Piętnastka na pięć
Młodzi wybitni – czyli finaliści 18. edycji Nagród Naukowych POLITYKI
Tegoroczna, 18. edycja Nagród biegnie w cieniu kolejnej reformy systemu nauki i szkolnictwa wyższego. Przekonaliśmy się jednak, że niezależnie od uwarunkowań systemowych najlepsi naukowcy zajmują się tym, co najważniejsze – pracą badawczą. Kolejne roczniki finalistów są dowodem, że nauka tworzy międzynarodową republikę wiedzy, którą rządzi zasada naukowej doskonałości. Nominowanych co roku do finału humanistów, przedstawicieli nauk społecznych, przyrodników, informatyków, architektów, lekarzy łączy to, że wyniki ich badań wykraczają poza lokalne podwórko i mają poznawcze znaczenie dla całego świata.
Umacnia się tendencja do interdyscyplinarności – zarówno ubiegający się o nagrodę, jak i członkowie Kapituły Profesorskiej mają coraz częściej problemy z precyzyjnym określeniem swojej dyscypliny. Bo liczne są przypadki łączenia ekonomii z informatyką, medycyny z zaawansowanymi technikami cyfrowymi; chemia, biologia, fizyka, matematyka i informatyka mieszają się już od dawna. Wśród nagrodzonych przybywa tych, którzy bez problemu łączą różne pola, podobnie jak łatwo przemieszczają się między różnymi laboratoriami badawczymi na całym świecie.
Coraz częściej także w dorobku finalistów, obok ważnych publikacji w renomowanych czasopismach naukowych, wystąpień konferencyjnych i monografii pojawiają się informacje o zgłoszeniach patentowych i zakładanych start-upach. Nierozwiązywalny przez dekady problem łączenia nauki z jej praktycznymi zastosowaniami przynajmniej dla naszych finalistów nie istnieje, bo łączenie takie uznają za oczywiste. Podobnie zresztą jak różne formy zaangażowania społecznego.
Przed finalistami jeszcze jeden etap konkursu. Choć wszyscy są już laureatami, pięcioro spośród nich otrzyma stypendia specjalne. Wyłoni ich Kapituła Społeczna, której członkowie – osobistości życia publicznego – mają za zadanie wskazać te osoby, które ich zdaniem najlepiej łączą osiągnięcia naukowe ze zdolnością upowszechniania i promocji nauki. Zależy nam bowiem na tym, żeby nasze Nagrody były silnym głosem w obronie nauki i jej znaczenia w debacie publicznej coraz bardziej naznaczonej irracjonalnością i pseudonaukowymi bzdurami. Chcemy także poprzez finalistów pokazać, że kariera naukowa to niezwykle trudny, lecz fascynujący sposób na dobre życie.
Rozstrzygnięcie konkursu zostanie ogłoszone podczas uroczystości wręczenia Na-gród 28 października. Laureaci odbiorą stypendia w wysokości 15 tys. zł, pozostali finaliści otrzymają po 5 tys. zł. W trakcie siedemnastu edycji nagrodziliśmy 287 osób, przekazując im kwotę 6 mln 262 tys. zł. Zebraliśmy ją dzięki hojności sponsorów instytucjonalnych i wsparciu naszych czytelników. Nieustannie o tę hojność i wsparcie apelujemy, bo jesteśmy przekonani, że stypendia naukowe POLITYKI to świetna inwestycja w przyszłość Polski.
W podsumowaniu tegorocznej edycji Nagród nie może zabraknąć podziękowań dla prof. Janusza Kramarka z Akademii Sztuk Pięknych we Wrocławiu i prof. Adama Frączka z Akademii Pedagogiki Specjalnej w Warszawie. Byli z nami od początku, wchodząc w skład Kapituły Profesorskiej. Po 17 latach pracy przekazali swe obowiązki znakomitym następcom.
***
Finaliści 18. edycji Nagród Naukowych POLITYKI
NAUKI HUMANISTYCZNE
dr Agnieszka Dauksza
Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego – literaturoznawstwo
dr Piotr Kubiński
Wydział Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego – kulturoznawstwo
dr Filip Taterka
Instytut Kultur Śródziemnomorskich i Orientalnych PAN w Warszawie – archeologia
dr Jan Olaszek
Biuro Badań Historycznych w Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu – historia
NAUKI SPOŁECZNE
dr Marcin Rzeszutek
Wydział Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego – psychologia
dr Mateusz C. Strzelecki
Wydział Nauk o Ziemi i Kształtowania Środowiska – geografia
NAUKI O ŻYCIU
dr Szymon M. Drobniak
Wydział Biologii Uniwersytetu Jagiellońskiego – biologia
dr Witold N. Nowak
Wydział Biochemii, Biofizyki i Biotechnologii Uniwersytetu Jagiellońskiego – biologia
dr hab. n. med. Łukasz Szarpak
I Wydział Lekarski Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego – medycyna
dr n. med. Jacek Bil
Klinika Kardiologii Inwazyjnej Centralnego Szpitala Klinicznego Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji w Warszawie – medycyna
NAUKI ŚCISŁE
dr hab. inż. Łukasz Marciniak
Instytut Niskich Temperatur i Badań Strukturalnych PAN we Wrocławiu – fizyka
dr inż. Daniel Prochowicz
Instytut Chemii Fizycznej PAN w Warszawie – chemia
NAUKI TECHNICZNE
dr hab. inż. prof. nadzw. Piotr Oleśkowicz-Popiel
Wydział Budownictwa i Inżynierii Środowiska Politechniki Poznańskiej – nauki techniczne
dr hab. inż. Miłosz Kadziński
Zakład Inteligentnych Systemów Wspomagania Decyzji w Instytucie Informatyki na Wydziale Informatyki Politechniki Poznańskiej – informatyka/ekonomia
mgr inż. arch. Judyta M. Cichocka
Wydział Architektury Politechniki Wrocławskiej – architektura
***
Kapituła Profesorska (I etapu)
BIOLOGIA, OCHRONA ŚRODOWISKA, NAUKI ROLNICZE
prof. dr hab. Ewa Bartnik
Wydział Biologii UW, Instytut Biochemii i Biofizyki PAN
FILOLOGIE, LITERATUROZNAWSTWO, JĘZYKOZNAWSTWO
prof. dr hab. Grażyna Borkowska
Instytut Badań Literackich PAN
KULTUROZNAWSTWO
red. Bartek Chaciński
POLITYKA
FIZYKA
prof. dr hab. Katarzyna Chałasińska-Macukow
Wydział Fizyki UW, rektor UW w latach 2005–12
SOCJOLOGIA, ANTROPOLOGIA
prof. dr hab. Henryk Domański
Instytut Filozofii i Socjologii PAN
NAUKI PRAWNE
prof. dr hab. Tomasz Giaro
Wydział Prawa i Administracji UW
EKONOMIA i ZARZĄDZANIE
prof. dr hab. Tomasz Szapiro
Kolegium Analiz Ekonomicznych SGH w Warszawie, rektor SGH w latach 2012–16
NAUKI TECHNICZNE
prof. dr hab. Michał Kleiber
Instytut Podstawowych Problemów Techniki PAN, prezes PAN w latach 2007–15
ARCHEOLOGIA
red. Agnieszka Krzemińska
POLITYKA
ARCHITEKTURA, URBANISTYKA
prof. dr hab. inż. arch. Ewa Kuryłowicz
Wydział Architektury Politechniki Warszawskiej, pracownia Kuryłowicz&Associates
MATEMATYKA, INFORMATYKA
prof. dr hab. Jan Madey
Wydział Matematyki, Informatyki i Mechaniki UW
FILOZOFIA
prof. dr hab. Barbara Markiewicz i dr hab. prof. UW Agnieszka Nogal
Wydział Filozofii i Socjologii UW
CHEMIA
prof. dr hab. Marcin Pałys
Wydział Chemii UW, rektor UW
HISTORIA SZTUKI
prof. dr hab. Maria Poprzęcka
Wydział Artes Liberales UW
MEDYCYNA
prof. dr hab. n. med. dr h.c. Aleksander Sieroń
Wydział Lekarsko-Dentystyczny, Śląski Uniwersytet Medyczny
PSYCHOLOGIA, PEDAGOGIKA
prof. dr hab. Krystyna Skarżyńska
Wydział Psychologii Uniwersytetu SWPS w Warszawie
GEOGRAFIA
dr hab., prof. UW Maria Skoczek
Wydział Geografii i Studiów Regionalnych UW (na emeryturze)
RELIGIOZNAWSTWO, TEOLOGIA
red. Adam Szostkiewicz
POLITYKA
MUZYKOLOGIA
red. Dorota Szwarcman
POLITYKA
HISTORIA, NAUKI POLITYCZNE, MEDIOZNAWSTWO
prof. dr hab. Wiesław Władyka
Wydział Dziennikarstwa, Informacji i Bibliologii UW, POLITYKA
***
Kapituła Społeczna (II etapu)
Marek Belka
Były premier, wicepremier i minister finansów, prezes Narodowego Banku Polskiego w latach 2010–16
Andrzej Jacek Blikle
Profesor matematyki i informatyki, członek Europejskiej Akademii Nauk, przedsiębiorca i trener biznesu, udziałowiec firmy A. Blikle, członek ponad 30 organizacji
Henryka Bochniarz
Prezydent Konfederacji Lewiatan, ekonomistka, była minister przemysłu, jedna z animatorek ruchu społecznego Kongres Kobiet
Sylwia Chutnik
Kulturoznawczyni, feministka, działaczka społeczna, pisarka, laureatka Paszportu POLITYKI w kategorii Literatura za 2008 r., trzykrotnie nominowana do Nagrody Literackiej Nike
Irena Eris
Doktor farmacji, współwłaścicielka i dyrektor ds. badań firmy Laboratorium Kosmetyczne, laureatka wielu nagród dla przedsiębiorców, menedżerów i społeczników
Robert Firmhofer
Współtwórca i dyrektor Centrum Nauki Kopernik w Warszawie, wybitny popularyzator nauki
Katarzyna Kolenda-Zaleska
Dziennikarka telewizyjna i prasowa, prezes Fundacji TVN Nie jesteś sam
Tomasz Nałęcz
Historyk, publicysta, polityk, w latach 2010–15 doradca prezydenta RP ds. historii i dziedzictwa narodowego
Sławomir S. Sikora
Prezes zarządu banku
Citi Handlowy SA
Cezary Szczylik
Ordynator Oddziału Onkologii Europejskiego Centrum Zdrowia Otwock, prezydent Fundacji On-kologii Doświadczalnej i Klinicznej, w latach 1993–2017 szef Kliniki Onkologii Centralnego Szpitala Klinicznego MON
Krzysztof Zanussi
Reżyser, scenarzysta filmowy, publicysta, felietonista
W pracach Kapituły II etapu uczestniczy również przedstawiciel Kapituły Profesorskiej oraz redaktor naczelny POLITYKI Jerzy Baczyński.