Upadek caratu

Abdykacja Imperatora, republika liberałów

Nadszedł rok 1917. Ciągnąca się wojna wyniszczyła Rosję. Armia – dowodzona osobiście przez cara – przegrywa na całej linii, wykrwawiona, sfrustrowana, zrewoltowana. Masowy pobór rezerwistów spustoszył wieś. W miastach robotnicy mieli za sobą pierwsze doświadczenia w organizowaniu się w komitety strajkowe i związki zawodowe. Liberałowie coraz natarczywiej domagali się głębokiej reformy monarchii.

Mikołaj II nie rozumiał, że rewolucja już się rozpoczęła i aby uratować monarchię, potrzebne są radykalne zmiany. Car nie ustępował. W takiej sytuacji liberałowie w końcu grudnia 1916 r. i na początku stycznia 1917 r. postanowili wciągnąć masy do walki o władzę – według planu z 1914 r. Zaproponowali, by w dniu wznowienia obrad Dumy (14 lutego 1917 r.) zorganizować przed budynkiem parlamentu (Pałacem Taurydzkim w Piotrogrodzie) demonstrację robotniczą, która zażąda od deputowanych „utworzenia rządu ocalenia narodowego”. Carat postanowił powstrzymać te działania i w nocy z 26 na 27 stycznia 1917 r. aresztowano działaczy grupy robotniczej Centralnego Komitetu Wojenno-Przemysłowego (była to organizacja powołana przez liberałów w 1915 r.), przygotowujących wystąpienia.

9 lutego reformatorzy zwołali w gabinecie przewodniczącego Dumy Państwowej spotkanie, w którym uczestniczyli dowódcy wszystkich frontów armii rosyjskiej. Opozycję reprezentowali Michał Rodzianko (przewodniczący III i IV Dumy, monarchista), Aleksander Guczkow (przywódca Związku 17 Października, tzw. październikowców) i Paweł Milukow (lider kadetów). W spotkaniu brał udział ambasador angielski George Buchanan. Przedstawiciele armii jednogłośnie uznali, że dalsze zasiadanie Mikołaja II na tronie jest niedopuszczalne, w interesie armii konieczna jest abdykacja. Postanowiono, że oficerowie przejdą do aktywnych działań; w czasie przejazdu Mikołaja II z Piotrogrodu (w 1914 r.