Od programowego antysemityzmu Hitlera, wyłożonego już w „Mein Kampf” (Moja droga), do „ostatecznego rozwiązania” (Endlösung), czyli do eksterminacji ludności żydowskiej, prowadzić musiały etapy przygotowawcze, zarówno dla sprawców jak i ofiar.
Jeśli zwolnienie żydowskich uczonych oznacza zniszczenie współczesnej nauki niemieckiej, to obejdziemy się bez nauki przez kilka lat” – te słowa Adolf Hitler, już kanclerz, wypowiedział w 1933 r. po tym, jak pozbawiono katedr i nawet tytułów profesorskich uczonych tej miary co Fritz Haber, chemik, laureat Nagrody Nobla, lub Martin Wolff, wielki autorytet międzynarodowy w dziedzinie prawa cywilnego, a Alberta Einsteina hitlerowcy uznali za wroga państwa, skonfiskowali jego majątek i wyznaczyli nagrodę za schwytanie go. „Obejdziemy się bez nauki przez kilka lat...” – czy można zwięźlej udowodnić, że fanatyzm ideowy, antysemityzm przesłaniały nazistom interes narodowy?
O źródłach i genezie antysemityzmu Hitlera napisano setki książek. Przypomnijmy więc tylko, że swoje credo na ten temat otwarcie wyłuszczył on w książce, która stała się biblią nazizmu, w „Mein Kampf”: „...Im bardziej zwracałem na nich (tj. Żydów) uwagę, tym wyraźniej w moich oczach zaczęli się odróżniać od reszty rodzaju ludzkiego... Czy istniała jakakolwiek forma brudu czy rozwiązłości, zwłaszcza w życiu kulturalnym, w której nie uczestniczyłby przynajmniej jeden Żyd?”. Historycy, socjologowie, filozofowie zastanawiali się, dlaczego Hitler ze swoim antysemityzmem mógł zrobić karierę polityczną, skoro w czerwcu 1933 r. na terenie Rzeszy Żydzi stanowili zaledwie 0,76 proc. ludności Niemiec. Wybitny znawca zagadnienia prof. Christopher Browning sądzi, że „z politycznego punktu widzenia łatwo było skupić uwagę na Żydach, ponieważ zaczęli symbolizować lewicową politykę, kapitalistyczny wyzysk, awangardowy eksperyment kulturalny, laicyzację, a więc wszystko, co niepokoiło dużą część konserwatywnej części politycznego spektrum”.
Jest taka dzielnica w Berlinie, zwana Bayerischer Viertel, do lat trzydziestych ubiegłego wieku modna wśród inteligencji niemieckiej pochodzenia żydowskiego.