Monika Drożyńska
Nominacja w kategorii Sztuki wizualne: Monika Drożyńska
Należy do elitarnej grupy artystów skazanych prawomocnym wyrokiem sądowym za swą sztukę. Wyrok (naganę oraz grzywnę) otrzymała za potajemne haftowanie na pokrowcach zagłówków w pociągach PKP. To były zazwyczaj fragmenty poezji („pociągi demoluję Tuwimem” – przyznała), niekiedy wyimki z prasy i przemyślenia typu „Kto czuje gniew, a nie działa, szerzy zarazę” czy „Wakacje – prawdziwe doświadczenie nierówności”. Bo haft to znak firmowy artystki. Wprawdzie studiowała grafikę na krakowskiej ASP, a jej pierwszy duży projekt artystyczny dotyczył kwestii relacji społecznych w blokowiskach, ale dość szybko odkryła, że najlepiej czuje się w bardziej – zdawałoby się – staroświeckiej formie domowych robótek.
Monika Drożyńska (ur. 1979 r.) odczarowała haftowanie na kilka sposobów. Po pierwsze, treści utrwalające tradycyjne systemy wartości i społeczne role zastąpiła tekstami prowokującymi, skłaniającymi do przemyśleń i przewartościowań. Zamiast „każda żona tym się chlubi, że gotuje, co mąż lubi” pojawiły się hasła o zabarwieniu feministycznym, odnoszące się do społecznej sprawiedliwości, podejmujące tematy związane z migracjami, społecznym wyobcowaniem itd. Jej prace skupiają się na obecności języka w przestrzeni publicznej, stąd częste sięganie po cytaty z mediów, reklam, haseł na manifestacjach, nielegalnego graffiti.
Po drugie, kojarzone z domowym zaciszem makatki Drożyńska wyprowadziła w przestrzeń publiczną, nadała im mocno społeczny, emancypacyjny sens. „Haftowanie traktuję jako działalność polityczną” – deklarowała. Projekt „Wyhaftuj się” realizowała w możliwie najbardziej inkluzywny sposób, zapraszając do niego ludzi na ulicach miast w Polsce i za granicą. Stworzyła też Szkołę Haftu dla Pań i Panów „Złote Rączki”. Czynność, która historycznie kojarzyła się z harmonią, wyciszeniem, akceptacją, uczyniła narzędziem niezgody, wyładowania frustracji, buntu, oporu. Bez wątpienia oryginalnie i autentycznie poszerza pole sztuki o nieoczekiwany fragment kulturowy, uważany dotychczas za bardzo odległy od artystycznego świata. Za pomocą swojej sztuki artystka często angażowała się w różne przedsięwzięcia społeczne. Walczyła np. o zachowanie osiedlowego domu kultury, szyjąc i haftując namiot mający być jego symbolicznym substytutem.
Partnerem kategorii SZTUKI WIZUALNE jest KRUK S.A.
Ponadto zgłoszeni zostali:
Tomasz Górnicki, Agata Ingarden, Karolina Jabłońska, Marcin Janusz, Bartłomiej Kiełbowicz, Mateusz Kołek, Adam Kozicki, Magdalena Kreis, Michał Laskowski, Ant Łakomsk, Dominika Olszowy, Open Group, Iwo Panasiewicz, Anastazja Pazura, Plenum Osób Opiekujących Się, Patryk Różycki, Turnus na Wolskiej, X-Philes, Liliana Zeic, Marta Ziółek
Oni nominowali:
Jan Błaszczak (dwutygodnik.com, „Tygodnik Powszechny”), Rafał Bryndal („ZAiKS Wiadomości”), Jacek Cieślak („Rzeczpospolita”), Katarzyna Czajka-Kominiarczuk (Zwierz Popkulturalny), Anna S. Dębowska („Gazeta Wyborcza”), Łukasz Drewniak (Akademia Teatralna w Warszawie), Gabi Drzewiecka (Chillizet, TVN, Glamour, trójkąt na YT), Mirosław Filiciak (Uniwersytet SWPS), Jacek Hawryluk (Polskie Radio), Barbara Hollender („Rzeczpospolita”), Alek Hudzik (mintmagazine.pl), Katarzyna Janowska (onet.pl, „Newsweek”), Rafał Kamecki (artinfo.pl), Eliza Kącka (UW), Piotr Kofta (krytyk niezależny), Piotr Kosiewski („Tygodnik Powszechny”), Dariusz Kosiński („Tygodnik Powszechny”, UJ), Zofia Król (dwutygodnik.com), Monika Kwaśniewska-Mikuła („Didaskalia”, UJ), Łukasz Maciejewski (Szkoła Filmowa w Łodzi, interia.pl), Jakub Majmurek („Krytyka Polityczna”), Paulina Małochleb (UJ, blog „Książki na ostro”), Jacek Marczyński („Rzeczpospolita”), Alicja Müller („Didaskalia”), Katarzyna Niedurny (dwutygodnik.com, Podcast Teatralny), Michał Nogaś (Polskie Radio Trójka), Marta Perchuć-Burzyńska (TOK FM), Anita Piotrowska („Tygodnik Powszechny”), Karolina Plinta (Magazyn Szum), Iza Pogiernicka (twitch.tv/9kier, „CD-Action”), Adriana Prodeus („Kino”, „Vogue”), Piotr Sadzik (UW), Anna Sańczuk / Maciej Ulewicz (Kultura do Kwadratu), Paweł Schreiber (UKW), Barnaba Siegel („CD-Action”), Karol Sienkiewicz („Gazeta Wyborcza”), Jędrzej Słodkowski („Gazeta Wyborcza”), Krzysztof Stefański („Ruch Muzyczny”), Rafał Syska (Narodowe Centrum Kultury Filmowej w Łodzi), Wojciech Szot („Gazeta Wyborcza”, blog „Zdaniem Szota”), Jarek Szubrycht („Gazeta Wyborcza”), Agnieszka Szydłowska (Polskie Radio Trójka), Bogna Świątkowska („Notes na 6 Tygodni”), Jan Topolski („Glissando”), Grażyna Torbicka (niezależna krytyczka, dyrektorka festiwalu Dwa Brzegi w Kazimierzu i Janowcu nad Wisłą), Michał Walkiewicz (krytyk niezależny), Marcin „Flint” Węcławek (CGM, polityka.pl), Marlena Wieczorek (meakultura.pl), Michał Radomił Wiśniewski (dwutygodnik.com, polityka.pl), Kinga A. Wojciechowska („Presto”), Elwira Wojtunik (Fundacja Photon, Patchlab Digital Art Festival) oraz dziennikarze działu kultury POLITYKI.