Kto chce pokonać raka, musi umieć przewidywać każdy jego kolejny ruch – mówi prof. Jerzy Hołowiecki z Kliniki Transplantacji Szpiku i Onkohematologii w gliwickim Oddziale Narodowego Instytutu Onkologii. Zanim chory przystąpi do kolejnej fazy leczenia, trzeba wiedzieć, jaki może być dalszy scenariusz. Od początku prowadzić dogłębną analizę sytuacji, jak na szachownicy. Przygotować się na zwroty akcji i roszady. – Dobry szachista potrafi zdominować przeciwnika, bo umie zaplanować siedem ruchów naprzód.
Gdy 23 lata temu prof. Hołowiecki przeprowadził w Polsce pierwszy zabieg przeszczepienia szpiku od dawcy zagranicznego, leczenie nowotworów krwi – białaczek, chłoniaków i szpiczaka – wyglądało inaczej niż teraz. W ciągu niecałego ćwierćwiecza rokowanie chorych w wielu wypadkach radykalnie się poprawiło. Przy dużo wygodniejszej i bezpieczniejszej terapii farmakologicznej transplantacje stały się w niektórych wskazaniach niepotrzebne. Ale również – co też jest dowodem postępu w tej dziedzinie – wykonuje się je u znacznie starszych chorych.
A jednak nadal u sporej grupy, mimo początkowo pozytywnej odpowiedzi na leczenie, dochodzi do wznowy, a wtedy czas przeżycia nie jest już liczony w latach, lecz miesiącach lub tygodniach. Inni borykają się z opornością na nowe leki, więc lekarze pozostają bezradni. – Wyzwań w najbliższym roku nam nie zabraknie – przewiduje prof. Hołowiecki. A prof. Wiesław W. Jędrzejczak z Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego, który w 1984 r. przeprowadził w Polsce pierwszy udany zabieg przeszczepienia allogenicznego, czyli od niespokrewnionego dawcy szpiku, dodaje: – Współczesne przełomy w medycynie to już nie tylko nowe leki. Na innowacje składają się siła nauki i ludzkiego organizmu, czemu towarzyszy niespotykany do tej pory postęp technologiczny.