Stereo i w kolorze

Człowiekowi do środka można dziś zajrzeć na wiele sposobów: za pomocą rentgena, ultrasonografii, rezonansu magnetycznego, świeżo nagrodzonego Noblem. A szykują się jeszcze nowe metody.

urządzeń, które będą badały wnętrze naszego ciała i dozowały leki precyzyjnie w chorych miejscach. Na razie jednak pozycja tomografów komputerowych, aparatów MRI oraz USG, które świetnie nawzajem się uzupełniają, jest w diagnostyce medycznej niezagrożona.Marcin Rotkiewicz

Chińczycy do gwiazd

Od prawie półwiecza Chiny rozwijają program pod-boju kosmosu, którego krokiem milowym będzie załogowy lot na orbitę okołoziemską. Ma to nastąpić około 10 października.

mogą stać się jednak pieniądze. Dotychczas na załogowy program kosmiczny wydano już około 2,3 mld dol. Jeszcze więcej będzie kosztować stworzenie stacji orbitalnych, nie wspominając o badaniach Księżyca. Czy wytrzyma to budżet nawet tak wielkiego państwa jak Chiny?współpraca Marcin Rotkiewicz

Kto nam da skrzydła

Na tegorocznym salonie lotniczym Le Bourget amerykański Boeing przedstawił projekt nowego samolotu pasażerskiego 7E7. Ma to być jego odpowiedź na europejskiego Airbusa A380. Pojedynek gigantów trwa.

transatlantyckiego pojedynku nowe samoloty powinny obniżyć koszty i podnieść komfort podróżowania. Ten kurs jest na pewno właściwy.Jerzy Liwiński, Marcin RotkiewiczJerzy Liwiński pracuje w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego.

Gen na ząb

Już także w Polsce, nie zdając sobie z tego sprawy, zjadamy produkty inżynierii genetycznej na przykład w jogurtach, kiełbasie i czekoladzie. Czy jest się czego bać? Czy grozi nam inwazja „genetycznych mutantów”? Czy to tylko kolejny straszak ekologów?

, biotechnologia i inżynieria genetyczna będą jednymi z najszybciej rozwijających się dziedzin nauki i techniki w XXI w. Jeśli zostaniemy daleko w tyle za Ameryką, to paradoksalnie i tak w przyszłości możemy znaleźć się u niej w kieszeni. Marcin Rotkiewicz Problem GMO będzie przedmiotem dyskusji na jednej

Ćwicz głowę

Zaawansowane badania nad ludzkim umysłem trwają grubo ponad sto lat, a ostatnio przybyło sporo nowej wiedzy. Coraz lepiej potrafimy mierzyć inteligencję, coraz więcej wiemy na temat pojemności i budowy pamięci. Tę wiedzę da się przełożyć na rozmaite techniki ułatwiające uczenie się i zapamiętywanie. Początek września wydaje się dobrym momentem do rozpoczęcia takiego treningu również dla tych, którzy szkołę dawno skończyli.

ucznia. Wszystko zależy więc od możliwości umysłu, ale nie tylko tych mierzonych pojemnością pamięci czy ilorazem inteligencji.Marcin Rotkiewicz, Aneta BrzezickaAneta Brzezicka jest pracownikiem naukowym w Szkole Wyższej Psychologii Społecznej.współpraca Magda Husseinrysunki Mirosław GryńCzat z

Homo nudens. Dlaczego człowiek utracił owłosienie i stał się jedyną nagą małpą?

Jedni uczeni twierdzą, że w ten sposób człowiek pozbył się wielu pasożytów, inni, że mógł skuteczniej chłodzić swoje ciało. Niektórzy sądzą natomiast, że jesteśmy nadzy i uwielbiamy wodę, bo byliśmy kiedyś pingwinami tropików.

Z plutonem na Marsa

Chcemy wysłać człowieka na Marsa i badać kolejne planety Układu Słonecznego. Potrzebne do tego będą rakiety z napędem jądrowym. Uczeni wiedzą, jak je skonstruować, lecz czy pozwolą na to ekolodzy?

Szympans też człowiek

Wyobraźmy sobie taką sytuację: uczniowie szkoły podstawowej wraz ze swoją wychowawczynią idą na wycieczkę do zoo. Stają przed klatką z szympansami i odczytują napis na tabliczce: „Szympans karłowaty (Homo paniscus) – jeden z gatunków człowieka”.

Wszyscy na Marsa

Takiego ruchu wokół Marsa jeszcze nie było – w czerwcu w kierunku Czerwonej Planety będzie lecieć cała armada sond. Będą szukać wody i życia.

skamieliny nie mają nic wspólnego z marsjańskimi mikroorganizmami, jeśli takowe w ogóle istnieją). Można więc sobie wyobrazić, jak wielkie emocje czekają nas za kilka miesięcy.Marcin RotkiewiczViking 1, Viking 2W 1976 r. na powierzchni Marsa wylądowały dwa amerykańskie laboratoria Viking 1

Głową do przodu

Prawdziwa wojna o nowy podział świata nie toczy się bynajmniej w Iraku. Wielkie koncerny, wspierane przez swoje rządy, zażarcie rywalizują o kontrolę nad nowymi technologiami. Wojna patentowa wytycza dziś granice wpływów w globalnej gospodarce. Kto ma wiedzę, ten ma władzę i pieniądze. Czy w tej grze wszystkie karty są już rozdane? Czy dla takiego kraju jak Polska zostały jeszcze jakieś nisze, jakieś wynalazki i pomysły do sprzedania? Na razie przypada na nas jeden procent zgłoszeń patentowych w Europie. A na ogrodowych krasnalach i ogórkach w occie nie zbudujemy porządnej gospodarki.

jest uniemożliwiony przez boczną podporę.Biją nas na głowęLiczba udzielonych patentów na wynalazki na 1 mln mieszkańcówWielka Brytania 539Holandia 406Węgry 78Polska 59Bułgaria 37

Pluton się odsłania

Pluton to mniejszy od Księżyca zlepek lodu i skał krążący tak daleko od Słońca, że nie wiemy nawet, jak wygląda. Za 12 lat mamy szansę poznać jego oblicze.

Łyżeczki Sindbada

Trzech studentów z Uniwersytetu Warszawskiego zostało mistrzami świata w programowaniu. W Beverly Hills jako jedyni rozwiązali 9 z 10 zadań. Teraz czeka ich równie trudne: wyjechać czy zostać w kraju?

10 dobrych rad jak nie zostać bezrobotnym absolwentem

wydawać sporych pieniędzy na kształcenie na wyższych uczelniach, po których i tak zamiast pracy czeka urząd pracy? 1. Studiuj, bo zawsze warto – Nie, na pewno nie warto ulegać takim wątpliwościom! – zdecydowanie zaprzecza prof. Elżbieta Kryńska. – Wyższe wykształcenie nadal daje

Świadomość i nieświadomość. Wiemy, choć nie wiemy

W ludzkiej psychice to co świadome, z czego zdajemy sobie sprawę, to tylko czubek góry lodowej. W rozgrywce pomiędzy świadomym i nieświadomym często zwycięża to drugie.

Esencja umysłu

Dzięki inteligencji staliśmy się ludźmi i odnieśliśmy ewolucyjny sukces. Ale ciągle nie potrafimy powiedzieć, czym ona dokładnie jest.

Strzaskane ambicje

Czy warto w ogóle dzisiaj wysyłać ludzi w kosmos?

kosmicznego, wynosi 1 do 500. To wcale niemało. Ale przecież wszystkich lotów było do tej pory raptem 113, a jedna katastrofa już się zdarzyła 17 lat temu, więc pewnie nikt się nie spodziewał, że druga może nastąpić tak szybko. NASA jednak miała świadomość, że nie jest dobrze. W konkursie na projekt

Fajtłapa pod ochroną

Współczesny człowiek zmienił bieg własnej ewolucji. Jedni naukowcy twierdzą, że całkowicie ją wstrzymał, inni, że wręcz przyspieszył. Dokąd więc podąża Homo sapiens?

 zwykle się to udaje. Przeżywają więc osobniki, które nie przetrwałyby bez takiej nadzwyczajnej opieki. W związku z tym ich wyposażenie genetyczne nie odgrywa już ewolucyjnej roli, ewolucja nie prowadzi do wyselekcjonowania najsilniejszych – twierdzi Marcin Ryszkiewicz z

Armada ze skrzydłami

Gdy w dowolnym punkcie świata dochodzi do zagrożenia interesów USA lub jego sojuszników, to pierwsze pytanie prezydenta USA brzmi: Gdzie najbliżej jest nasz lotniskowiec?

. Ich koszt budowy zmaleje o miliard dolarów, a utrzymanie roczne o 40 mln. Będą służyły 50 lat. W tym czasie przez ich pokłady przewiną się 2–3 generacje samolotów, 5 generacji uzbrojenia i 10 generacji komputerów. Marcin Rotkiewicz fotografie: US NAVY Photo George Washington lotniskowiec

Człowiek z II piętra

Jesteśmy w dużym stopniu niewolnikami własnych genów – twierdzą psychologowie ewolucyjni. Co w takim razie odróżnia człowieka od całej reszty świata zwierzęcego?

Panie wolą wysokich mężczyzn. A panowie?

Naukowcy wiedzą już, jaki jest idealny wzrost kobiety, która cieszyć się będzie największym powodzeniem.

Tytanowe jak nowe. Japończycy wymyślili okna, które czyszczą się same

Nie jest to jedyna przydatna właściwość nowych szyb. Tym razem Amerykanie dali się ubiec.

Czystość – tak, chemia – nie

W bogatym i cywilizowanym świecie rośnie liczba alergików. Prawdopodobnie współczesny człowiek przesadził z higieną.

Głębiej w ciało

Ultrasonografy będą wkrótce dużo dokładniej badać organizm człowieka. Postęp w tej dziedzinie dokonuje się między innymi dzięki polskim naukowcom. Jeden z nielicznych przykładów, że mamy coś do powiedzenia w technice.

Mars wita was

Rosjanie zaproponowali zorganizowanie międzynarodowej załogowej wyprawy na Marsa około 2015 r. Są gotowi przeznaczyć na ten cel 7 mld dol.

bowiem statek zbliża się po odpowiedniej trajektorii do planety, jej pole grawitacyjne potrafi go rozpędzić i wyrzucić dalej jak kamień z procy. To proste zjawisko wykorzystała m.in. sonda Voyager 1, którą pole grawitacyjne Jowisza rozpędziło do 62 tys. km/h. Dzięki grawitacji Księżyca udało się

Tajemnica bolimuszki

Wirus powodujący AIDS najprawdopodobniej przeskoczył z małp na ludzi. Stało się to w Afryce, ale nie wiadomo kiedy ani jak. Czy podczas polowania na szympansy, czy może wirusa przeniosła żywiąca się krwią mucha?

Pozdrowienia dla kosmitów

Żaden z tworów człowieka nie zawędrował tak daleko jak sonda Voyager 1, która wraz z bliźniaczym Voyagerem 2 – po 25 latach podróży – znalazła się na krańcach Układu Słonecznego i wciąż przysyła meldunki na Ziemię.

Voyager 1 – nazwa sondy w języku angielskim oznacza podróżnika, odkrywcę – wystartował w kosmos dokładnie 25 lat temu, 5 września 1977 r. Dwa tygodnie wcześniej opuścił Ziemię jego brat bliźniak – Voyager 2. Sonda, która wystartowała jako druga w kolejności, nosiła numer pierwszy

Uskoczyć śmierci

W katastrofie SU-27 we Lwowie zginęło 83 ludzi, 200 odniosło rany, ale dwaj piloci uratowali się. Życie ocaliły im doskonałe rosyjskie fotele katapultowe.

Pęknięcia we flocie

W silnikach amerykańskich wahadłowców znaleziono niebezpieczne usterki. Nie wiadomo więc, kiedy astronauci znowu polecą na orbitę. Naprawa potrwa wiele tygodni, jeśli nie miesięcy. Nie wiadomo również, czy nowe usterki nie pojawią się znowu w coraz bardziej starzejących się promach.

 Burana, a Europa Zachodnia z Hermesa.Co więcej, długie przygotowania do startu i ogromne koszty obsługi wcale nie zapewniają wysokiego bezpieczeństwa lotu. Ryzyko, że nastąpi katastrofa wahadłowca, wynosi 1:500. Dlatego im więcej czasu upływa od pierwszego historycznego startu

Wojenna ciuciubabka

Amerykanie zyskają wkrótce nową broń – do regularnej służby wejdzie niewidzialny dla radarów śmigłowiec RAH-66 Comanche. Trudne do wykrycia samoloty, czołgi czy okręty mają odgrywać decydującą rolę na współczesnym polu walki.

Rotkiewicz, Jerzy LiwińskiRosja goni MigiemRównież Rosjanie pracują nad technologią stealth, która ma uczynić samoloty niewidzialnymi dla radarów. Zastosowano ją przy budowie samolotów Su-47 Berkut oraz Mig 1-42, które są obecnie testowane. Ponadto Indie rozważają zakup rosyjskich materiałów

Luźniej na planecie

W ciągu najbliższego półwiecza liczba ludności w krajach uprzemysłowionych zwiększy się najwyżej o 4 proc. (w Europie wręcz zmaleje), natomiast w biednych, nierozwiniętych krajach zwiększy się średnio o 58 proc. (w Afryce aż o 120 proc.). Statystyczny obraz każdej setki nowych mieszkańców planety może być taki: 51 to będą kobiety, 70 – przedstawiciele ras innych niż biała, 70 – niechrześcijanie, 70 – może nie nauczyć się czytać i pisać, 50 – będzie chronicznie niedożywionych, a tylko 1 zdobędzie ponad średnie wykształcenie.

przekształciło wiele krajów arabskich, to region stał się „raczej bogaty, niż rozwinięty”. Wydajność pracy spadła. Prace badawcze i wdrożeniowe (R&D) prawie nie są prowadzone. Nauka i technika przeżywają kryzys.Wnioski dotyczą zapewne świata szerszego niż arabski. Bogactwem każdego kraju są ludzie twórczy albo po prostu ludzie szczęśliwi, którzy wiedzą po co żyć.Marek Ostrowski, Adam SzostkiewiczWspółpraca Marcin Rotkiewicz

Drżenie przy rentgenie

Rozmowa z prof. Ludwigiem E. Feinendegenem, światowej sławy specjalistą w dziedzinie medycyny nuklearnej i radiobiologii, o strachu przed promieniowaniem

Wkręty kreta

Amerykańska sonda Mars Odyssey 2001 znalazła na Czerwonej Planecie wodę. Jest jej dużo więcej, niż spodziewali się naukowcy, a to oznacza, że mogło tam istnieć, a może nawet przetrwało do dzisiaj, życie. Amerykanie i Europejczycy rywalizują teraz, kto pierwszy odkryje marsjańskie organizmy. Duże szanse na zwycięstwo mają uczeni ze Starego Kontynentu.

, aparatura sondy krążącej wokół planety jest bowiem w stanie wykryć jedynie to, co znajduje się maksimum 1 metr pod powierzchnią.Odkrycie dokonane przez Mars Odyssey 2001 już okrzyknięto jako jedno z najważniejszych w historii badań Marsa. Czy rzeczywiście na to zasługuje? Naukowcy w

Organy z komórki

W najbliższych latach naukowcy mają szanse opanować sposób uzyskiwania różnych tkanek czy nawet całych organów przeznaczonych do przeszczepów. Ich źródłem będą tzw. zarodkowe komórki macierzyste. Oznaczałoby to ogromny przełom w medycynie, porównywalny tylko z odkryciem narkozy i antybiotyków.

Dobrze się spisać

Rozmowa z prof. dr. hab. Januszem Witkowskim, wiceprezesem Głównego Urzędu Statystycznego

wyniki są w pełni wiarygodne. Rozmawiał Marcin Rotkiewicz Prof. dr hab. Janusz Witkowski, absolwent SGPiS (obecnie Szkoła Główna Handlowa). W macierzystej uczelni przeszedł kolejno wszystkie szczeble kariery naukowej i dydaktycznej. Od 1991 r. profesor w Katedrze Demografii Społeczno-Ekonomicznej, a

Jesień świata

Za sto lat może żyć w Polsce nieco ponad 20 mln obywateli, z tego prawie połowa mieć będzie powyżej 60 lat. Podobnie ma być w całej Europie i innych rejonach świata. Dziś trudno sobie nawet wyobrazić, jakie będzie to miało konsekwencje.

pod uwagę bardzo szybko zachodzących głębokich zmian społecznych, przede wszystkim w bogatych krajach. Ludzie zmienili sposób życia – ważna stała się kariera zawodowa, a nie rozwój licznej rodziny. Kobiety zaczęły pracować poza domem. Obecnie popularny stał się model rodziny 2+1. Tymczasem dla

Od Cometa do Airbusa

Dokładnie pół wieku temu wzbił się w powietrze pierwszy pasażerski samolot odrzutowy – brytyjski Comet. Jednak, nomen omen, równie szybko jak kometa zniknął z nieba. Seria tragicznych katastrof przerwała bowiem jego karierę.

koszt eksploatacji. Podczas lotu z kompletem pasażerów będzie spalał 2,9 l paliwa na 100 km (w przeliczeniu na 1 osobę). Jest to poziom zużycia benzyny w samochodach osobowych!Jak na to odpowie Boeing? Początkowo Amerykanie myśleli o unowocześnieniu wysłużonego B747. Niedawno jednak

Mysi rycerze

Któż nie słyszał o owcy Dolly i Ianie Wilmucie, jej twórcy z brytyjskiego Roslin Institute? A o dzieciach z probówki? Jednak mało kto wie, że badania umożliwiające klonowanie i zapłodnienie in vitro zapoczątkował polski uczony.

Psychokatastrofa

To nie promieniowanie, ale strach i błędy władz ZSRR spowodowały największe spustoszenia na terenach dotkniętych skutkami wybuchu w czarnobylskiej elektrowni. Tak twierdzą eksperci Organizacji Narodów Zjednoczonych.

Jak poprawić pamięć?

Niemal każdy z nas narzeka na swoją pamięć. Niesłusznie. W większości przypadków nie jest ona gorsza niż innych ludzi, a ponadto możemy ją usprawnić dzięki odpowiednim ćwiczeniom, diecie i aktywności fizycznej.

Tarcza na niebie

Niszczenie nadlatujących rakiet wroga za pomocą antyrakiet przypomina pod względem skali trudności strącenie kuli karabinowej za pomocą pocisku wystrzelonego z innego karabinu. Mimo to Amerykanie postanowili już zainwestować 60 mln dolarów w budowę systemu antyrakietowego.

Terapia zupą

Na przygotowanie nowej szczepionki przemysł farmaceutyczny, posiadający potężne zaplecze naukowe, potrzebuje dziesięciu lat. Tymczasem w niektórych polskich laboratoriach produkuje się szczepionki w ciągu czterech tygodni, a ich toksyczność sprawdza na kilku myszach. Mowa o autoszczepionkach, które cieszą się u nas popularnością, choć klasyczna medycyna raczej zalicza je do znachorstwa.

najprawdopodobniej rozwiąże się sam z chwilą przystąpienia do Unii Europejskiej. Po prostu tego rodzaju preparatów i kuracji nie będzie wolno stosować. Chyba że wywalczymy odstępstwo od reguły. Lek z własnego gardła 1. Na przykład z gardła człowieka z przewlekłą infekcją pobierany jest wymaz 2. Z wymazu

Maszyna na poziomie

Amerykanie postanowili wydać kolejne miliardy dolarów na prowadzony już od kilkudziesięciu lat kontrowersyjny program badawczy. Chcą zbudować statek powietrzny, który mógłby zrewolucjonizować lotnictwo wojskowe i cywilne.

Nie patrz spode łba

Twarz jest zwierciadłem duszy – to stare porzekadło zyskuje dzisiaj silne poparcie naukowe. Psychologowie odkrywają coraz więcej sygnałów i informacji zapisanych na człowieczym obliczu.

Bezbronna planeta

Zderzenie Ziemi z planetoidą lub kometą może nastąpić za milion lat, jednak równie prawdopodobnie do takiego globalnego zagrożenia może dojść na przykład za kilka miesięcy. Kto wówczas miałby się zająć przeciwdziałaniem katastrofie?

wodę. Sporo takich obiektów pozostało do dzisiaj w Układzie Słonecznym. Na jego peryferiach, daleko za orbitą Plutona, krążą ich setki miliardów. Planetoidy uformowały również pas pomiędzy orbitą Marsa i Jowisza. Ostatnie szacunki wskazują, że obiektów o średnicy przekraczającej 1 km jest tam około 700

Czasza pracuje

Po ataku terrorystów na World Trade Center pracownicy drapaczy chmur przestali czuć się bezpiecznie. Dlatego wynalazcy na całym świecie – również w Legionowie – opracowują nowe systemy ratowania ludzi, którym pożar odcina drogę ucieczki.

Z ksenonem w baku

Kiedy pod koniec ubiegłego roku NASA wyłączyła silniki sondy Deep Space 1, tym samym kończąc trwającą trzy lata misję, media nawet nie odnotowały tego faktu. Tymczasem lot Deep Space 1 to jedno z najważniejszych wydarzeń w historii podboju kosmosu.

układów planetarnych, oddalonych od nas o kilka lat świetlnych. Specjaliści z NASA nie wykluczają, że napęd jonowy znajdzie zastosowanie podczas pierwszej załogowej wyprawy na Marsa. Marcin Rotkiewicz Sonda Deep Space 1 nie tylko służyła do testowania rewolucyjnych technologii, ale również przysłała

Która godzina? Naukowcy próbują precyzyjnie odliczać czas

Otwierając szampana na powitanie Nowego Roku nie zastanawialiśmy się, skąd wiadomo, że właśnie w danej chwili wybiła północ. Z reguły włączaliśmy radio lub telewizor, by śledzić odliczanie ostatnich sekund starego roku.

lat w pomiarach czasu obowiązywała wzorcowa sekunda zdefiniowana jako 1/86400 część średniej doby słonecznej. Jednak okazało się, że ze względu na rozmaite zaburzenia ruchu Ziemi (np. raz kręci się ona wokół własnej osi trochę szybciej, raz wolniej) długość doby zmienia się. W 1967 r. Generalna

Sylwester na orbicie

Co roku nieubłaganie mamy ten sam problem – gdzie spędzić sylwestra? A gdyby tak nadejście Nowego Roku uczcić w kosmosie? Dziś to nierealne marzenie, ale za parę lat... Wtedy problem pozostanie już tylko jeden – dobrze wypchany portfel.

zamierzają z nikim się dzielić i chcą zbudować pierwszy kosmiczny hotel z prawdziwego zdarzenia o nazwie Mini Station 1. Zapewni on miejsce oraz wyżywienie dla trzech osób, które będą mogły spędzić na orbicie nawet do dwudziestu dni. Przewiduje się, że hotel przyjmie gości w 2004 r. i będzie działał

Geniusz wszech kategorii

Świat zachwyca się Gingerem – amerykańską hulajnogą, a my mamy – jak twierdzą media – równie epokowy wynalazek.

Hipotezy szalone jak krowy

Według brytyjskiego badacza prof. Alana Ebringera to nie priony powodują chorobę szalonych krów, lecz pewien rodzaj bakterii. Być może teza o zagrożeniu płynącym z jedzenia wołowiny była nieprawdziwa, a w Wielkiej Brytanii niepotrzebnie wybito 3 mln krów.