Konfitura z gorzkich pomarańczy
Recenzja książki: Dionisios Sturis, "Grecja. Gorzkie pomarańcze"
Takiej Grecji nikt nam jeszcze nie pokazał. Dionisios Sturis, „fifty-fifty, jeśli chodzi o skład krwi”, urodzony w Grecji, wychowany w Polsce, poznaje kraj ojca, uczy się jego historii, wysłuchuje relacji członków rodziny, którzy wyemigrowali do Polski w latach 40. Chce też zrozumieć, co dzieje się z Grecją i Grekami obecnie. Kraj jest źle rządzony, mówią dziś zmęczeni kryzysem Grecy. Kryzys nie daje żyć, to przez niego ponad stukrotnie wzrosła liczba samobójstw. Ale czy rzeczywiście „przyszłość Unii Europejskiej leży w rękach bandy leni jeżdżących na osłach” – jak sądzą niektórzy krytycy? Czy może Grecja jest „lustrem, w którym odbija się większość europejskich strachów i koszmarów”? Także tych mających początek w mniej lub bardziej odległej historii.
Sturis przypomina wymianę ludności po wojnie grecko-tureckiej w latach 20. XX w., kiedy to mała i słaba Grecja przyjmuje ponad milion wysiedleńców z Turcji. Koszt dachu nad głową i pracy dla nich na długie lata pogrąża gospodarkę. Dziś z tego samego kierunku ciągną do Grecji dziesiątki tysięcy uchodźców różnej narodowości. Przeprawiają się nielegalnie, nierzadko tracąc życie w nurtach granicznej rzeki. Lata 40., wojna domowa po wojnie światowej. Część pokonanych ucieka do „demoludów”. Żyli także wśród nas. Sturis przywołuje wspomnienia krewnych z obu wojen, a potem z czasów, kiedy znaleźli się w Polsce. By powrócić do ojczyzny 30 lat później. Jak wspominają Polskę, jak na nowo odnajdywali się w Grecji?
Autor cytuje też opinie znanych Greków. Przywołuje fragment autobiografii legendarnej aktorki Meliny Mercouri, która opowiada o opozycji wobec rządów czarnych pułkowników i greckiej mentalności. Pojawia się też syn Andreasa Papandreu, byłego premiera, który wspomina nie tylko sławnego ojca. Sturis, wnikliwy reportażysta, odkrywa Grecję dla siebie, ale też dla nas, czytelników.
Dionisios Sturis, Grecja. Gorzkie pomarańcze, W.A.B., Warszawa 2013, s. 286
Książka do kupienia w sklepie internetowym Polityki.