Choroby prostaty – dlaczego diagnostyka to obowiązek każdego mężczyzny po czterdziestce?
Czym właściwie jest prostata i jakie ma funkcje?
Prostata to narząd mięśniowo-gruczołowy układu moczowo-płciowego. Jej zadaniem jest produkcja zasadowego płynu, w którym przebywają plemniki. Płyn zawiera w sobie fruktozę (cukier), stanowiącą dla plemników odżywczą materię. Do najczęstszych schorzeń prostaty zaliczamy raka, stan zapalny (bakteryjny i niebakteryjny) oraz łagodny przerost gruczołu krokowego zwany hiperlazją - dotyka ona głównie mężczyzn po 50. roku życia. Z powodu powiększenia prostaty, tylna ściana pęcherza moczowego oraz odbytnica są uciskane. To skutkuje częstszym parciem na pęcherz, problemami z oddawaniem moczu oraz zaparciami.
Najpoważniejszą chorobą stercza pozostaje rak. Warto wiedzieć na ten temat więcej, bo statystyki - zwłaszcza w Polsce - pokazują dużą skalę problemu. Nasze społeczeństwo się starzeje, co sprawia, że przypadków rozpoznania nowotworu jest coraz więcej
Rak prostaty - o tym wciąż za mało się mówi
Jak pokazuje raport Fundacji Wygrajmy Zdrowie [2], to właśnie ten nowotwór odpowiada za około 10% zgonów populacji męskiej, co stanowi drugą najczęstszą przyczynę śmierci u mężczyzn na świecie. Z drugiej strony - poprawia się wskaźnik przeżyć 5-letnich, co pokazuje, jak ważne są badania profilaktyczne i diagnostyka.
W Polsce rak prostaty stanowi aż 20,6% przypadków onkologicznych u dorosłych mężczyzn. Z powodu późnej diagnozy, u 25% chorych zdążyły już pojawić się przeżuty.
Nowotwór rozpoznaje się najczęściej u mężczyzn, którzy przekroczyli 65. rok życia – to skala 70% zachorowań i 90% zgonów. Warto podkreślić, że choroba coraz częściej dotyka także młodsze osoby - w okolicach 40. i 50. roku życia.
Rak stercza zazwyczaj rozwija się bezobjawowo. Pierwsze symptomy mogą przypominać łagodny rozrost prostaty. Do objawów ogólnych możemy zaliczyć częste oddawanie moczu, mocne parcie na pęcherz, bóle w podbrzuszu u okolicy lędźwiowej.
Wykrycie raka prostaty we wczesnej fazie pozwala rozpocząć szybkie, radykalne i dzięki temu - skuteczne leczenie. W grupie szczególnego ryzyka pozostają osoby, u których nowotwór prostaty pojawił się wcześniej w rodzinie. Do czynników, które mogą sprzyjać rozwojowi choroby zalicza się także niezdrową dietę, używki oraz otyłość.
Prostata - wstydliwy problem u mężczyzn?
Choroby prostaty wciąż są w społeczeństwie tematem tabu. Zdecydowanie największym problemem pozostaje fakt, że panowie bardzo niechętnie i rzadko zgłaszają się na badania profilaktyczne. To skutkuje zbyt późnym wykryciem choroby, kiedy objawy są już bardzo nasilone (ból, powiększone węzły chłonne, krew w moczu). Wielu pacjentów zamiast pójść do lekarza, stosuje suplementy diety lub próbuje leczyć się we własnym zakresie.
Dla kogo wskazana jest diagnostyka prostaty?
Każdy mężczyzna po 40. roku życia powinien regularnie wykonywać badanie prostaty. Problemy urologiczne wywołują u mężczyzn poczucie zawstydzenia, ale to bardzo ważne, by je przezwyciężyć i przynajmniej raz w roku odwiedzić lekarza urologa. Diagnostyka prostaty obejmuje takie badania laboratoryjne, jak PSA, sód, potas, kwas moczowy, mocznik, badanie ogólne moczu i posiew moczu.
Jak dbać o prostatę na co dzień?
Profilaktyczne badania stawiamy jako priorytet, ale równie ważny pozostaje styl życia. Warto zwrócisz szczególną uwagę na dwa obszary: zdrową dietę oraz regularną aktywność fizyczną. Jak dowodzą najnowsze badania [3] - mężczyźni, którzy trzymają się głównie diety śródziemnomorskiej, rzadziej chorują na raka prostaty. Ten sposób odżywiania zwiększa również ich szanse na wyzdrowienie. Kluczem będzie więc spożywanie dużej ilości warzyw i owoców, oliwy z oliwek (potwierdzono jej pozytywny wpływ na przeciwdziałanie nowotworom) oraz produktów pełnoziarnistych. Zaleca się, by w razie wątpliwości, skonsultować się w tej sprawie z lekarzem lub dietetykiem.
Co wykluczyć z diety? Badania dowodzą [4], że częste spożycie czerwonego mięsa może sprzyjać nowotworowi prostaty. Unikajmy także używek - papierosów i alkoholu.
Naukowcy przekonują, że otyłość wiąże się ze wzrostem częstości występowania i śmiertelności z powodu raka prostaty. Dlatego należy dbać o sylwetkę - poprzez dietę, ale także aktywność fizyczną. Sport to zdrowie, a Światowa Organizacja Zdrowia zaleca, by w tygodniu podejmować 150 minut umiarkowanej lub 75 minut intensywnej aktywności. Wachlarz możliwości jest szeroki (spacery, siłownia, basen i wiele innych), ale przynajmniej dwa razy w tygodniu należy wykonywać ćwiczenia, które aktywizują różne grupy mięśniowe.
Reasumując - choroby prostaty wciąż pozostają problemem, o którym warto mówić więcej. Wszystko po to, by mężczyźni chętniej się badali, co pozwala zdiagnozować schorzenia we czesnym stadium. Panowie po 40. roku życia powinni wykonywać badanie prostaty raz w roku i dbać o swoje zdrowie dzięki odpowiedniej diecie oraz aktywności fizycznej.
—
Źródła
[1] Wprost o prostacie. Co należy zmienić w systemie opieki nad chorymi z nowotworem gruczołu krokowego w Polsce?, Federacja Przedsiębiorców Polskich, 2023.
[2] Sytuacja pacjenta z rakiem prostaty. Aktualne wyzwania, Fundacja Wygrajmy Zdrowie, Warszawa 2021.
[3] [4] Capurso C, Vendemiale G. The Mediterranean Diet Reduces the Risk and Mortality of the Prostate Cancer: A Narrative Review. Front Nutr. 2017 Aug 24;4:38. doi: 10.3389/fnut.2017.00038. PMID: 28884114; PMCID: PMC5573712.
Materiał dostarczony przez Polmed