Haj pewnej dekady
Recenzja książki: Jan Błaszczak, „The Dom. Nowojorska bohema na polskim Lower East Side”
Zaczęło się od cytatu, wzmianki Andy’ego Warhola o „The Dom”, z którego balkonu razem z Nico, wokalistką The Velvet Underground, legendarny artysta podziwiał panoramę Lower East Side. Skąd się wzięła na nowojorskim Manhattanie polska nazwa tego klubu? – zastanawiał się Jan Błaszczak. Tak zaczęła się podróż autora w głąb lat 60., dekady kryzysu kubańskiego i wojny w Wietnamie, zamachów na Kennedy’ego i Martina Luthera Kinga, Czarnych Panter i Ku Klux Klanu. I w tym wszystkim wątek polski. Bo The Dom założył Polak – Stanley Tolkin, nasz swojski Stanisław, syn pierwszego pokolenia polskich imigrantów z Tulczyna na Podolu. Przez całą książkę Błaszczak zadaje sobie pytanie: jaki wpływ na amerykańską kulturę miał właściciel baru The Dom w Polskim Domu Narodowym. I tak, od rodziny Stanleya wędruje autor w swej opowieści do jego pracowników, a ci wymieniają kolejnych klientów baru. Historia całej epoki, rozpoczynająca się od jednego nazwiska, toczy się jak kula śnieżna. Lower East Side wypełnia się nietuzinkowymi postaciami, takimi jak Paul Newman, Salvador Dali, Truman Capote, Muhammad Ali, zespół The Velvet Underground wraz z całą świtą Warhola. The Dom było ich sceną. Wszyscy oni pojawiali się w barze założonym przez polonusa. A oddanie przez autora kolorytu miasta tak zmiennego jak Nowy Jork i umiejętność barwnego opisania jednej z najciekawszych jego dekad warte są docenienia.
Jan Błaszczak, The Dom. Nowojorska bohema na polskim Lower East Side, Wydawnictwo Czarne, s. 245