O Polsce i Niemczech w Szczecinie. Rozmowy POLITYKI

Od rozmowy z Gunterem Hofmannem, autorem książki „Polacy i Niemcy. Droga do europejskiej rewolucji 1989” (Nauka i Innowacje, Poznań 2018 r.), zaczęła się w szczecińskiej Książnicy Pomorskiej seria polsko-niemieckich rozmów POLITYKI. Gośćmi Adama Krzemińskiego będą pisarze, publicyści, naukowcy mający wpływ na życie umysłowe swoich krajów, a także na dialog między Polską a Niemcami.

W grudniowej rozmowie chodziło o rolę Polaków i Niemców w prehistorii tej wolnościowej rewolucji, która doprowadziła do rozpadu ZSRR, zjednoczenia Niemiec i rozszerzenia euroatlantyckiego świata na wschód. Wieloletni publicysta „Die Zeit” dowodził, że nawet jeśli po wojnie reguły gry w podzielonej Europie ustalały Moskwa i Waszyngton, to właśnie Polacy i Niemcy niezależnie od siebie najlepiej wykorzystali fazę odprężenia. Polacy poprzez oddolny nacisk na rozszerzanie marginesu wolności i samoograniczającą się rewolucję Solidarności, która przetrwała stan wojenny. A poprzez Okrągły Stół pokazała, że negocjowana zmiana ustroju jest możliwa. Natomiast Niemcy – poprzez nową Ostpolitik, uznanie granicy w 1970 r., forsowanie konferencji helsińskiej z 1975 r. To nie „jastrzębie” wygrały zimną wojnę, a „gołębie” – twierdził Hofmann – Gorbaczow i… Reagan, który w 1987 r. sam stał się „gołębiem” godząc się na likwidację rakiet atomowych średniego zasięgu. Jednak w cieniu wielkich mocarstw Polacy i Niemcy wpłynęli na bieg europejskiej historii. Słowa polskich biskupów z 1965 r.: „Wybaczamy i prosimy o wybaczenie”, a następnie przekonanie doradców Solidarności, że to nie podział, ale zjednoczenie demokratycznych Niemiec jest w polskim interesie, usunęły ewentualne moralne weto wobec zjednoczenia. I Margaret Thatcher w 1990 r.