Od 12 lat tygodnik „Polityka” wspólnie z firmą doradczą Deloitte organizowali zestawienie Listków CSR POLITYKI. W najnowszej edycji zmieniamy ich nazwę na Listki ESG POLITYKI. Z czego ta zmiana wynika?
Ostatnie kilka lat to dynamiczna zmiana regulacji, terminologii i podejścia firm do zrównoważonego rozwoju. Obecnie temat ten obejmuje całość zagadnień związanych z ochroną środowiska, kwestiami społecznymi oraz systemem zarządzania i nadzoru w firmach. Zmiana nazwy z Listków CSR na Listki ESG wynika z tej właśnie ewolucji podejścia do kwestii odpowiedzialności społecznej biznesu, która obecnie jest transformacją firm w kierunku zrównoważonego rozwoju. Szereg rozwiązań regulacyjnych, w tym przede wszystkim: unijna dyrektywa CSRD o sprawozdawczości dotyczącej zrównoważonego rozwoju, obejmuje szerokie spektrum podmiotów w całej Unii Europejskiej, które będą zobowiązane do przestrzegania nowych przepisów dotyczących raportowania; standardy ESRS, czyli europejskie standardy w zakresie zrównoważonego rozwoju, oraz Taksonomia UE, która ustanawia kryteria dla określenia, czy dana działalność może zostać uznana za zrównoważoną środowiskowo, postawiły zagadnienia ESG w centrum analiz ryzyka oraz wartości przedsiębiorstw. Jest to pakiet rozwiązań łączący finansowanie z transformacją w kierunku zrównoważonego rozwoju i dotyczy zarówno podmiotów realnego biznesu, jak i sektora finansowego z bankami na czele. Całość działania firm i budowania ich przewag konkurencyjnych, od aspektów środowiskowych (Environmental), przez społeczne (Social) oraz zarządcze (Governance), objęte jest koncepcją ESG. Zmiana nazwy odzwierciedla rosnącą świadomość potrzeby uwzględnienia szerszego zakresu czynników związanych ze zrównoważonym rozwojem w ocenie działań przedsiębiorstw i wycenie spółek.
Co w związku z nazwą zmieni się w samej ankiecie, którą firmy biorące udział w zestawieniu wypełniają online?
Wraz z nową nazwą ankieta zostanie dostosowana do nowego zakresu oceny, uwzględniając aspekty środowiskowe, społeczne i zarządcze. Pytania w ankiecie zostały zmienione w taki sposób, by odzwierciedlić nowe wymagania raportowania zgodnie z dyrektywą CSRD, z uwzględnieniem standardów ESRS, a także Taksonomii UE. W związku z tym można spodziewać się rozszerzenia pytań dotyczących m.in. zarządzania ryzykiem klimatycznym, różnorodności wśród kadry pracowniczej, work-life balance czy pracowników w całym łańcuchu wartości przedsiębiorstwa.
Na jakie elementy ESG postawiony jest akcent w najnowszej edycji Listków Polityki? Czy będą zastosowane podobne kryteria oceny?
Biorąc pod uwagę presję szeregu najnowszych regulacji, w tym Taksonomii UE, ale także oczekiwania ze strony ważnych interesariuszy firm, w tym ich pracowników i klientów, bez wątpienia natychmiastowego planu i działania ze strony firm wymagają kwestie środowiskowe. Najważniejsze są obecnie te dotyczące zmian klimatu, takie jak: przystosowanie do zmian klimatu i ich łagodzenie, emisyjność, efektywność energetyczna, ale również generowane zanieczyszczenie, zachowanie bioróżnorodności, zarządzanie zasobami naturalnymi, wodnymi czy surowcami. W pozostałych obszarach warto wspomnieć o prawach człowieka, etyce w działalności firmy, a także skutecznych strukturach zarządzania korporacyjnego. Rozdzielenie tych aspektów jest trudne, ponieważ są one wzajemnie powiązane i wpływają na całościowy wizerunek firmy. W tej edycji, oprócz nowych pytań, zostaną również podniesione wymagania i kryteria oceny. Złote i Zielone Listki ESG Polityki w tym roku będą przyznawane firmom, których proces transformacji ESG czy klimatycznej jest naprawdę zaawansowany.
Na co powinny zwracać uwagę firmy, aby sprostać nowym unijnym regulacjom?
Nowe unijne regulacje dotyczące ESG, w tym m.in. dyrektywa dotycząca raportowania niefinansowego (CSRD) oraz przygotowane do niej standardy raportowania, już dotyczą wielu kluczowych przedsiębiorstw na polskim rynku. W krótkim czasie duża grupa przedsiębiorstw będzie podlegała dyrektywie bezpośrednio lub poprzez udział w łańcuchach wartości innych firm. Trudno wyobrazić sobie przyszłość biznesu bez odniesienia się do tej regulacji i zmian, jakie ona przyniesie.
Analizując wypowiedzi liderów biznesowych, ale przede wszystkim jakość obecnie dostępnych ujawnień taksonomicznych, widzimy wiele luk i niedociągnięć w raportowaniu, wynikających przede wszystkim z braku wiedzy i kompetencji*. Wśród przedsiębiorstw zobowiązanych do ujawnień taksonomicznych w ubiegłym roku swoje raporty opublikowało jedynie 84 proc. podmiotów zobowiązanych. Wiele firm opublikowało ujawnienia z licznymi lukami. Raportowane przez spółki dane taksonomiczne były często niespójne i nie odpowiadały wymogom wskazanym przez regulatora. Dla przykładu aż 79 proc. podmiotów nie opublikowało danych liczbowych dotyczących ekspozycji na działalność związaną z energią jądrową i gazem ziemnym, 20,8 proc. oznaczyło działalność w ramach tabeli ujawnień poprzez kody NACE zamiast kodów działalności określonych w akcie delegowanym. Taki sam odsetek nieprawidłowo oznaczył udział procentowy przyczyniania się danej działalności do osiągania celu środowiskowego. Na 152 spółki niefinansowe w grupie badanej blisko 1/3 nie ujawniła informacji w zakresie spełnienia minimalnych gwarancji społecznych, a pięć spółek wskazało wręcz na niezgodność z tym wymogiem. To pokazuje, że nieustanna edukacja, podnoszenie kompetencji wewnątrz firmy w zakresie ESG, wymiana doświadczeń i ciągłe monitorowanie zmian regulacyjnych stanowią kluczowy element zarządzania. Listki ESG Polityki to projekt, który od lat odpowiada na tą potrzebę.
Rozmawiała: Zofia Leśniewska
*) Badanie przeprowadzone przez ekspertów Deloitte Sustainability Consulting CE na zlecenie BIK na grupie 165 podmiotów niefinansowych i finansowych, w ramach projektu budowania Platformy ESG BIK mającej na celu połączenie polskiego sektora bankowego z sektorem przedsiębiorstw, na rzecz ułatwienia pozyskiwania danych z zakresu zrównoważonego rozwoju