Złośliwi powiedzą „chytry dwa razy traci”, jednak przyczyn toksyczności polskich produktów finansowych należy upatrywać w szerszym kontekście. Do 2019 roku było nieprawdopodobnym aby wygrać z bankiem i unieważnić jakąkolwiek umowę kredytową. Dopiero wyrok dotyczący najbardziej znanych frankowiczów, czyli państwa Dziubak, otworzył bankową puszkę Pandory. A ta dla poszkodowanych kredytobiorców okazała się niezwykle hojna. Dzięki temu wyrokowi setki tysięcy frankowiczów w ponad 99% przypadków wygrywa prawomocnie swoje sprawy, unieważnia zawarte umowy i odzyskuje należące się im pieniądze od banków. Ale to nie koniec.
Sankcja Kredytu Darmowego – franki 2.0
Mniej więcej w tym samym czasie, kiedy banki przestawały udzielać ostatnich kredytów we frankach, w życie wchodziła ustawa dotycząca kredytów konsumenckich (czyli do 255.500 zł). Te bowiem do 2011 roku były przedmiotem często jeszcze bardziej krzywdzących dla klientów postanowień, zwłaszcza z udziałem firm pożyczkowych z tzw. szarej strefy, ale również z udziałem najbardziej znanych w Polsce komercyjnych banków. Ustawa o kredycie konsumenckim nałożyła jasne wymogi, jakie powinny spełniać umowy takich kredytów. Jednak w tym czasie w żadnym polskim sądzie nikt nie słyszał jeszcze o unieważnianiu kredytów. W efekcie ustawa swoje, a postanowienia kredytów konsumenckich stanowiły swoje. Banki do dzisiaj regularnie naruszały postanowienia ustawy, m.in. kredytując (oprocentowując) swoje prowizje, doliczane do rat. Poszczególne artykuły ustawy jeden po drugim były bardzo często łamane wprost. Jednak tym razem w ustawie wskazano, że konsekwencją takich działań jest darmowy kredyt, tj. unieważnienie wszelkich dodatkowych opłat oprócz kapitału. Wstecz i do przodu.
Trybunał odpowie na kluczowe pytania o ważność kredytów konsumenckich
W sprawie prowadzonej przez Kancelarię Prawną SOBOTA JACHIRA zostały zadane przez Sąd Rejonowy w Łodzi (XVIII C 1233/23) kluczowe dla losów kredytów konsumenckich pytania prejudycjalne. Odnoszą się one m.in. do zasadności okredytowywania prowizji oraz nieuczciwego mechanizmu ustalania oprocentowania kredytów konsumenckich przez banki. Główna rozprawa w Luksemburgu z udziałem pełnomocników kredytobiorców dr. r. prawnego Adama Soboty i dr. adw. Jędrzeja Jachiry prawdopodobnie odbędzie się już w 2025 roku. W tym czasie jednak można już kierować sprawy kredytów konsumenckich do polskich sądów, które mogą zawiesić toczące się postępowania do czasu rozstrzygnięcia głównej sprawy przez TSUE. Zaletą takiego rozwiązania jest przerwanie biegu przedawnienia roszczeń klientów i naliczanie za okres postępowania odsetek im przypadających. Zadane pytania prejudycjalne mogą oznaczać, że ok. 17 milionów udzielonych kredytów konsumenckich okaże się niedozwolonych.
Standardy Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej
Sądy w Polsce często powstrzymują się od jednoznacznej linii wyroków w tego rodzaju sprawach. Na przykładzie sprawy z 2019 r. (Dziubak) wiadomo, że to od tego wyroku TSUE rozpoczęło się regularne wygrywanie spraw przez frankowiczów. Wyroki Trybunału ponadto dotychczas regularnie stawały w obronie konsumentów, wykluczając stosowanie nieuczciwych mechanizmów przez silniejsze banki. Jest zatem bardzo prawdopodobne, że tym razem Trybunał ponownie zapoczątkuje nową linię wyroków, które wyeliminują kolejne nieuczciwe postanowienia umowne w polskich kredytach. Wreszcie, może okazać się, że kolejne kredyty udzielane przez sektor bankowy będą w końcu oparte o standardy europejskie, do których tak bardzo chcielibyśmy aspirować.
dr Jędrzej Jachira
adwokat w SOBOTA JACHIRA Kancelaria Prawna
wieloletni ekspert w dziedzinie pomocy kredytobiorcom
darmowa analiza spraw SKD: analizy@sobotajachira.pl
szczegóły współpracy: sobotajachira.pl/sankcja-kredytu-darmowego/
Materiał przygotowany w komercyjnej współpracy z Kancelarią Sobota Jachira.