Inspiracją do zabawy w urządzenie współczesnej biblioteczki było pytanie pewnego młodego człowieka (tuż po studiach uniwersyteckich): „To co ja mam doczytać? Wreszcie mam czas!”.
Wydaje się, że wiele osób jest dziś w podobnej sytuacji: co prawda mają za sobą kanon licealnych lektur, co prawda coś w czasie studiów poza akademickimi podręcznikami w ich ręce trafiło, ale generalnie towarzyszy im poczucie – by tak rzec – niedoczytania. Rynek wydawniczy działa intensywnie, człowiek współczesny żyje intensywnie, naturalne więc, że coś nam umyka, coś odkładamy na potem, coś zdarzy się przeoczyć. W tym książki, które powinny znaleźć się – jak pisze w tekście obok Mirosław Pęczak – w kulturowym kapitale współczesnego inteligenta.
Postanowiliśmy więc spotkać się w redakcji POLITYKI w kilka osób, które pochłaniają książki zawodowo i prywatnie, i po prostu polecić wedle własnego rozeznania oraz gustu rzeczy, które znać warto.
Charakterystyczne i przełomowe. Klasyczne i kontrowersyjne. Haute couture i literacką konfekcję.
W dykusji udział wzięli:
Paweł Dunin-Wąsowicz, publicysta, krytyk literacki, wydawca, redaktor Lampy;
Karolina Gruszka, aktorka teatralna i filmowa;
Zofia Karaszewska, doradca czytelniczy w Bibliocreatio, firmie tworzącej kolekcje książkowe na indywidualne zamówienia;
Daniel Passent, felietonista POLITYKI, dziennikarz, pisarz;
Justyna Sobolewska, dziennikarka i krytyk literacki POLITYKI;
Sylwia Stano, doradca czytelniczy w Bibliocreatio.
Dyskusja od początku była burzliwa. Pod uwagę braliśmy książki, które ukazały się w Polsce po 2000 r. Staraliśmy się wybrać takie, które zmieniły świadomość czytelników.
Daniel Passent podkreślał wagę dokumentów i dzienników. – Dla mnie najważniejszy jest człowiek i książki, które odkrywają historię – argumentował. Podsuwał reportaże i wielkie powieści historyczne.
Paweł Dunin-Wąsowicz mówił, że książka ważna to nie zawsze to samo co książka wielka. Równie istotne są te niedostrzeżone i często niedocenione przez czytelników, a mądre i świetnie napisane. Też trafiły do biblioteczki. Redaktora Lampy wspierała Justyna Sobolewska dbając, by wśród wybranych tytułów nie zabrakło współczesnej klasyki i tytułów docenionych przez krytyków.
– Coraz rzadziej sięgam po beletrystykę – stwierdziła Karolina Gruszka. – Dużo więcej znajduję dla siebie w lekturach z dziedziny filozofii, religii i psychologii. Aktorka uzupełniła nasze wybory o literaturę z dziedziny duchowości i rozwoju osobistego.
Założycielki Bibliocreatio wybrały książki, które je poruszyły i zachwyciły. Mądre, dobrze napisane, wciągające.
Ostatecznie jury urządziło kilka półek. Niektóre tytuły można by przestawiać z jednej na drugą, bo wymykają się klasycznym podziałom (vide „Listy Lem-Mrożek”).
• Na pierwszej półce znalazła się literatura światowa. Najważniejsze powieści, eseje, opowiadania. To książki prezentujące różne spojrzenia na rzeczywistość, uznane przez krytyków i docenione przez czytelników.
• Drugą półkę wypełnia literatura polska. Są tam i debiuty, i dzieła uznanych pisarzy. Wybraliśmy autorów, którzy swoimi książkami i obecnością wpłynęli na współczesną świadomość czytelniczą i pobudzili do dyskusji.
• Trzecia półkę zajmuje literatura faktu i humanistyka – znalazły się tu reportaże, książki historyczne, biografie, ale też pozycje z pogranicza filozofii, socjologii i sztuki życia.
• Czwarta półka – kryminał i thriller – gromadzi tytuły, które oprócz wątków sesacyjnych prezentują ważny rys społeczny, historyczny. Mamy tu też jeden antykryminał.
• Na półce piątej umieściliśmy lektury dla relaksu. Poczytne, popularne, acz niepozbawione głębszych treści.
Życzymy inspirujących czytelniczych przygód!
Literatura światowa
Margaret Atwood „Ślepy zabójca”
Paul Auster „Księga złudzeń”
Alessandro Baricco „Ocean morze”
Roberto Bolańo „Dzicy detektywi”
John Maxwell Coetzee „Hańba”
Umberto Eco „Cmentarz w Pradze”
Jonathan Safran Foer „Wszystko jest iluminacją”
Wasilij Grossman „Życie i los”
Khaled Hosseini „Tysiąc wspaniałych słońc”
Michel Houellebecq „Mapa i terytorium”
Jonathan Littell „Łaskawe”
Mario Vargas Llosa „Marzenie Celta”
Javier Marias „Twoja twarz jutro”
Cormac McCarthy „W ciemność”
Ian McEwan „Pokuta”
Alice Munro „Uciekinierka”
Amos Oz „Opowieść o miłości i mroku”
Haruki Murakami „Kronika ptaka nakręcacza”
Chuck Palahniuk „Fight Club. Podziemny krąg”
Orhan Pamuk „Muzeum niewinności”
Wiktor Pielewin „Generation P”
Philip Roth „Amerykańska sielanka”
W.G. Sebald „Wyjechali”
Zeruya Shalev „Mąż i żona”
Zadie Smith „O pięknie”
Dubravka Ugrešić „Czytanie wzbronione”
Literatura polska
Joanna Bator „Chmurdalia”
Miron Białoszewski „Chamowo”
Sylwia Chutnik „Kieszonkowy atlas kobiet”
Jacek Dehnel „Lala”
Jacek Dukaj „Lód”
Janusz Głowacki „Z głowy”
Marek Huberath „Miasta pod Skałą”
Ignacy Karpowicz „Balladyny i romanse”
Stanisław Lem, Sławomir Mrożek „Listy Lem-Mrożek”
Dorota Masłowska „Wojna polsko-ruska pod flagą biało-czerwoną”
Wiesław Myśliwski „Traktat o łuskaniu fasoli”
Jerzy Pilch „Pod Mocnym Aniołem”
Olga Tokarczuk „Bieguni”
Krzysztof Varga „Nagrobek z lastryko”
Michał Witkowski „Drwal”
Poezja
Krystyna Miłobędzka „Po krzyku”
Piotr Sommer „Dni i noce”
Literatura faktu i humanistyka
Swietłana Aleksijewicz „Wojna nie ma w sobie nic z kobiety”
Zygmunt Bauman „Ponowoczesność jako źródło cierpień”
Malcolm Gladwell „Punkt przełomowy”
Orlando Figes „Szepty. Życie w stalinowskiej Rosji”
Jan Tomasz Gross „Sąsiedzi”
Jean Hatzfeld „Strategia Antylop”
Walter Isaacson „Steve Jobs”
Ryszard Kapuściński „Podróże z Herodotem”
Naomi Klein „No logo”
Anna Sobolewska „Mapy duchowe współczesności”
Mariusz Szczygieł „Gottland”
Tiziano Terzani „Zakazane wrota”
Kryminał i thriller
Michael Capuzzo „Klub koneserów zbrodni”
Stephen King „Dallas ’63”
Marek Krajewski „Festung Breslau”
Stieg Larsson „Mężczyźni, którzy nienawidzą kobiet”
Ben Macintyre „Agent Zigzag”
Henning Mankell „Powrót nauczyciela tańca”
Aleksandra Marinina „Płotki giną pierwsze”
Eduardo Mendoza „Przygoda fryzjera damskiego”
Zygmunt Miłoszewski „Uwikłanie”
Ian Rankin „Pożegnalny blues”
Lektury dla relaksu
John le Carré „Szpieg”
Michael Chabon „Związek żydowskich policjantów”
Ken Follett „Upadek Gigantów”
John Irving „Ostatnia noc w Twisted River”
Yann Martell „Życie Pi”
Arturo Pérez-Reverte „Szachownica flamandzka”
Terry Pratchett „Piekło pocztowe”
Eric-Emmanuel Schmitt „Małe zbrodnie małżeńskie”
Sarah Waters „Złodziejka”
Carlos Ruiz Zafón „Cień wiatru”