Nauka

Odcięty od przeszłości

Henry Molaison: człowiek, którego pozbawiono pamięci

Pacjent Henry Molaison stracił pamięć po zabiegu lobotomii. Pacjent Henry Molaison stracił pamięć po zabiegu lobotomii. Archiwum
Oto opowieść o człowieku, który pomógł odkryć przed nauką ludzką pamięć. Kosztem własnej, odebranej mu przez lekarza.
Znak Literanova

Trzeba być kimś niezwykłym, by zasłużyć sobie na nekrolog na pierwszej stronie „The New York Times”. Tym bardziej jeśli przez większą część życia było się znanym tylko z inicjałów. H.M. zmarł 2 grudnia 2008 r. w wieku 82 lat, aż 55 z nich przeżył odcięty od własnej pamięci, w którą wryte miał tylko swoje imię Henry. Znał pochodzenie rodziców, wiedział o krachu na giełdzie w 1929 r. i o życiu w latach 40. Ale poza tym nie pamiętał niczego. Stał się jednak dla nauki najcenniejszym pacjentem, szeroko opisywanym w fachowej literaturze, choć przed opinią publiczną aż do śmierci ukrytym (w 2013 r. pisaliśmy o nim po raz pierwszy szerzej w „Niezbędniku Inteligenta” „Niezapomniany H.M.”).

Teraz jest okazja, by dowiedzieć się o jego historii dużo więcej z książki „Eksperyment” (w tłumaczeniu Łukasza Müllera). Oryginalny tytuł bezpośrednio nawiązuje do postaci Henry’ego – „Patient H.M. A Story of Memory, Madness and Family Secrets” – ale polski wydawca słusznie postanowił sprzedać na okładce historię pojedynczego bohatera w dużo szerszym kontekście eksperymentów naukowych, etyki badań i rozwoju naszej wiedzy o zagadkach pamięci.

Niezwykle interesująca jest też osoba autora książki Luke’a Dittricha, który pisząc o Henrym Molaisonie, splótł jego dzieje z historią własnej rodziny. To za sprawą dziadka autora dr. Williama B. Scoville’a tajemniczy pacjent H.M. w ramach eksperymentalnej terapii w wieku 27 lat stracił część mózgu odpowiedzialną za pamięć. Dittrich wyznał w jednym z wywiadów, że wspierająca go zazwyczaj matka na wiadomość o przygotowywanej książce rozgrzebującej tajemnice rodziny i jej ojca – znakomitego neurochirurga, ale też zuchwałego entuzjasty kontrowersyjnych lobotomii – miała stanowczo zaprotestować.

Polityka 8.2018 (3149) z dnia 20.02.2018; Nauka; s. 65
Oryginalny tytuł tekstu: "Odcięty od przeszłości"
Reklama