W nauce, to oczywiste, co jakiś czas muszą zdarzać się potknięcia, wpadki, nieścisłości, błędy, a nawet oszustwa. Jednak fakt, że o nich słyszymy, jest najlepszym dowodem, że nauka działa tak, jak powinna.
Artykuły naukowe przed ich opublikowaniem muszą być najpierw pozytywnie zrecenzowane przez niezależnych specjalistów i zaakceptowane przez redaktora prowadzącego, ale ich weryfikacja nie kończy się wraz z publikacją. Przeciwnie, wtedy przybiera wręcz globalny charakter. W dobie powszechnej cyfryzacji jest o to jeszcze łatwiej. Wszystkie znaczące artykuły naukowe ukazują się współcześnie w wersji online i jeszcze tego samego dnia mogą być poddane krytyce przez jakiegokolwiek innego badacza na świecie.
Jeżeli wykryte nieprawidłowości są bardzo poważne, to zaalarmowana redakcja czasopisma może podjąć natychmiastowe działania. Najpierw artykuł może zostać oznaczony notą ostrzegawczą (tzw. Expression of Concern), która informuje czytelników, że integralność wyników przedstawionych w pracy wzbudza uzasadnione kontrowersje i jest przedmiotem dodatkowej weryfikacji. W przypadku potwierdzenia nieprawidłowości – do których zaliczane są m.in. istotne błędy metodologiczne i interpretacyjne bądź fałszerstwa wyników – redakcja może poddać artykuł procesowi tzw. retrakcji. Na czym dokładnie on polega?
Retrakcja oznacza wycofanie pracy naukowej już po jej opublikowaniu w czasopiśmie. Zgodnie z wytycznymi międzynarodowego Komitetu ds. Etyki Publikacyjnej retraktowane artykuły naukowe nie są jednak usuwane ze strony wydawcy czasopisma i baz, które je indeksują. Zamiast tego ich tytuł na ogół poprzedza się słowem „Retracted” i oznacza w podobny sposób znakiem wodnym każdą stronę publikacji. Zmiany te są następnie uwidaczniane w bazach indeksujących streszczenia prac naukowych.