Ministra kontra górnicy. Ambitny KPEiK: dużo mniej węgla, więcej OZE. Dni górnictwa są policzone

Ambitna wersja Krajowego planu na rzecz energii i klimatu zakłada, że do 2030 r. uda się osiągnąć 56 proc. udziału energii z odnawialnych źródeł energii, co oznacza redukcję udziału węgla z obecnych 61 proc. do 22 proc. Jednocześnie radykalnie ma wzrosnąć produkcja energii elektrycznej.

mat.pr./X (d. Twitter) Ministry Paulina Hennig-Kloska i Urszula Zielińska w trakcie spotkania z przedstawicielami mediów nt. KPEiK, Warszawa, 5 września 2024 r.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska czekają dziś trudne rozmowy: na konsultacje projektu Krajowego planu na rzecz energii i klimatu do 2030 r. (KPEiK) zaproszeni zostali przedstawiciele górników wraz ze swoją resortową szefową ministrą Marzeną Czarnecką. Będą także przedstawiciele think-tanków energetyczno-klimatycznych i przedsiębiorców. Ministra klimatu i środowiska Paulina Hennig-Kloska oraz wiceministra Urszula Zielińska będą rozmawiały o dokumencie, który musi przedstawić Komisji Europejskiej każdy kraj członkowski, wyjaśniając jak zamierza prowadzić transformację energetyczno-klimatyczną. Termin złożenia tego dokumentu już minął, ale gdybyśmy tylko takie opóźnienia mieli na sumieniu, nie byłoby źle.

KPEiK: Dużo mniej węgla, dużo więcej OZE

Dzień przed górnikami założenia KPEiK zaprezentowano nam – dziennikarzom zajmującym się tą problematyką. W mediach pojawiły się doniesienia o tym, jak będzie przebiegała transformacja w ciągu najbliższych pięciu latach i jak wiele się w tym czasie uda zrobić. KPEiK zawiera kilka scenariuszy, w tym bazowy i ambitny, który obecny rząd chciałby zrealizować. Plan zakłada, że do 2030 r. uda się osiągnąć 56 proc. udziału energii z odnawialnych źródeł energii (OZE), a to będzie oznaczało redukcję udziału węgla z obecnych 61 proc. do 22 proc. w 2030 r. Jednocześnie radykalnie ma wzrosnąć produkcja energii elektrycznej ze 166 TWh obecnie do 192 TWh w 2030 r. Szacunkowe nakłady inwestycyjne w ambitnym scenariuszu transformacji wyceniono na 792 mld zł, ale jak zapewniała Paulina Hennig-Kloska, nierealizowanie tego programu kosztowałoby nas jeszcze więcej. Choćby dlatego, że w ciągu roku wydajemy na import paliw kopalnych miliardy złotych (w 2022 r. – 250 mld zł), a skutki ich spalania powodują straty w naszym zdrowiu szacowane na 100 mld zł rocznie.

Co powiedzą górnicy?

Ciekaw jestem, co na to wszystko powiedzą górnicy. Szef śląsko-dąbrowskiej Solidarności Dominik Kolorz przekonywał niedawno, że energia z węgla nie jest brudna i nie jest droga, więc trzeba ją chronić, a nie zwalczać. Co powie na to, by do 2030 r. zredukować wydobycie do 22 mln ton, choć oni z rządem PiS umówili się, że będą wówczas wydobywali jeszcze 30 mln ton? Ten ubytek 8 mln ton to roczne wydobycie dwóch, trzech śląskich kopalń. Więc łatwo nie będzie. A jednocześnie wiceministra Zielińska (współprzewodnicząca partii Zieloni), odpowiadająca za prace nad KPEiK, będzie musiała zapewne stawić czoła swoim kolegom ze środowisk ekologicznych, domagającym się szybszej dekarbonizacji gospodarki.

Transformacja energetyczna to suma wielu decyzji

Zbyt długo zajmuję się tematyką energetyczno-klimatyczną, by przywiązywać się do rządowych dokumentów prognozujących, co będzie za pięć czy dziesięć lat. Ileż ja już czytałem dokumentów zatytułowanych „Polityka energetyczna Polski” i zakończonych jakąś odległą datą (obecnie mamy PEP 2040). Bo prognozy prognozami, plany planami, a życie płynie swoją dość chaotyczną drogą. Transformacja energetyczna to suma bardzo wielu decyzji inwestycyjnych podejmowanych przez państwo, spółki energetyczne, biznes, a także zwykłych obywateli. To także wynik regulacji wprowadzanych przez UE, do których musimy się dostosowywać. I to właśnie te czynniki zadecydują, jak będzie wyglądała nasza gospodarka w 2030 r. i później. Transformację będą wymuszać także firmy produkcyjne, wykorzystujące energię elektryczną, gdy będą musiały informować swoich klientów o śladzie węglowym swojej produkcji. Już dziś poszukują dostawców energii dających gwarancję, że pochodzi ona z zielonych źródeł.

Dni górnictwa są policzone

Choć Ministerstwo Klimatu i Środowiska stara się górników nie denerwować i zapewnia, że umowa społeczna, jaką zawarli z rządem PiS będzie nadal realizowana (widać w tym dawne lęki Donalda Tuska przed siłą górniczych związków), upadek górnictwa jest już faktem i tego KPEiK nie zmieni. W przyszłorocznym budżecie na podtrzymywanie tej branży przeznaczono 9 mld zł. Tylko w ciągu ubiegłego roku udział węgla w produkcji prądu zmalał o 10 pkt proc.! Z 70 do 60 proc. I nie był to efekt jakiejś decyzji rządowej, po prostu mechanizmy ekonomiczne wycinają węgiel z miksu energetycznego.

Tak więc niezależnie od tego, czym skończą się konsultacje społeczne, dni węgla wydają się policzone. I stanie się to szybciej, bez względu na to, co zostanie zapisane w KPEiK czy PEP 2040.