Recenzja książki: Nina Smolar, „Churchill. Opowieść o przegranym zwycięzcy”

Wartka opowieść, pełna szczegółów, anegdot i bon motów, daje nam zarazem big picture.

Pod piórem Niny Smolar „Winnie” (od Winstona) Churchill jawi się czytelnikowi nie tylko jako mąż stanu, ale też jako człowiek z krwi i kości. Wartka opowieść, pełna szczegółów, anegdot i bon motów, daje nam zarazem big picture: imponującą karierę Winstona: żołnierza, dziennikarza, polityka, wielokrotnego premiera, literackiego noblisty, przedstawia na tle historii brytyjskiej, europejskiej, światowej. Przebogaty materiał porządkuje wokół trzech tematów: przywództwa Churchilla i jego trudnych relacji z prezydentem USA Rooseveltem podczas II wojny światowej; politycznego, moralnego i emocjonalnego stosunku Churchilla do Polski oraz miłości i przyjaźni łączącej go przez wiele lat z „Clemmie”, jego żoną, opiekunką i doradczynią Clementine Hozier.

Fascynująco opowiada o kluczowych momentach nadludzkiego wyzwania, z jakim Churchill musiał się zmierzyć w walce o uratowanie Brytanii i jej imperium, a także całego wolnego świata zachodniego przed totalitaryzmami Hitlera i Stalina. Mamy więc barwne opisy konferencji „wielkiej trójki” – Churchilla, Roosevelta i Stalina – w Teheranie, Jałcie i Poczdamie, gdzie decydowały się nie tylko losy największej w historii globu wojny, ale i porządku świata po zwycięstwie nad III Rzeszą, w tym losy powojennej Polski.

Autorka nie ulega jednak łatwej pokusie hagiograficznej. Pokazuje Churchilla w chwilach triumfu i skrajnej depresji, kiedy ponosi klęski i staje się obciążeniem dla torysów, a jego wielkość dostrzega się bardziej za granicą niż na Wyspach. Ostatecznie Churchill wygrywa do dziś wszystkie brytyjskie plebiscyty na premiera wszech czasów. Ta świetna biografia pomaga zrozumieć, dlaczego.

Nina Smolar, Churchill. Opowieść o przegranym zwycięzcy, Wydawnictwo Poznańskie, Poznań 2022, s. 501