Przebieg powstania styczniowego

Autorzy

Królestwo Polskie w dobie powstania styczniowego

Ostatni dyktator powstania styczniowego

Paweł Jasienica napisał o nim, że spędził trzydzieści kilka lat przeciętnego, niczym niewyróżniającego się bytowania, które zwieńczył kilkunastoma miesiącami bohaterskiej epopei, zakończonej heroiczną śmiercią. Świetny materiał na symbol całego powstania.

Polityczna gra Aleksandra Wielopolskiego

Skończył dotknięty niełaską zarówno cara, z którym świadomie chciał się ułożyć, jak i rodaków. Jego biografię wykorzystuje się w polemikach na przeciwstawne sposoby.

Chłopi w powstaniu styczniowym

To powstanie, choć, podobnie jak wcześniejsze zrywy patriotyczne Polaków przeciwko zaborcom, zakończyło się klęską, różniło się od poprzednich zdecydowanie większym udziałem chłopów w walce o niepodległość.

Żydzi w powstaniu styczniowym

Czas powstania, jak nigdy wcześniej, ale i później, zbliżył do siebie Polaków i Żydów – przeciwko jednemu wrogowi.

Cudzoziemcy w powstaniu. Niedoszłe legiony

Komitet Centralny Narodowy (a następnie Rząd Narodowy) liczył, że powstanie otrzyma realną pomoc ze strony rewolucjonistów rosyjskich, włoskich i węgierskich.

Sztyletnicy i inni. Karząca ręka powstania.

„Państwo podziemne mogło karcić błahe wykroczenia grzywną albo chłostą; potem zostawał już tylko sztylet albo stryczek” – pisał Stefan Kieniewicz.

Rosyjska flotylla na Wiśle. Parowce i kanonierki

W tłumieniu powstania udział brały nie tylko piesze i konne pułki carskiej armii. W tym celu stworzono również na Wiśle flotyllę, która operowała od lutego 1863 do lipca 1864 r.

Sprawa polska w polityce mocarstw

Powstanie było w pewnym stopniu obliczone na interwencję państw zachodnich przeciwko Rosji. Ta wyszła obronną ręką ze skomplikowanej gry dyplomatycznej.

Dwór po powstaniu. Zmierzch dominacji ziemiaństwa

Po klęsce powstania i uwłaszczeniu chłopów ziemianie stanęli w obliczu niemalże rewolucyjnych przemian, które dotknęły wszystkie sfery życia, zarówno pod względem politycznym, ale jeszcze dobitniej – gospodarczym i społecznym.

Powstania narodowe i literatura polska

Odchodzący właśnie romantyzm w literaturze przedzieliła epopeja powstania listopadowego 1830 r. Rodzący się dopiero pozytywizm napiętnowała już na progu trauma powstania styczniowego 1863 r.

Rosyjska pomnikowa i budowlana masówka po klęsce powstania

Zwycięski zaborca upamiętnianie historycznych zdarzeń wykorzystywał do umacniania imperialnej pozycji Rosji.

Zmiana w nastrojach społecznych od lat 70. XIX wieku

Zwątpienie w sens powstań wiodło niektórych do koncepcji ułożenia spraw z Rosją na wzór galicyjskiej autonomii. Nie chodzi tu o wynarodowionych renegatów, ale zwolenników politycznej wizji ugody.