Jagienka Wilczak: – Dzisiejszy Donbas to kiedyś była szara strefa geograficzna.
Marta Studenna-Skrukwa: – Donbas, rozumiany jako dzisiejszy obwód doniecki i łużański, był peryferią peryferii, pasem ziemi, gdzie przenikały się wpływy kozactwa zaporoskiego i dońskiego. Historia Donbasu zaczyna się późno. Realnie możemy mówić o zasiedleniu tych terenów dopiero w XIX w., wiązało się to początkowo z migracją o charakterze rolniczym, boomem demograficznym w Rosji.
Później trafiali do Donbasu ludzie, którzy musieli rozpocząć życie na nowo; to też jest charakterystyczna cecha regionu. Prześladowani z różnych powodów, staroobrzędowcy, rozkułaczeni, białogwardziści, nawet żołnierze UPA, którzy kończyli działalność na Ukrainie Zachodniej. Decyzją Kijowa i Moskwy zsyłano tam osoby skazane i więźniów, ponieważ zawsze brakowało rąk do pracy. Więc w powojenną odbudowę włączono nawet internowanych, również – o czym mało kto wie – Ślązaków wywiezionych z Górnego Śląska.
Możemy dostrzec jakąś regionalną tożsamość Donbasu?
To górniczy region stworzony przez przesiedleńców bardzo różnych narodowości i etnosów, które w XIX w. integrowały się w ramach kultury rosyjskiej. W tym czasie jedynej mającej status kultury wysokiej na tym obszarze.
Jest więc uzasadnione mówienie o drugiej Ukrainie, o odrębności Donbasu, zwłaszcza mentalnej?
To nie jest tak, że mamy Ukrainę, która składa się z homogenicznych ziem, gdzie ludzie zawsze żyli pod jedną władzą, mieli jedną religię i język, a Donbas jest odmienny, niepasujący. Ukraina to zlepek ziem o różnym charakterze, proces ich łączenia nastąpił dzięki wysiłkowi Ukraińców na przełomie XIX i XX w.