UFO: wielki mit XX wieku

Pół wieku temu w USA miał się rozbić statek kosmitów.

Latające spodki zawładnęły wówczas masową wyobraźnią.

Wzlot i upadek Cometa

Era pasażerskich odrzutowców, które zrewolucjonizowały światowy transport, rozpoczęła się bardzo pechowo – od serii tragicznych katastrof.

Ciąża lubi ciało

Pierwsze trzy miesiące ciąży to czuwanie. To bowiem dla płodu okres krytyczny. Świadczą o tym statystyki: jedna na sześć potwierdzonych ciąż kończy się w tym czasie poronieniem.

Wiara i szkiełko

Czy da się udowodnić w laboratorium istnienie Stwórcy? Niektórzy sądzą, że tak, i nie szczędzą pieniędzy na ten cel. W USA powołano nawet specjalny instytut biologiczny. Metodami naukowymi badano również skuteczność modlitw w intencji chorych.

Ciepło, czyli zimno

Na chłodno o klimacie

Nie ma takiego umysłu na świecie i nie napisano takiego programu komputerowego, które byłyby w stanie przewidzieć zmienne stany klimatu. Rządzi się on swoimi prawami. O tym, że natura mimo postępu cywilizacyjnego nie daje się okiełznać, i o tym, że nie do końca jest jasne, czy człowiek zmienia klimat, rozmawiamy z naukowcami.

taki okres ocieplenia mieliśmy już m.in. pomiędzy X a XIII w. – jest on nazywany optimum klimatycznym. Potem nadeszła tzw. Mała Epoka Lodowcowa, trwająca od XIV do XVIII w., kiedy średnia temperatura powietrza była 1–1,5 stopnia niższa niż obecnie. Warto zwrócić uwagę, że

Ocieplenie w polityce

Rozmowa z prof. Zygmuntem Kolendą z Akademii Górniczo-Hutniczej

Marcin Rotkiewicz: – Zacznijmy od zarzutu, który mogą przywoływać pańscy oponenci: wypowiada się pan w kwestii globalnego ocieplenia nie będąc ani klimatologiem, ani meteorologiem... prof. Zygmunt Kolenda: – Moją specjalnością rzeczywiście nie jest klimatologia, ale energetyka i jej

Ocieplenie w polityce

Nie ma takiego umysłu na świecie i nie napisano takiego programu komputerowego, które byłyby w stanie przewidzieć zmienne stany klimatu. Rządzi się on swoimi prawami. O tym, że natura mimo postępu cywilizacyjnego nie daje się okiełznać, i o tym, że nie do końca jest jasne, czy człowiek zmienia klimat, rozmawiamy z naukowcami.

Orły na sokołach

Pierwsze amerykańskie myśliwce F-16 wylądują na polskim lotnisku za kilka dni. Choć decyzja o ich zakupie dla naszego wojska była krytykowana, staniemy się właścicielami jednego z najlepszych myśliwców świata. F-16 odniósł w walkach powietrznych 72 zwycięstwa i nie poniósł żadnej straty.

dol.). W konkursie wziął udział F-16, francuski Mirage F-1 oraz szwedzki Viggen.Aby ubiec konkurencję, firma General Dynamics (czyli obecny Lockheed Martin, który w latach 90. przejął konkurenta) zaproponowała bardzo korzystne warunki finansowe oraz pomoc w uruchomieniu montażu

Dziecko jest, a gdzie ojciec?

Pramatką ludzkości nazywana jest kobieta, której liczący kilka milio­­nów lat szkielet odkopano na etiopskiej pustyni. Archeolodzy nadali jej pieszczotliwe imię Lucy. Prócz pramatki mamy też od niedawna pracórkę. A to nie koniec odkryć.

wiadomość: odnaleziono pramatkę ludzkości. Zdając sobie sprawę z wagi odkrycia, Johanson uznał, że tak ważny okaz nie może nosić nie wywołującej żadnych emocji katalogowej nazwy „AL 288-1”. Pewnego wieczoru, siedząc wraz ze współpracownikami przy ognisku i słuchając piosenki Beatlesów

Młotem w rtęć

W Londynie nadal czerwony alarm antyterrorystyczny. W portach lotniczych i nad Atlantykiem duża nerwowość, kolejne obostrzenia. Jak długo potrwa stan spotęgowanego strachu przed lataniem? Co generalnie wyniknąć może z sytuacji, gdy z jednej strony burzliwie rozwija się światowa komunikacja, zwłaszcza lotnictwo, a z drugiej – globalny terroryzm?

Pożytki z gimnastyki umysłu

W ludzkim mózgu istnieje specjalny bezpiecznik chroniący m.in. przed chorobą Alzheimera. Ale żeby zadziałał, powinniśmy być bardzo aktywni intelektualnie.

Warto rozmawiać

Prof. Janusz Reykowski, psycholog społeczny, o strategiach dochodzenia do porozumienia i pożytkach z deliberacji

Marcin Rotkiewicz: – Podobno udało się panu nakłonić Polaków do spokojnej, merytorycznej dyskusji i wypracowania wspólnego stanowiska w gorącej kwestii wychowania seksualnego. Zakrawa to niemal na cud... Janusz Reykowski:– To przesadne stwierdzenie. Ma pan pewnie na myśli fakt, że w

Myśl bez głowy

Chcesz kupić samochód, telewizor albo komputer, ale godzinami zastanawiasz się, który model jest najlepszy? Nie namyślaj się za długo, bardzo często najlepszy jest pierwszy intuicyjny wybór.

Dobry zły instynkt

Mimo ogromnych postępów nauki nadal niewiele wiadomo na temat ludzkiej agresji. Podejrzanych o sprzyjanie przemocy jest wielu: geny, rodzice, hormony, wadliwie działające połączenia nerwowe w mózgu, a ostatnio telewizja i gry komputerowe.

Niebezpieczny zawrót głowy

Całkowity zakaz sprzedaży LSD, nawet na receptę, nie jest najlepszym pomysłem – uważa prof. Jerzy Vetulani z Instytutu Farmakologii PAN w Krakowie.

Człowiek, który wymyślił LSD

Albert Hofmann, stuletni twórca LSD, nie ma wyrzutów sumienia – nadal wierzy, że halucynogenny potencjał tego narkotyku da się wykorzystać dla dobra ludzkości.

35 lat od katastrofy wahadłowca Challenger

Katastrofa wahadłowca Challenger, do której doszło 28 stycznia 1986 r., była największą tragedią w historii podboju kosmosu. I zapowiedzią klapy, jaką zakończył się amerykański program lotów załogowych.

zaledwie 1:100 tys. Do wypadku nie powinno zatem dojść nawet przez 300 lat codziennych startów wahadłowców (dopiero po katastrofie Challengera oficjalnie zwiększono szacowane ryzyko do 1:500). Dlatego kabina załogowa promu nie została zaprojektowana tak, by służyć jednocześnie jako kapsuła ratunkowa

Atom w dom

Gazowy szantaż, którego doświadczyła Ukraina, może któregoś dnia dotknąć także inne kraje europejskie. Niektóre będą potrafiły skutecznie się przed nim obronić, Polsce będzie trudno. Chyba że zaczniemy wreszcie budować elektrownie jądrowe.

dało się wówczas zakrzyczeć pseudoekologom i w referendum, przewagą zaledwie półtora procent głosów, zdecydowało o wstrzymaniu uruchomienia reaktora. Dziś Austria wolna jest od energetyki jądrowej. Musi jednak kupować prąd za granicą. A sprowadza go m.in. z Francji, w której prawie 80 proc. energii elektrycznej powstaje w siłowniach jądrowych. Marcin Rotkiewicz

Co decyduje o tym, kim staną się nasze dzieci?

Naturę człowieka ukształtowała ewolucja, a nie kultura, dlatego wpływ rodziców na dzieci jest niemal zerowy – mówi Steven Pinker, słynny amerykański psycholog.

Aneta Brzezicka, Marcin Rotkiewicz: – Czy studenci oblewają pana wodą i buczą w trakcie wykładów?Steven Pinker: – Dlaczego mieliby to robić?! Pracuje pan na Uniwersytecie Harvarda, gdzie zatrudniony jest też biolog Edward O. Wilson. Na jego głowie nieraz lądowała woda, a wykłady były

Nobel z Gobi

Wśród trojga tegorocznych laureatów polskiego Nobla znalazła się prof. Zofia Kielan-Jaworowska. Jej pasją są od lat małe ssaki, które żyły w cieniu dinozaurów. Bo to nasi praprzodkowie.

Ten diabeł Darwin!

Szkoły publiczne w USA znów stały się polem bitwy między obrońcami teorii ewolucji a chrześcijańskimi fundamentalistami, którzy domagają się, by dzieci nauczano również kreacjonizmu.

Metrowy człowiek

Znacznie mniej bym się zdziwił, gdybym wykopał z ziemi ufoludka – stwierdził paleontolog Peter Brown, gdy zobaczył szkielet Homo floresiensis, nowego i niezwykle tajemniczego gatunku człowieka.

Przypuszcza się, że zabójczy wirus hiszpanki też pojawił się w Chinach

Grypa hiszpanka zabiła więcej ludzi niż zginęło na wszystkich frontach I wojny światowej. W 2005 r. naukowcom udało się zrekonstruować w laboratorium wirusa, który wywołał tamtą straszliwą pandemię.

pracowników uległy tej chorobie. W wielu miastach zakazano żołnierzom uczęszczać do teatrów i kinematografów dla uniknięcia rozszerzania się choroby wśród wojska. 1 października: Influenca hiszpańska przybiera w Budapeszcie i w całych Węgrzech zastraszające rozmiary. Zanotowano już wiele wypadków

Apollo na sterydach

Amerykanie ogłosili plan powrotu na Księżyc i zbudowania tam bazy kosmicznej. Po co? Ponieważ nie chcą oddać Srebrnego Globu Chińczykom, którzy coraz poważniej zagrażają USA w kosmicznym wyścigu.

niedopuszczenie do tego, aby Księżyc stał się de facto kolonią Stanów Zjednoczonych. Skoro tak, to ważniejszy od Marsa jest dla Amerykanów Księżyc. Nie mogą sobie pozwolić na luksus oddania go walkowerem Chińczykom. Andrzej Lubowski, Marcin Rotkiewicz

Czy to jeszcze pamiętasz?

Choć większość z nas bardzo nisko ocenia swoje zdolności zapamiętywania, to nasza ułomna pamięć jest jednym z największych cudów natury. W dalszym ciągu pozostaje tajemnicą, jak w szczegółach ten cud funkcjonuje. Ale wiele już na temat mechanizmu zapamiętywania wiemy.

Czytelniku – znacznie przewyższa najlepszy nawet komputer pod względem pojemności, elastyczności i trwałości”.Marcin Rotkiewicz Aneta BrzezickaPodczas pisania artykułu korzystaliśmy m.in. z dwóch książek, które gorąco polecamy czytelnikom zainteresowanym zgłębianiem tajemnic pamięci

Pamięć – skomplikowana funkcja mózgu

Choć większość z nas bardzo nisko ocenia swoje zdolności zapamiętywania, to nasza ułomna pamięć jest jednym z największych cudów natury. W dalszym ciągu pozostaje tajemnicą, jak w szczegółach ten cud funkcjonuje. Ale wiele już na temat mechanizmu zapamiętywania wiemy.

Straszne skutki podwajania

W tym stuleciu powstaną komputery znacznie przewyższające swoimi możliwościami ludzki mózg, a Homo sapiens w znanej nam postaci być może w ogóle zniknie. Taka wizja wynika ze sformułowanego 40 lat temu prawa Moore'a, które, jak dotąd, sprawdza się bez zarzutu.

wspomnieć o internetowej rewolucji, która w ciągu kilkunastu lat zmieniła sposób życia w skali całego globu. A z pewnością światowa sieć komputerowa nie pokazała jeszcze wszystkich swoich możliwości. Można zatem być pewnym, że następne pokolenia czekają jeszcze szybsze i głębsze zmiany. Marcin Rotkiewicz

Tysiąc procent normy

Homo niewiadomo

Kim jest człowiek? Na to najważniejsze bodaj pytanie próbuje odpowiedzieć Steven Pinker, amerykański badacz umysłu, w imponującej książce „Tabula rasa. Spory o naturę ludzką”. Odpowiedź ta dla wielu może być szokująca.

Co wiemy o mózgu

W ostatnich latach na temat funkcjonowania mózgu dowiedzieliśmy się znacznie więcej niż przez kilka poprzednich stuleci. Ale wciąż towarzyszy nam dramatyczne pytanie: czy ludzki umysł potrafi zrozumieć jak działa mózg? I czym jest świadomość?

 innych, tworzących multimedialny show, który nazywamy umysłem. Druga sprawa to jaźń i tworzenie poczucia własności filmu w mózgu. Obie części problemu są ze sobą związane, a druga zawarta jest w pierwszej” („Świat Nauki” 1/03). Z kolei

Śmierć duszy

W ostatnich latach na temat funkcjonowania mózgu dowiedzieliśmy się znacznie więcej niż przez kilka poprzednich stuleci. Ale wciąż towarzyszy nam dramatyczne pytanie: czy ludzki umysł potrafi zrozumieć jak działa mózg? I czym jest świadomość?

, węchowych i innych, tworzących multimedialny show, który nazywamy umysłem. Druga sprawa to jaźń i tworzenie poczucia własności filmu w mózgu. Obie części problemu są ze sobą związane, a druga zawarta jest w pierwszej” („Świat Nauki” 1/03).Z kolei słynny

Hobbit nie z tej ziemi

O odkryciu na wyspie Flores nowego gatunku człowieka, z dr. Marcinem Ryszkiewiczem z Muzeum Ziemi Polskiej Akademii Nauk w Warszawie, rozmawia Marcin Rotkiewicz

Marcin Rotkiewicz: – Mały człowiek – wielka sensacja. Tak można streścić odnalezienie na indonezyjskiej wyspie Flores koło Jawy szczątków sześciu osobników nowego gatunku człowieka. Marcin Ryszkiewicz: – To rzeczywiście najważniejsze i najbardziej niezwykłe odkrycie paleontologów

Jest tam kto?

Jedną z najszybciej rozwijających się dziedzin wiedzy jest dyscyplina, której przedmiotu badań nikt jeszcze nie widział. Chodzi o astrobiologię, zajmującą się pozaziemskimi formami życia. Skąd tak ogromna popularność zagadnień, które jeszcze niedawno poważni naukowcy zbywali pobłażliwym uśmiechem?

 dość ekstremalnych, w porównaniu z ziemskimi, warunkach. Wiele danych przemawia za tym, że powstanie życia jest wbudowane w ewolucję materii i kosmosu.Marcin Rotkiewicz Redakcja dziękuje The British Council za umożliwienie wzięcia udziału w konferencji Królewskiego

Ludzie najprawdopodobniej nie wymrą jak dinozaury. Narodzi się nowa istota

Co więcej, Homo sapiens zacznie sterować ewolucją życia w skali całej planety, a z czasem – kto wie – może postanowi porzucić swój biologiczny gatunek. Narodzi się nowa istota.

? – Nieźle rozumiejąc mechanizmy rządzące ewolucją żywych organizmów, możemy dość dokładnie śledzić przebieg historii życia na Ziemi. Dlaczego więc nie zastosować tych samych narzędzi do przewidywania przyszłości? – mówi dr Marcin Ryszkiewicz, ewolucjonista z Muzeum Ziemi PAN w Warszawie i wybitny

Na początku było ego

Miłość bliźniego jest dzieckiem skrajnego egoizmu. Taki paradoksalny wniosek płynie z badań ewolucjonistów nad naszą moralnością.

. Przede wszystkim dzięki zrozumieniu, że nieraz zachęcają nas one do niecnych działań i zdrady, jeśli tylko opłaca się to ich egoistycznym interesom. W świetle tej wiedzy tym bardziej powinniśmy pilnować, by ludzkie życie, wolność, tolerancja i współpraca stanowiły najbardziej chronione wartości.Marcin Rotkiewicz

Gej, gen, gęś

Homoseksualizm – jedna z największych i najtrudniejszych do rozwiązania tajemnic ewolucji – budzi kontrowersje nie tylko natury obyczajowej.

, wzmacniając więź między samicami. W ludzkiej populacji mamy ok. 2–4 proc. gejów i 1–2 proc. lesbijek. To niedużo, ale ta niewielka liczba stanowi z ewolucyjnego punktu widzenia nie lada problem. Zgodnie z darwinizmem (wbrew obiegowym opiniom – jedną z

Homo szympans

Spodziewana lada moment publikacja genomu szympansa to jedno z najbardziej oczekiwanych wydarzeń naukowych tego roku. Czego jeszcze dowiemy się o najbliższym kuzynie?

Niemy mózg

Ludzką mową zawiaduje niezwykle skomplikowany system komórek nerwowych w mózgu. Kiedy ulega uszkodzeniu – ludzie mogą stracić zdolność komunikowania się z otoczeniem. Nazywa się to afazja. Można to leczyć.

Z gliny powstałeś

Sensacja, która przeszła niezauważona: pół wieku po rozpoczęciu prób stworzenia życia z nieożywionej materii amerykańskim naukowcom udało się uzyskać pierwsze komórki, które mogą się mnożyć.

Koniec z bezrobociem

Bez robotów nie podbijemy kosmosu. Dlatego już wkrótce na pokładzie stacji orbitalnej i wahadłowców powinny znaleźć się ich prototypy – droid wielkości piłki tenisowej i człekokształtny robonauta.

powiedzenia ma bynajmniej nie przemysł kosmiczny. Pierwszego humanoidalnego robota potrafiącego chodzić po schodach, witać się z ludźmi, a nawet tańczyć zbudowała firma Honda. Jej Asimo („Robota dla robota”, POLITYKA 1) nie powstał z myślą o podboju kosmosu. To pokaz

Historia mrożąca krew

Homo sapiens zrehabilitowany. To nie my odpowiadamy za wyginięcie naszych kuzynów neandertalczyków.

zdwojoną siłą po odkryciu w 1998 r. w Portugalii szkieletu czteroletniego dziecka, nazwanego Lagar Velho 1, o mieszanych cechach neandertalskich i ludzi współczesnych. Ponieważ wiek kości oszacowano na 25 tys. lat, stanowiłoby to dowód krzyżowania się obydwu populacji w przeszłości. Interpretacja ta

Oparcie dla wyparcia

Freud miał rację – w umyśle człowieka istnieje mechanizm służący do usuwania niewygodnych wspomnień. Naukowcom udało się zlokalizować jego miejsce w mózgu.

Homeopatia: na wodzie pisane

Mimo braku naukowego potwierdzenia skuteczności – leki homeopatyczne mają coraz większe wzięcie. Homeopatia ma jednak w sobie więcej z magii niż medycyny, magii, którą praktykuje wielu lekarzy.

wirus grypy (stąd producent nie waha się nawet nazywać Dolivaxilu szczepionką przeciwgrypową), zaadaptowany dla potrzeb homeopatycznych, czyli rozcieńczony w ilości 100–9. To tak, jakby rozpuścić jeden milimetr sześcienny substancji w basenie o wymiarach 1 km×1 km×1 km. – Przy

Złapana za warkocz

Amerykańska sonda pobierze za kilka dni pył z ogona komety odległej od nas o 389 mln km i za dwa lata dostarczy go na Ziemię. Dowiemy się wówczas, czy komety mogły posiać życie na naszej planecie.

Badań Kosmicznych PAN w Warszawie. O kosmicznym młotku, który wbije czujnik w lodowe jądro komety, pisaliśmy w „Polityce” 1/03.• Deep Impact – sonda NASA ma zostać wystrzelona w kosmos 30 grudnia 2004 r. Natomiast 4 lipca 2005 r. (czyli w

Dać, by mieć. Biologia i prezenty

W wigilijny wieczór wszyscy dajemy innym prezenty, a inni dają je nam. Dlaczego powtarzamy ten rytuał?

Mars dla turystów

Lada dzień na Marsie wylądują ziemskie sondy i zaczną przekazywać informacje z powierzchni planety. My już zapraszamy w podróż po niezwykłych jej rejonach, do których jeszcze długo nie dotrze żaden ziemski aparat.

przez odmienne od ziemskich fizyczne własności marsjańskiej atmosfery – zastrzega prof. Jurewicz. Ale kto wie? Może mikrofon wyłowiłby dźwięki, które jeszcze bardziej rozpaliłyby naszą wyobraźnię...Marcin Rotkiewiczfotografie NASAPo co tam lecą?• Orbiter Mars Express – na jego

Pierwszy w historii lot samolotu oglądało zaledwie pięć osób

17 grudnia 1903 r. dwóch mało znanych amerykańskich producentów rowerów oderwało się od ziemi w maszynie napędzanej silnikiem. Wyczyn ten odmienił świat.

żałobnym konduktem i cmentarzem przeleciały cztery odrzutowe myśliwce – symbol kolejnej epoki w lotnictwie. Marcin RotkiewiczJerzy Liwiński Jerzy Liwiński pracuje w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego. Od balonu do Concorde’a 1783 pierwszy publiczny lot balonu braci Mongolfier 1852 pierwszy lot

Odłóż na bok tę broń

Zużywamy coraz więcej antybiotyków, często zupełnie niepotrzebnie. Z tego powodu medycynie grozi cofnięcie się w rozwoju o pięćdziesiąt lat, gdyż bezmyślnie pozbawiamy się najskuteczniejszej broni w walce z chorobotwórczymi mikrobami.

uśrednionych dziennych dawek antybiotyków na tysiąc mieszkańców)1. Francja ...... 33 2. Hiszpania ...... 293. Portugalia ...... 274. Włochy ...... 265. Polska ...... 246. Belgia ...... 237. Luksemburg ...... 23 ...... 20. Niemcy ...... 1221. Szwecja ...... 1122. Holandia ...... 8dane z 2001 r.

Nagrzany bąbel i młode gwiazdki

Dzięki technologii opracowanej przez dr Lidię Siller z University of Newcastle można będzie znacznie obniżyć koszt układów elektronicznych. Do ich wytwarzania używa się bowiem złota, a właściwie – żeby było taniej – jego stopów z niklem, żelazem czy kobaltem. Teraz udało się stworzyć azotek złota, czyli połączyć ten szlachetny metal z tanim, bezpiecznym dla zdrowia i występującym obficie w ziemskiej atmosferze gazem.

wtedy wyruszali z Afryki na podbój Azji. Nasi przodkowie mogli więc dostrzec nawet w dzień gorejącą na niebie supernową. Skutki wybuchu gwiazdy (lub gwiazd) raczej nie dotknęły ich bezpośrednio. Można natomiast zastanawiać się, czy wyginięcie niektórych gatunków lądowych nie zmniejszyło konkurencji i nie ułatwiło ekspansji przodkom współczesnych Homo sapiens. Marcin Rotkiewiczfotografie SPL/East News