczonego najemcy żwirowiska. Naruszone zostały tu bowiem także przepisy prawa karnego oraz co najmniej dwa kanony kodeksu kanonicznego.

, ponieważ wszystko odtąd w rękach niezawisłego sądu. Jednakże statystyka dowodzi, że w tym okręgu sądowym (Bielsko-Biała) przeciętne postępowanie (w dwóch instancjach) trwało w 1997 r. 14 miesięcy, a ten proces, daleki od wszelkiej przeciętności statystycznej, z pewnością potrwa co najmniej dwa razy dłużej

Ucho w ścianie

Jak często, z jakim skutkiem, wobec kogo zakłada się podsłuch telefonów i w mieszkaniach? Na to pytanie nie uzyskuję odpowiedzi ani wiceministra spraw wewnętrznych, który je zarządza, ani prokuratora, który czuwa nad rejestrem zezwoleń wydawanych przez ministra sprawiedliwości. Wszystko tu jest tajne i nie dla prasy.

gotowe jest wstępne opracowanie zmian w ustawie policyjnej, wśród których na plan pierwszy wysuwa się podsłuch czy tajna rejestracja obrazu.Każdy, kto wie, że kraj penetruje już dziś 500 grup przestępczych (w tym co trzecia o międzynarodowym składzie), odniesie się ze zrozumieniem i

Nieobliczalna świadomość

Czym ludzki mózg różni się od komputera? Jedynie materiałem, z którego jest wykonany, czy też zasadą działania? Czy maszyna, która wygrała w szachy z Kasparowem, rozumie strategię tej gry? Sir Roger Penrose - jeden z najwybitniejszych fizyków naszych czasów - stara się odpowiedzieć na te pytania.

Niezwykle szybki rozwój technologii informatycznych sprawił, że komputery stały się wszechobecne. Coraz więcej zadań powierza się tym elektronowym mózgom. Niemal powszechnym staje się przekonanie, że jest tylko kwestią czasu stworzenie maszyny, która nie tylko będzie rozwiązywać problemy według

Akcja pod Strychem

Zamach na Hitlera przeprowadziła organizacja Gryf Pomorski w czerwcu 1942 r. Jeden z organizatorów ukrywał się potem w pomorskim majątku von Stauffenberga, wykonawcy znanego zamachu na führera w kętrzyńskiej kwaterze.

współpracy polskiego ruchu oporu (Gryfa Pomorskiego ZWZ?) z wywiadem brytyjskim, która w tym okresie zdaniem specjalistów jeszcze była w powijakach'. Najpierw kilka słów wyjaśnienia o organizacji, którą Andrzej Koraszewski przedstawia jako 'Gryf Pomorski - ZWZ?' - właśnie ze znakiem zapytania. Otóż

Strachy na Lachy

Nowy kodeks jest dzieckiem pechowym: poczęty pod sztandarem demokracji, z wielu ojców, narodził się nie wywołując entuzjazmu. 1 września - "święto bandytów" - alarmują przeciwnicy wchodzącego w życie nowego kodeksu karnego (kk), procedury (kpk) i wykonawczego (kkw). Twierdzą, że łagodniejsze prawo rozzuchwali przestępców, a wymiarowi sprawiedliwości zwiąże ręce.

narzędziami'; od fachowca jedynie zależy, czy posłuży się śrubokrętem, czy młotkiem...). W nowym kk najczęściej występującą sankcją jest pozbawienie wolności od 1 miesiąca do 3 lat (dotychczas minimum stanowiło 3 miesiące). Za najcięższe zbrodnie przewidziana jest kara 25 lat oraz dożywotnie pozbawienie

Wolnoamerykanka związkowa

W najbliższych dniach prokuratura warszawska zamierza postawić organizatorowi czerwcowego strajku maszynistów kolejowych zarzut kierowania porzuceniem pracy, zorganizowanym wbrew przepisom ustawy z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych. Jest to zapowiedź pierwszego, pionierskiego procesu po 8 latach obowiązywania ustawy.

strajków i 7,4 tys. strajków z 383 tys. strajkujących). W roku minionym natomiast strajkowano 35 razy i uczestniczyło w tym 14 tysięcy pracowników. W I kwartale br. było 6 strajków (z udziałem 3 tys. pracowników). Średnia nieobecność wyniosła w obu ostatnich okresach 16 godzin na pracownika. Wszelki

Zapomniana przyszłość

niedostatecznie rozumiemy mechanikę kwantową, lecz przypuszczam również, że pełniejsze zrozumienie osiągniemy dopiero, gdy sformułowana zostanie bardziej fundamentalna teoria. Jednocześnie jestem pewien, iż mechanika kwantowa jest teorią poprawną w tym zakresie, w jakim ją obecnie stosujemy. Aby

W imieniu świata

Międzynarodowe organizacje praw człowieka po raz kolejny donoszą o zbrodniach wojennych. Tym razem ich sprawcami są walczący w Kosowie Serbowie i Albańczycy. Powrócił pomysł powołania sądu międzynarodowego, który zajmowałby się przestępstwami przeciwko ludzkości.

klarownie istotę rzeczy: 'Wszczęcie wojny agresywnej jest nie tylko międzynarodowym przestępstwem, jest to najwyższe międzynarodowe przestępstwo, różniące się jedynie tym, że mieści w sobie skumulowane zło całości'. Usunięcie odpowiedzialności za agresję ze statutu sądu cofnie nas o pół wieku wstecz i