Rozgłos przyniosła jej zwłaszcza „Wegetarianka” (2007), arcyciekawa powieść o kobiecie, która postanawia przestać jeść mięso i z czasem przeobraża się w roślinę. To głębsza metafora zanikania osoby cierpiącej psychicznie, nierozumianej przez najbliższe otoczenie. W 2016 r. Han Kang otrzymała za nią Międzynarodowego Bookera. Angielski przekład pomógł jej wypłynąć na szerokie wody.
W Polsce ukazały się jeszcze „Nadchodzi chłopiec”, „Biała elegia”, a ostatnio „Nie mówię żegnaj”, historia ludobójstwa na wyspie Czedżu, opowiedziana z przejmującej perspektywy trzech kobiet. Tę powieść (premiera w 2021, w Polsce 2024) magazyn „Transfuge” uznał za najlepszą książkę azjatycką roku. „Biała elegia” była nominowana do Międzynarodowego Bookera w 2018 r. Wszystko tu krąży wokół bieli, która symbolizuje i kruchość istnienia, i żałobę. Smaczek dla polskich czytelników: tę książkę Han Kang napisała w Warszawie, gdzie przyjechała na zaproszenie tłumaczki Justyny Najbar-Miller. „»Czemu wybierasz się akurat w tak zimne i ponure miejsce, jeśli chcesz odpocząć?« – pytali mnie znajomi i bliscy, widząc jak od wczesnego lata pakuję bagaże i załatwiam przeróżne sprawy. Nie potrafiłam im wtedy wytłumaczyć, że wzywa mnie właśnie to miasto i że wyjechałabym tam nawet wtedy, gdyby znajdowało się na biegunie północnym albo południowym”.
Han Kang ma 52 lata, jest córką pisarza Hana Sung-wona, pisarzem jest też jej brat. Studiowała literaturę koreańską, uczyła pisania, literatura wypełnia jej życie całkowicie. Tak jak Seul, gdzie zamieszkała w wieku 10 lat. Debiutowała na łamach „Literature and Society” – w 1993 r. ukazało się tutaj pięć jej wierszy. Cała jej twórczość jest poetycka, konceptualna, często dojmująco (ale nie przytłaczająco) smutna. Za tę poetyckość otrzymała właśnie Nobla.
Literacka Nagroda Nobla: coroczne spekulacje
W ubiegłym roku Nobla w dziedzinie literatury otrzymał Norweg Jon Fosse, wybitny dramaturg i prozaik, ukazujący się już regularnie po polsku.
Przewidywanie, komu przypadnie literacki Nobel, co roku budzi duże emocje, a bukmacherzy są raz bliżej, raz dalej werdyktu. Jon Fosse otrzymał nagrodę zgodnie z przewidywaniami. Dwa lata wcześniej triumfowała Annie Ernaux, również często typowana. Podobnie jak Olga Tokarczuk, dziś tłumaczona na wszystkie języki i recenzowana m.in. przez „New York Timesa” (po angielsku ukazał się właśnie „Empuzjon”).
Ale Akademia potrafi też zaskoczyć – trzy lata temu Nobla otrzymał mniej znany Abdulrazak Gurnah z Zanzibaru, w 2020 amerykańska poetka Louise Glück (w USA rzecz jasna znana, nad Wisłą niekoniecznie) i można by wyliczać wstecz jeszcze długo, sięgając początków nagrody w 1901 r. Na liście faworytów stale figurują m.in. Margaret Atwood, Haruki Murakami, Salman Rushdie czy Michel Houellebecq. W tym roku w zestawieniach bukmacherów pojawiała się Chinka Can Xue, Australijczycy Gerald Murnane i Alexis Wright (autorka jest Aborygenką). Mówiło się też o Rosjance Ludmile Ulickiej, mieszkającej w Berlinie, krytycznie odnoszącej się do wojny w Ukrainie i Rosji Putina.
Laureata lub laureatkę wskazuje sześcioosobowe jury: Anders Olsson (tak jak przed rokiem), sekretarz Akademii Mats Malm (ogłosił tegoroczny werdykt), powieściopisarze Anne Sweard, Anna-Karin Palm, Ellen Mattson i Steve Sem-Sandberg. Zdaniem dziennika „Svenska Dagbladet” taki skład sugerował, że wygra autor lub autorka powieści spoza Europy, a szanse dramatu czy poezji są nikłe. To się w części potwierdziło. Werdykt zapada w październiku, sama ceremonia przekazania medalu i czeku wypada zwykle na początku grudnia i odbywa się w Sztokholmie w eleganckiej oprawie.
Odgadywanie, do kogo trafi Nobel, to coroczna rozrywka dla fanów literatury, a równie istotny jest aspekt rynkowy – na werdykt czekają i czytelnicy, i wydawcy. Z nagrodzonym autorem lub autorką nie zawsze można się od razu w Polsce zaznajomić, wyścig o prawa do przekładu rusza czasem dopiero po ujawnieniu zwycięskiego nazwiska. Tym razem bank rozbiło wydawnictwo WAB.
Wśród 120 laureatów Literackiej Nagrody Nobla było do tej pory tylko 18 kobiet. Han Kang właśnie to grono zasiliła.