Azja: fakty, sny, wizje

Jak Korea Płd. stała się mocarstwem gospodarczym

Odprawa załogi, Seul 1986 r. Odprawa załogi, Seul 1986 r. Getty Images
Z ubogiej krewnej Chin i Japonii przekształciła się w światową potęgę. Jak do tego doszło?

Historia gospodarcza Korei bywa opowiadana w trzech rozdziałach. Pierwszy trwał od czasów przedhistorycznych aż do podboju japońskiego w 1910 r. Drugi został wyznaczony 35-letnią brutalną japońską okupacją. Trzeci rozpoczął się wraz z jej zakończeniem w 1945 r. Najdłuższe stadium początkowe stało pod znakiem mozolnego rozwoju rolnictwa opartego na uprawie ryżu, a od XIV w. na sztywnym podziale społecznym, z elitą posiadaczy ziemskich na szczycie i armią niewolników u dołu. Ryż był podstawowym artykułem żywnościowym, pełnił rolę środka płatniczego i miary wartości. Handel miał kiepskie notowania społeczne, rynek wewnętrzny – także obrotu ryżem – był słabiej rozwinięty niż w sąsiednich Chinach i w Japonii.

Rozkwit gospodarczy i kulturowy przypadł na XVII i XVIII w., jednak u progu XIX w. system popadł w kryzys, m.in. na tle osłabienia władzy królewskiej. Zatrzymał się wzrost liczby ludności, wzrosła śmiertelność, spadły poziom życia i powierzchnia upraw, zaciął się mechanizm rozdziału wody przeznaczonej do nawadniania pól. Jedną z przyczyn kłopotów z wodą było nadmierne wylesianie, które doprowadzało do gwałtownych powodzi. Wiek XIX to wahania cen ryżu, próby stosowania jego odmian bardziej odpornych na susze, przejścia na inne, niewymagające wody rodzaje zbóż oraz exodus koreańskiej ludności wiejskiej do Chin i bunty chłopskie.

Japońska kolonizacja

Modernizująca się w epoce Meiji Japonia starała się przejąć kontrolę nad słabnącą Koreą, o wpływy na półwyspie rywalizowała m.in. z Rosją. W 1904 r., podczas wojny japońsko-rosyjskiej, w Korei pięć miesięcy spędził 28-letni Jack London. Amerykańskiego pisarza i reportera celebrytę przysłał w roli wojennego korespondenta kochający sensację dziennik „San Francisco Examiner”, należący do medialnego imperium Williama Randolpha Hearsta, ojca prasy tabloidowej.

Reklama
Jak przetrwać jesień
Nasza szkoła
Azja: fakty, sny, wizje
Ruszamy w Polskę
Seksu sens

Cyfrowe wydania specjalne to wybór najlepszych tekstów dziennikarzy "Polityki" na ważne tematy, którym przyglądamy się pod różnym kątem. Dostępne są dla subskrybentów pakietów Premium i Uniwersum.