Nauka

Dziura w ociepleniu

Gdzie nie działa globalne ocieplenie

Nowa Fundlandia leży w strefie oddziaływania Golfsztromu. Nowa Fundlandia leży w strefie oddziaływania Golfsztromu. Getty Images
Cała planeta się ociepla, jej lądy i morza. Na pewno cała? Jest jeden intrygujący wyjątek, który może być symptomem poważnych globalnych zmian.
Mikkel Juul Jensen/Science Photo Library/East News, Lech Mazurczyk

Podczas gdy większość Ziemi uległa globalnemu ociepleniu, fragment północnego Atlantyku położony na południe od Grenlandii i Islandii, a od zachodu sąsiadujący z kanadyjskim półwyspem Labrador oraz wyspą Nowa Fundlandia uparcie odmawia poddania się trendowi. Jak wiemy, średnia temperatura na powierzchni planety wzrosła w ciągu ostatnich stu lat o nieco ponad 1st. C. Jednak w tym samym czasie rozległa „plama zimna” na północnym Atlantyku ochłodziła się nawet o 2 st. C według niektórych pomiarów. Na satelitarnych mapach temperatur wygląda ona niczym twierdza oblężona przez nacierające ze wszystkich stron ciepło. Ale nie sprawia wrażenia, by zamierzała się poddać. Naukowcy spodziewają się raczej jej umocnienia. Podczas ostatniej dekady, która okazała się najgorętsza nie tylko od początku epoki przemysłowej, ale prawdopodobnie od wielu tysięcy lat, spadki temperatur w tej części oceanu się pogłębiły, a zimno zdołało nawet poszerzyć swoje terytoria.

Bąbel chłodu

Skąd wziął się ten wielki bąbel chłodu na środku północnego Atlantyku? Kiedy powstał, dlaczego jest taki uparty i co się kryje za tym uporem? David Thornalley z University College London ma w tej kwestii wyrobiony pogląd. Twierdzi, że cold blob, jak po angielsku określane jest często to zjawisko, odpowiada za osłabienie mocy wielkiego prądu morskiego, który transportuje podzwrotnikowe ciepło ku północnym rubieżom Oceanu Atlantyckiego, a nawet dalej – ku Oceanowi Arktycznemu. To słynny Golfsztrom, choć w zasadzie termin ten jest zarezerwowany dla południowego odcinka tej olbrzymiej oceanicznej rzeki prowadzącej blisko 20 mln m sześc. wody na sekundę, co mniej więcej odpowiada stu Amazonkom.

Miejsce urodzenia Golfsztromu to Zatoka Meksykańska. Stąd wyrusza on na północ wzdłuż wschodnich wybrzeży USA, wzmocniony po drodze rozgrzanymi wodami napływającymi od równika.

Polityka 20.2021 (3312) z dnia 11.05.2021; Nauka i cywilizacja; s. 54
Oryginalny tytuł tekstu: "Dziura w ociepleniu"
Reklama