7 maja w redakcji „Polityki” zostały wręczone Nagrody Historyczne POLITYKI 2019 za książki o najnowszej historii Polski wydane w 2018 r. Po raz pierwszy Nagrody zostały przyznane w 1959 r. – w tym roku obchodzimy ich 60-lecie. Nagród nie przyznano tylko dwukrotnie – w 1965 i 1981 r. „Polityka” nagrodziła w sumie aż 187 laureatów (z pełną listą można się zapoznać tutaj).
Pomysłodawcą Nagrody i Przewodniczącym Jury od samego początku jest red. Marian Turski. W skład Jury wchodzili i wchodzą wybitni polscy historycy oraz przedstawiciele tygodnika „Polityka”, a wyróżnione prace – w ogromnej większości – weszły na trwałe do polskiej historiografii. W przeszłości grono jurorów zasilali profesorowie: Krystyna Kersten, Juliusz Bardach, Wojciech Wrzesiński, Jerzy Holzer, Stefan Kieniewicz, Feliks Tych, Jerzy Tomaszewski, Czesław Madajczyk, Jerzy Topolski.
Nagrody przyznawane są w następujących kategoriach: prace naukowe, popularnonaukowe, pamiętniki, wydawnictwa źródłowe. „Polityka” przyznaje także nagrodę za debiut.
W dziale prac naukowych nagrodę odebrał Łukasz Garbal za książkę „Jan Józef Lipski. Biografia źródłowa”, opowieść o niezwykłym człowieku, który w peerelowskiej rzeczywistości znajdował się ze swoim sposobem myślenia poza partią i Kościołem, najbardziej wpływowymi środowiskami, o jego odwadze i niezależności, ale także o cenie, którą trzeba było za to zapłacić (wyd. IPN i Muzeum Literatury im. Adama Mickiewicza w Warszawie).
Za książkę w kategorii popularnonaukowe nagrodę odebrał duet Anna Bikont i Helena Łuczywo za biografię Jacka Kuronia („Jacek”, wyd. Czarne i Agora SA). Autorki, choć same dobrze znały i były zaprzyjaźnione z legendarnym opozycjonistą, zdobyły się na szczerą, miejscami odbrązawiającą biografię, jednocześnie przypominając jego ogromne zasługi.
W dziale pamiętników i wspomnień nagrodę przyznano Dominikowi Czapigo za opracowanie książki Hanny Świdy-Ziemby „Uchwycić życie. Wspomnienia, dzienniki i listy 1930–1989” (Ośrodek KARTA). Uderzająca jest niezwykła niepodległość myśli i przenikliwość autorki, profesor socjologii i działaczki „Solidarności”. Jej notatki skłaniają do nowego spojrzenia na zdarzenia znane i opisane wcześniej w historiografii.
Najlepszym debiutem okazała się książka Olgi Linkiewicz „Lokalność i nacjonalizm. Społeczności wiejskie w Galicji Wschodniej w dwudziestoleciu międzywojennym” opublikowana przez Towarzystwo Autorów i Wydawców Prac Naukowych Universitas. Autorka, łącząc warsztat etnologa i historyka, odpowiada na pytania, jak uprawiać i pisać historię antropologiczną. Pozycja obowiązkowa dla badaczy kultur pogranicza i procesów narodotwórczych.
W kategorii wydawnictwa źródłowe zwyciężyła sześciotomowa edycja „Dzienników Michała Römera”, wydana przez Ośrodek KARTA. Notatki zapisywane przez ponad 30 lat, od 1911 do 1945 r., umożliwiają niezwykłą podróż w przeszłość. Każdy tom jest wielowątkowym opisem, w którym mieszają się życie polityczne, codzienność, kwestie gospodarcze, społeczne, wojny i wielkie międzynarodowe wydarzenia, historia społeczności zamieszkujących Kresy. Nagrodę za ich opracowanie i redakcję odebrali Agnieszka Knyt, Jan Sienkiewicz i Rimantas Miknys.
***
Obecny skład Jury Nagród Historycznych
prof. dr hab. Włodzimierz Borodziej, prof. dr hab. Dariusz Stola, dr hab. Bożena Szaynok, red. Marian Turski (Przewodniczący), prof. Wiesław Władyka, dr hab. Marcin Zaremba.
Mecenasem Nagród Historycznych jest firma Dantex.