Książki

Liliowe groszki

Recenzja książki: Jarosław Iwaszkiewicz, "Dzienniki 1964–1980"

materiały prasowe
Najpiękniej pisze o żonie. Mimo że w tym czasie żyją nie razem, ale obok siebie.

"Najgorsze jest to, że już nic cię nie spotka. (…) Życie staje się pustynią, wyschłą równiną bez zdarzeń" – pisze Jarosław Iwaszkiewicz w trzecim, ostatnim tomie „Dzienników”, wzruszającym i bolesnym. Widzimy coraz większe oddalanie się od świata, samotność, rozżalenie. „Obrzydły mi do niemożliwości pieczeń cielęca i Joseph Conrad”. Wszystko jest rozczarowujące, przyjaciele to banda idiotów, Stawisko smutne i zapuszczone, żona zniecierpliwiona, a sam Iwaszkiewicz porównuje się do starej suki pod sklepem. Gorzko mówi też o swoim pisaniu – zabrakło talentu. „A moja literatura, jakież to nieważne. Efemeryda”. Może coś przetrwa, a może nie. Jest świadomy, że ludzie będą zaglądali do dziennika ciekawi jego „osobowości”, a nie twórczości. Rozżalenie Iwaszkiewicza bierze się też stąd, że nie rozumie, co dzieje się w kraju, nie mieści mu się w głowie, że opozycja, która właśnie powstaje, może przynieść coś dobrego. Boi się jej panicznie.

"Dziennik" obnaża jego całkowitą polityczną ślepotę, za którą zresztą płaci upokorzeniami – choćby na spotkaniach z Edwardem Gierkiem. W 1968 r. przyznaje, że boi się pisać to, co myśli naprawdę. W dzienniku nie pisze więc o polityce, ale o przeszłości. Nie może się pogodzić z niesprawiedliwością czasu, z utraconymi miłościami, pięknem, intensywnością życia. Czasem jednak to piękno dostrzega – jak liliowe groszki w wiązance. Widok nieba z gwiazdami wywołuje żal, że już za późno, zaraz koniec i nie zrozumie już, co to wszystko znaczy.

A najpiękniej pisze o żonie. W tym czasie żyją nie razem, ale obok siebie, Anna Iwaszkiewiczowa choruje psychicznie, ma natręctwa. A Jarosław cały czas widzi w niej tę piękną kobietę z młodości. Patrzy na wskroś przez starość i chorobę – na duszę, w której się zakochał. Żona Iwaszkiewicza umiera kilka miesięcy przed nim w wielkim cierpieniu. Potem jeszcze tylko pobyt w Paryżu, spotkanie z Rubinsteinami, które było dla niego jak wyprawa w przeszłość i ostatni, symboliczny sen o podróży z Anną przez nieziemsko piękne góry.

Jarosław Iwaszkiewicz, Dzienniki 1964–1980, oprac. Agnieszka i Robert Papiescy, Radosław Romaniuk, Czytelnik, Warszawa 2011, s. 630

Polityka 02.2011 (2841) z dnia 11.01.2012; Afisz. Premiery; s. 72
Oryginalny tytuł tekstu: "Liliowe groszki"
Więcej na ten temat
Reklama

Czytaj także

null
Kraj

Interesy Mastalerka: film porażka i układy z Solorzem. „Szykuje ewakuację przed kłopotami”

Marcin Mastalerek, zwany wiceprezydentem, jest także scenarzystą i producentem filmowym. Te filmy nie zarobiły pieniędzy w kinach, ale u państwowych sponsorów. Teraz Masta pisze dla siebie kolejny scenariusz biznesowy i polityczny.

Anna Dąbrowska
15.11.2024
Reklama

Ta strona do poprawnego działania wymaga włączenia mechanizmu "ciasteczek" w przeglądarce.

Powrót na stronę główną