Nauka

Skarb Zaginionego Miasta

Skarb Zaginionego Miasta. Co takiego kryje się pod skorupą ziemską?

Wieże Zaginionego Miasta. Wieże Zaginionego Miasta. Schmidt Ocean Institute
Człowiek wylądował na Księżycu i zanurkował na dno oceanu, lecz przez ponad pół wieku nie potrafił przewiercić skorupy ziemskiej, choć to tylko parę kilometrów. Wreszcie się udało.
Statek badawczy JOIDES Resolution.Arito Sakaguchi & IODP/TAMU/Wikipedia Statek badawczy JOIDES Resolution.

Grzbiet Atlantis Massif ma rozmiary imponujące. Jego strome ściany wznoszą się ze względnie płaskiej równiny na wysokość ponad czterech kilometrów. Oglądany z góry ma kształt koła o średnicy prawie 16 km. Mimo to olbrzyma odkryto i zbadano dopiero ćwierć wieku temu. Wszystko przez jego położenie geograficzne. Masyw leży na 30 stopniu szerokości geograficznej północnej, czyli nieco na północ od zwrotnika Raka, oraz na 42 stopniu długości geograficznej zachodniej. To środek Oceanu Atlantyckiego.

Najwyższy punkt tego masywu znajduje się ok. 700 m pod wodą. Sam w sobie jest wielką gratką dla geologów, ale jeszcze większą atrakcją okazały się znajdujące się na jego szczycie białe wieże odkryte w 2000 r. Jest ich kilkadziesiąt. Połowa osiąga wysokość ponad 30 m, najwyższa liczy ok. 60 m (nadano jej nazwę Posejdon). Badaczom, którzy jako pierwsi zobaczyli je przez okrągłe okienka podwodnego pojazdu, skojarzyły się z drapaczami chmur. Zapewne dlatego miejsce określono mianem Zaginionego Miasta. I zrobiło ono oszałamiającą karierę wśród naukowców.

Lost City powstało w wyniku ruchów tektonicznych wzdłuż uskoku. Mniej więcej milion lat temu jedno z jego skrzydeł zostało wypchnięte do góry. Za sprawą tego kopniaka doszło do wydźwignięcia olbrzymich mas skalnych, które normalnie znajdują się na głębokości kilku kilometrów pod dnem oceanu. W ten sposób naukowcom trafiła się rzadka okazja zbadania najgłębszych warstw skorupy ziemskiej. Niektórzy nawet się wtedy rozmarzyli. Kto wie – pomyśleli – może właśnie w tym miejscu uda nam się dotrzeć jeszcze głębiej: do ukrytego pod skorupą płaszcza Ziemi. To marzenie właśnie się spełnia.

Przybliżenie

Amerykański statek badawczy „JOIDES Resolution” jest jedną z dwóch na świecie jednostek wyposażonych w specjalne świdry zdolne do wwiercania się w bardzo twarde skały tworzące dolną część ziemskiej skorupy.

Polityka 25.2023 (3418) z dnia 13.06.2023; Nauka ProjektPulsar.pl; s. 62
Oryginalny tytuł tekstu: "Skarb Zaginionego Miasta"
Reklama