Piotr Sorokowski
Piotr Sorokowski, finalista Nagród Naukowych 2013
Dr Piotr Sorokowski o swojej pracy naukowej:
Żyjemy w dobie „świata otwartego” i globalizacji. Aby dobrze poruszać się w tym wielokulturowym świecie musimy posiadać wiedzę na temat różnic kulturowych, ich przyczyn i konsekwencji. Tymczasem analizy prac z zakresu nauk społecznych wykazały, iż amerykański student ma kilkaset razy większe szanse aby stać się obiektem badań, niż jakakolwiek osoba spoza kręgu cywilizacji zachodniej. Używając terminologii Henricha, współczesna wiedza z zakresu nauk społecznych dotyczy tylko „dziwnych” ludzi (od skrótu WEIRD: Western, Educated, Industrialized, Rich, Democratic), czyli ok. 12% całej światowej populacji. Prowadząc szeroko zakrojone badania międzykulturowe staram się tą wiedzę uzupełnić. Co więcej, w swoich pracach z powodzeniem łącze, uważane przez niektórych za wykluczające się, dwa teoretyczne nurty badań nad człowiekiem: biologiczno-ewolucyjny i społeczno-kulturowy.
Główny zakres moich badań dotyczy spostrzegania atrakcyjności fizycznej. Badacze interesują się atrakcyjnością fizyczna ponieważ ma ona ogromny wpływ nie tylko na dobór partnerski ale też odgrywa ogromna rolę we wszelkich interakcjach społecznych - np. z badań nad atrybucjami wiadomo, że osobom atrakcyjnym przypisywane są inne cechy niż osobom nieatrakcyjnym (prawdopodobnie dlatego, w starożytnym Egipcie zdarzało się, że rozprawy sądowe odbywały się w całkowitych ciemnościach, tak aby sędzia nie widział przestępcy).
W serii badań własnych dotyczących atrakcyjności fizycznej, pokazałem adaptacyjno-biologiczny mechanizm wobec tych preferencji, jednocześnie prezentując jego istotne moderatory kulturowe i ekologiczne (tłumacząc min. dlaczego długie nogi są atrakcyjne u mężczyzn, a nie u kobiet Himba, oraz dlaczego w niektórych plemionach tradycyjnych mężczyznom podobają się wyższe od siebie kobiety).
Analizuję też dobór partnerski człowieka, tłumacząc w jaki sposób zróżnicowane kulturowo zwyczaje doboru, mają adaptacyjne uzasadnienie w danej społeczności. Na przykład, w prowadzonych w 42 krajach badaniach sprawdzamy jakie są czynniki wpływające na satysfakcję w związku. Obaliliśmy min. mit o uniwersalności kulturowej obserwowanego w krajach zachodnich negatywnego wpływu posiadania dzieci na satysfakcją partnerską.
Prowadzę też wiele innych projektów badawczych, na przykład (wraz z żoną A. Sorokowską) sprawdzamy zdolności i preferencje węchowe ludzi żyjących w różnych warunkach środowiskowych, wykazując znacznie wyższy niż w "krajach zachodnich" próg wykrywania zapachów wśród indian Tsimane z Amazonii, a wraz C. Loeckenhoff przeprowadziliśmy pierwszą empiryczną weryfikację tezy, mówiącej o tym, że w populacjach "tradycyjnych" występuję odmienny od "naszego", zdecydowanie bardziej pozytywny stereotyp ludzi starszych.
Zajmując tego typu problematyką, przeprowadziłem kilkadziesiąt projektów badawczych, min. wśród plemion Tsimane (Amazonia), Himba (Namibia), Yali (Papua). Zainicjowałem i koordynuję pracę grupy badawczej zrzeszającej 60 naukowców z 42 krajów (od Afganistanu po Zambię). Rezultatem moich badań jest 37 artykułów (17 w czasopismach z tzw. listy filadelfijskiej, w tym czołowych w danej dziedzinie jak Evolution and Human Behavior, Archives of Sexual Behavior, Journal of Cross-Cultural Psychology) i około 50 wystąpień konferencyjnych. Za swoje badania zostałem nagrodzony licznymi nagrodami i stypendiami (nadanymi min. przez MNiSW; Komitet Psychologii PAN, Polskie Stowarzyszenie Psychologii Społecznej, Fundację na rzecz Nauki Polskiej).
W roku 2012 dr Piotr Sorokowski również znalazł się w finale Nagród Naukowych POLITYKI.