Małżeństwa homoseksualne na świecie. Lista krajów, w których są legalne
Aż 80 proc. uprawnionych do udziału w referendum powiedziało „tak” równości małżeńskiej w Australii. Malcolm Turnbull, szef rządu, obiecał, że on i jego rząd będą dążyć do legalizacji związków jednopłciowych jeszcze przed końcem 2017 roku.
W ciągu ostatnich dwóch lat na podobne zmiany zdecydowały się także m.in. Niemcy, Wyspy Owcze, Kolumbia, Tajwan, Gibraltar, Grenlandia, Malta, Floryda. Ostatnia zmiana dokonała się w Austrii.
W Polsce nad ustawą dającą parom jednopłciowym możliwość zawierania związków partnerskich pracowano w 2015 roku przed wyborami parlamentarnymi. Sejm jednak odrzucił złożony przez SLD projekt ustawy o związkach partnerskich. Premier Ewa Kopacz uznała, że to zadanie na kolejną kadencję. Ale jej nie doczekała.
Tymczasem osoby homoseksualne – i związki, jakie tworzą – mają na świecie różny status prawny, zależny od kultury i obyczajowości danego rejonu, uporu ruchów działających na ich rzecz (oraz tych działających przeciwko nim), często również od dominującego wyznania. Choć niedawny przypadek irlandzki dowodzi, że to ostatnie nie musi stawać na przeszkodzie.
Bywa, że akty homoseksualne nie podlegają karze, ale też nie są prawnie w żaden sposób usankcjonowane (to m.in. przypadek Polski). W części krajów stosuje się najwyższy wymiar kary. W kilkudziesięciu – małżeństwa jednopłciowe są legalne albo legalne tylko pod pewnymi warunkami.
Gdzie małżeństwa jednopłciowe są legalne
29 krajów i regionów świata uznaje małżeństwo za związek dwojga ludzi – niezależnie od ich płci. Są to (w kolejności alfabetycznej):
Argentyna – od lipca 2010 r. Małżeństwa osób tej samej płci udało się zalegalizować wbrew wysiłkom Kościołów katolickiego i protestanckiego. Argentyna to pierwszy kraj Ameryki Łacińskiej, który sformalizował homomałżeństwa i zrównał je z małżeństwami osób heteroseksualnych.
Austria – Trybunał Konstytucyjny orzekł, że przyznanie parom jednopłciowym wyłącznie prawa do zawierania związków partnerskich, a nie małżeństw, to przejaw dyskryminacji. Na mocy tego rozstrzygnięcia najpóźniej w 2019 roku osoby tej samej płci będą więc mogły wziąć w Austrii ślub.
Australia – od 2017 roku.
Belgia – od 2004 r. I pod warunkiem, że partnerzy przebywają na terenie kraju minimum trzy miesiące. Już w 2003 r. prawo uznawało małżeństwa jednopłciowe, jeśli były zawarte w krajach, które na nie zezwalały. Homomałżeństwa mają w Belgii również prawo do adopcji.
Brazylia – od 2013 r. Taki werdykt ogłosiła tamtejsza Narodowa Rada Sprawiedliwości, uznając, że nie należy dyskryminować ludzi ze względu na orientację seksualną. Decyzję podjęto jednogłośnie, powołując się na konstytucję z 1998 r., która zasadniczo nikomu nie odmawia prawa do małżeństwa.
Dania – od 2012 r. Wysiłki, by zalegalizować małżeństwa jednopłciowe, podejmowano od 2006 r., ale wskutek oporu partii konserwatywnych kolejne projekty odrzucano. Z czasem się udało. Królowa podpisała stosowną umowę w 2012 roku (w tym śluby kościelne).
Estonia – od 2014 r. Prawo wejdzie w życie w 2016 r.
Finlandia – od 2015 r. Pierwsze małżeństwa homoseksualne będzie można zawrzeć w 2017 roku.
Francja – od 2013 r. Ustawa daje też prawo do adopcji. Środowiska przeciwne tym rozwiązaniom głośno i tłumnie ją oprotestowały.
Gibraltar – już w 2013 roku sąd najwyższy orzekł, że pary jednopłciowe powinny mieć prawo do adopcji, rok później przegłosowano cywilne związki partnerskie, ale dopiero w październiku 2016 roku parlament przyjął ustawę regulującą kwestię zawiązków małżeńskich osób tej samej płci. Dodajmy tylko, że ponad 80 proc. osób zamieszkujących Gibraltar to katolicy.
Grenlandia – w 2015 roku parlament Grenlandii jednogłośnie przegłosował równość małżeńską dla par jednopłciowych, wraz z prawem do adopcji.
Hiszpania – od 2005 r. Prawa osób homo- i heteroseksualnych zrównano mimo protestów Kościoła katolickiego. Już w pierwszym roku obowiązywania ustawy związek małżeński zawarło ponad 4 tys. par.
Holandia – od 2000 r. To pierwszy kraj, który zalegalizował małżeństwa jednopłciowe. Pierwsze małżeństwo zostało zawarte już rok później.
Irlandia – od 2015 r. Cztery lata wcześniej w Irlandii usankcjonowano związki partnerskie. Wbrew oporom Kościoła katolickiego.
Islandia – od 2010 r. Żaden z parlamentarzystów nie opowiedział się przeciw homomałżeństwom. Być może też dlatego, że premierem kraju była w tym czasie Jóhanna Sigurðardóttir, otwarcie przyznająca, że jest lesbijką. Zresztą wzięła ślub jako jedna z pierwszych osób w tym rejonie świata.
Kanada – od 2005 r. Wcześniej małżeństwa jednopłciowe dopuszczano tylko w niektórych prowincjach.
Kolumbia – w 2016 roku Kolumbijski Sąd Konstytucyjny uznał, że jednopłciowe pary mają prawo do zawierania małżeństw.
Luksemburg – od 2015 r. parlament przyjął ustawę w czerwcu ubiegłego roku i już zaczęła obowiązywać. Na ślub zdecydował się m.in. premier Xavier Bettel, który od pięciu lat pozostawał w związku partnerskim z belgijskim architektem (związki partnerskie usankcjonowano w 2010 r.).
Malta – w 2017 roku parlament Malty przegłosował równość małżeńską głosami 66 do 1. Ustawa ma także, według parlamentarzystów, zmodernizować małżeństwo – i umożliwić parom jednopłciowym adopcję dzieci. Przypomnijmy, że katolicka Malta (98 proc. mieszkańców deklaruje się jako katolicy) to pierwszy w Europie kraj, który zakazał terapii reparatywnej. Pary jednopłciowe mogą zawierać związki partnerskie od kwietnia 2014 roku.
Niemcy – ustawę wprowadzającą równość małżeńską przegłosowano w czerwcu 2017 roku. Nowe prawo daje gejom i lesbijkom pełne prawa małżeńskie, w tym prawo do adopcji dzieci. Do tej pory te osoby mogły w Niemczech zawierać związki partnerskie i adoptować dziecko partnera.
Norwegia – od 2009 r. Ustawa prócz małżeństwa uprawnia do adopcji. A nawet gwarantuje prowizje dla osób, które poddały się sztucznemu zapłodnieniu. Ślubów nie udziela jednak tamtejszy Kościół.
Nowa Zelandia – od 2013 r. To pierwszy kraj w rejonie, który zalegalizował małżeństwa osób homoseksualnych. Parlament przyjął ustawę 17 kwietnia, już dwa dni później podpisał ją gubernator generalny. Od 2004 r. osoby homoseksualne mogły też wejść w związek partnerski.
Portugalia – od 2010 r. Pary jednopłciowe nie mają prawa do adopcji, ale są uznawane przez sąd na równych zasadach co pary heteroseksualne.
Republika Południowej Afryki – od 2006 r. Prawo obowiązuje, ale duchowni mogą odmówić udzielenia stosownego sakramentu.
Słowenia – od 2015 r. Ustawa przewiduje również prawo do adopcji.
Szwecja – od 2009 r. Osoby homoseksualne mogą zdecydować się na ceremonię cywilną albo kościelną. Ale duchowni mogą takiej ceremonii odmówić.
Tajwan – w maju 2017 roku Sąd Konstytucyjny orzekł, że instytucja małżeństwa powinna być dostępna także dla par jednopłciowych. Tajwan stał się pierwszym krajem w Azji, który zdecydował się na tak progresywne zmiany. Politycy mają dwa lata na wprowadzenie zmian. Jeżeli tego nie zrobią – pary jednopłciowe i tak będą mogły rejestrować swoje związki.
Urugwaj – od 2013 r. W 2006 r. tamtejszy Sejm przyjął również ustawę o związkach partnerskich. Od 2009 r. pary homoseksualne mogą również adoptować dzieci.
Wyspy Owcze – od lipca 2017 roku na maleńkich wyspach (mieszka tam 50 tys. osób) wreszcie można zawierać przegłosowane rok wcześniej małżeństwa jednopłciowe. Dlaczego dopiero po roku? Bo decyzja tamtejszego parlamentu musiała zostać zatwierdzona przez Danię. Dzięki tym zmianom już wszystkie kraje nordyckie możemy uznać za tęczowe.
W trzech innych miejscach – Meksyku, Stanach Zjednoczonych oraz Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej – geje i lesbijki mogą zawrzeć związek małżeński, ale ten nie wszędzie jest uznawany.
Osoby homoseksualne mogą się legalnie pobrać np. w Meksyku (od 2009 r. – mowa o mieście), ale już inne miasta niekoniecznie to prawo respektują – choć Sąd Najwyższy już w 2010 r. wydał takie dyspozycje. Na poziomie lokalnym o uznanie homomałżeństw walczą pojedyncze pary. Zwykle z sukcesem.
Nieco podobnie w Zjednoczonym Królestwie Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Zgodę na zawarcie związku małżeńskiego otrzymali m.in. mieszkańcy Wielkiej Brytanii, Walii i Szkocji, homomałżeństw nie aprobuje się zaś w Irlandii Północnej.
W Stanach Zjednoczonych osoby homoseksualne mogą zawrzeć związek małżeński w 38 stanach. Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego (2013) związki te winien uznawać cały kraj.
Gdzie akty homoseksualne uznaje się za nielegalne
66 krajów świata – głównie Afryki – tzw. czynny homoseksualizm uznaje za nielegalny (zob. mapa wyżej). Za podobne akty (np. w Czadzie) grozi nawet 15–20 lat więzienia.
W Zjednoczonych Emiratach Arabskich toczy się zaś dyskusja, czy karze powinni podlegać ci, którzy takim aktom oddają się dobrowolnie, czy tylko sprawcy gwałtu. Choć wypada zaznaczyć, że w ZAE zabrania się w ogóle seksu pozamałżeńskiego.
W 12 krajach za akty homoseksualne grozi nawet śmierć. Alfabetycznie: to Afganistan, Arabia Saudyjska, Brunei, Irak, Iran, Jemen, Katar, Mauretania, Nigeria, Pakistan, Somalia oraz Sudan.
W Brunei (Azja Południowo-Wschodnia) kara śmierci zacznie obowiązywać w 2016 r. Według badań federacji International Lesbian, Gay, Bisexual, Trans and Intersex Association w części krajów, w których obowiązuje kara śmierci, w rzeczywistości nie jest stosowana. Ma to dotyczyć np. Pakistanu i Afganistanu.
Mężczyznom grożą kary wyższe – w najgorszym wypadku śmierć. Kobietom – chłosta (Iran) albo więzienie (w Jemenie – 7 lat).
Większość świata – bo aż 100 krajów – akty homoseksualne uznaje za legalne w tym sensie, że nie podlegają żadnej karze. Co prawda w Rosji zdepenalizowano homoseksualizm w 1993 r., ale od 2013 r. Władimir Putin dokłada starań, żeby życie gejom i lesbijkom uprzykrzyć (pozbawiono ich prawa do adopcji w krajach, w których homomałżeństwa są legalne, zakazano też „homopropagandy”). Polskie dyskusje są tymczasem, jak się wydaje, na nieco innym etapie.
źródło: ILGA, Queer.pl