Zastrzyk na nowotwór i udar? Prace trwają. Medycyna wkracza w nową erę

Czy już wkrótce będzie można przyjąć zastrzyki zapobiegające chorobom niezakaźnym – nowotworom, udarowi lub miażdżycy? Prace nad nimi trwają.

nelsonart/PantherMedia Nie ma obecnie na rynku szczepionek, które bezpośrednio zapobiegałyby chorobom nowotworowym, ale trwają prace nad ich stworzeniem.

Każdy ostatni tydzień kwietnia to wielkie (bo globalne) święto profilaktyki. WHO organizuje wtedy Światowy Tydzień Immunizacji, czyli coroczną kampanię społeczną mającą zwiększyć świadomość na temat szczepień i chorób, którym można dzięki nim zapobiec. W tym roku obchodom towarzyszył szczególny jubileusz, bo dokładnie 50 lat temu zainicjowano Rozszerzony Program Szczepień (EPI), który postawił sobie za cel zabezpieczenie światowej populacji przed jak największą liczbą chorób.

Początkowo, w 1974 r., inicjatorzy projektu skupili się na profilaktyce dzieci, które zabezpieczano przed sześcioma chorobami o największej śmiertelności: błonicą, odrą, polio, tężcem, gruźlicą i krztuścem. Stopniowo program rozszerzano o kolejne schorzenia i grupy wiekowe. Obecnie EPI zakłada zaszczepienie ludności świata na różnych etapach życia przeciw 13 chorobom, a dodatkowo rekomenduje 17 szczepień zależnych od kontekstu (np. od lokalnego narażenia na dane schorzenie).

Inicjatorzy programu przyznają, że w ostatnich kilku latach – głównie za sprawą pandemii – postęp globalnej wyszczepialności uległ zahamowaniu. Te straty udaje się stopniowo nadrabiać (np. w 2022 r. zaszczepiono globalnie o ponad 4 mln dzieci więcej niż w 2021 r.). Z danych WHO wynika, że przed pandemią aż 7 na 10 głównych przyczyn śmierci na świecie nie miało związku z chorobami infekcyjnymi. W statystykach popandemicznych widać pewne zmiany, ale dane Eurostatu z marca 2024 r. pokazują, że w Europie najczęstszą przyczyną śmierci pozostają choroby krążeniowe, a zaraz za nimi nowotwory. Prace nad opracowaniem immunizacji przeciw chorobom cywilizacyjnym są prowadzone od lat. Na jakim są etapie?

Wyniki są obiecujące

W ostatnich latach wykazano, że myślenie o cholesterolu pochodzącym z diety jako o głównym sprawcy chorób naczyniowych jest przestarzałe, niekompletne.