Nagroda Nobla dla Doris Lessing była w Polsce sporym zaskoczeniem. Jej najważniejsze książki ukazały się u nas dopiero w ostatnich latach. „Dobra terrorystka” i „Złoty notes” należą bez wątpienia do najlepszych powieści anglojęzycznych XX w. Opowiadania ze zbioru „Dwie kobiety” nie są rzeczą tej miary, co wspomniane dzieła. Znajdziemy tutaj jednak większość tematów ważnych dla Lessing: nierówności klasowe i rasowe, konsekwencje kolonialnego dziedzictwa Wielkiej Brytanii, skomplikowane relacje między płciami i wewnątrz nich, związki, które nie mogą dać spełnienia. Tytułowy utwór jest dość wydumaną sagą rodzinną, zamkniętą w ramach opowiadania. „Wiktoria i Staveneyowie” to historia typowa dla brytyjskiej pisarki: czarna dziewczyna z nizin społecznych trafia do rodziny, w której poprawność polityczna jest niemal fetyszem. Lessing pokazuje tutaj, w jaki sposób pomyłki i błędne interpretacje zdarzeń potrafią decydować o naszym życiu.
Na szczególną uwagę zasługuje najdłuższe w zbiorze opowiadanie „Dziecko miłości”. Choć nieco przegadane, znakomicie przedstawia losy pokolenia dorastającego w Anglii w cieniu wspomnień o Wielkiej Wojnie. Noblistka sugestywnie zarysowuje tło polityczno-społeczne, demaskuje złudzenia młodych ludzi i ich niemożliwe do zrealizowania marzenia. Najsłabiej wypada „Przyczyna” – ta banalna przypowieść o demoralizującej sile władzy i niszczeniu tradycji zwyczajnie nie pasuje do całości, w której głównym tematem jest niemożliwa z różnych powodów miłość.
Doris Lessing, Dwie kobiety, przeł. Bohdan Maliborski, Wielka Litera, Warszawa 2013, s. 368
Książka do kupienia w sklepie internetowym Polityki.