„Historia filmów katastroficznych jest tak samo długa jak historia kinematografii w ogóle” – uważają Reuben Fischer-Baum i Samer Kalaf, twórcy poniższych grafik.
Fischer-Baum i Kalaf odszukali w sumie blisko 200 kataklizmów, które przytrafiły się Stanom Zjednoczonym na dużym ekranie. Przez „kataklizm” rozumieją przy tym najróżniejsze katastrofy i zdarzenia zarówno realistyczne (epidemie, wybuchy wulkanów, anomalie pogodowe), jak i z pogranicza science fiction (najazd obcych sił, wojny superbohaterów). Najczęściej doświadczanym miastem okazuje się Nowy Jork.
Autorzy zestawienia zastrzegają jednocześnie, że nie zdołali uwzględnić wszystkich filmów. Zrezygnowali z produkcji postapokaliptycznych, czyli obrazów po katastrofie (kataklizm musiał przydarzyć się ludzkości w trakcie trwania filmu). Jeśli miejsce wydarzeń było fikcyjne, wybierali przybliżone – w oparciu o wskazówki pozostawione przez ich twórców.
Katastrofy podzielono na 9 kategorii: atak potworów, atak istot żywych (ptaków, pszczół, owadów itp.), zmiany klimatyczne, zmiany geologiczne, epidemie i zakażenia, katastrofy wywołane przez człowieka, najazd obcych, deszcz meteroidów (i innych obiektów kosmicznych) oraz wojny superbohaterów. W zestawieniu znalazły się i klasyki kinematografii (jak np. „Ptaki” Hitchcocka), i – jak to ujęli autorzy niniejszych grafik – horrory klasy B.
Atak potworów
Autorzy odróżnili „monsters” (potwory) of „creatures” (istoty żywe) w sposób umowny – opierając się na ich rozmiarach. Potwory to zatem stworzenia, które osiągają rozmiary niespotykane w przyrodzie. Listę otwiera King Kong (i kilkakrotnie na nią powraca).
- King Kong – 1993, Nowy Jork (NY)
- Bestia z głębokości 20.000 sążni – 1953, Nowy Jork (NY)
- One! – 1954, Alamogordo (Nowy Meksyk)
- Tarantula – 1955, Desert Rock (fikcyjne miasto w Arizonie)
- To przyszło z głębin morza – 1955, San Francisco (Kalifornia)
- Szpon – 1997, Nowy Jork (NY)
- Beginning of the End – 1957, Chicago (Illinois)
- Zdumiewająco kolosalny człowiek – 1957, Las Vegas (Nevada)
- The Deadly Mantis – 1957, Waszyngton (Dystrykt Kolumbii)
- The Monolith Monsters – 1957, San Angelo (Teksas)
- The Monster That Challenged the World – 1957, Salton Sea (Kalifornia)
- War of the Colossal Beast – 1958, Los Angeles (Kalifornia)
- Atak kobiety o 50 stopach wzrostu – 1958, Tarzana (Kalifornia)
- Gigantyczna jaszczurka – 1959, Dallas (Teksas)
- Zniszczyć wszystkie potwory – 1968, Nowy Jork (NY)
- Inwazja olbrzymich pająków – 1975, Merrill (Wisconsin)
- King Kong – 1976, Nowy Jork (NY)
- Atak pomidorów zabójców – 1988, San Diego (Kalifornia)
- Q – 1982, Nowy Jork (NY)
- Monster Shark – 1984, Key Largo (Floryda)
- Maksymalne przyspieszenie – 1986, Wilmington (Karolina Północna)
- Plazma – 1988, fikcyjne Arborville, czyli Fresco w Kalifornii
- Wstrząsy – 1990, fikcyjne Perfection, czyli Elko w Nevadzie
- Aligator II: Mutacja – 1991, Chicago (Illinois)
- Kochanie, zwiększyłem dzieciaka – 1992, Las Vegas (Nevada)
- Atak kobiety o 50 stopach wzrostu – 1992, Taft (Kalifornia)
- Zaginiony Świat: Jurassic Park – 1997, San Diego (Kalifornia)
- Godzilla – 1998, Nowy Jork (NY)
- Potwór Yonggary – 1999, Los Angeles (Kalifornia)
- Atak pająków – 2002, Prosperity, Glendale (Arizona)
- King Kong – 2005, Nowy Jork (NY)
- Pająki – 2007, fikcyjne Utah Ski Resort, czyli Sundance (Wyoming)
- Mgła – 2007, Bridgton (Maine)
- 30 dni mroku – 2007, Barrow (Alaska)
- Projekt: Monster – 2008, Nowy Jork (NY)
- Megaszczęki kontra megamacki – 2009, San Francisco (Kalifornia)
- Przebudzenie bestii – 2009, fikcyjne Beaver Mills, czyli Barrow (Alaska)
- Megarekin kontra krokozaurus – 2010, Los Angeles (Kalifornia)
- Megapirania – 2010, fikcyjna Południowa Floryda, czyli Miami (Floryda)
- Zniknięcie na 7. ulicy – 2010, Detroit (Michigan)
- Megapyton kontra gatoroid – 2011, Miami (Floryda)
Atak istot żywych
Czyli m.in. ptaków, owadów i pszczół. Ale głównie istot morskich, bo to one występują w filmach najczęściej. „Czy atak żywych stworzeń można uznać za kataklizm? Jeśli demolują całe miasta – czemu nie” – tłumaczą Fischer-Baum i Kalaf.
- Ptaki – 1963, Bodega Bay (Kalifornia)
- Nos lepusa – 1972, Ajo (Arizona)
- Szczęki – 1972, fikcyjne Amity Island (wyspa Martha’s Vineyard u wybrzeży Massachusetts)
- Grizzly – 1976, fikcyjna Georgia (Clayton w stanie Georgia)
- Mako: The Jaws of Death – 1976, Key West (Floryda)
- Squirm – 1976, fikcyjne Fly Creek (Port Wentworth w stanie Georgia)
- Rój – 1978, Houston (Teksas)
- Pirania – 1978, San Marcos (Teksas)
- Szczęki 2 – 1978, fikcyjne Amity Island (wyspa Martha’s Vineyard u wybrzeży Massachusetts)
- Nocne skrzydła – 1979, fikcyjne Hopi Reservation (Pinon w Arizonie)
- Aligator – 1980, Chicago (Illinois)
- Szczęki 3 – 1983, Orlando (Floryda)
- Jumanji – 1995 Keene (New Hampshire)
- Bug Buster – 1998, fikcyjne Mountview (Big Bear Lake w Kalifornii)
- Nietoperze – 1999, fikcyjne Gallup (Kermit w Teksasie)
- Aligator: Lake Placid – 1999, fikcyjne Black Lake (Hrabstwo Aroostock w Maine)
- Szczury – 2002, Nowy Jork (NY)
- 12 dni grozy – 2004, fikcyjne Jersey Shore (Beach Haven w New Jersey)
- Lake Placid 2 – 2007, fikcyjne Black Lake (Hrabstwo Aroostock w Maine)
- Birdemic – 2008, Half Moon Bay (Kalifornia)
- Stado rekinów – 2008, fikcyjne Full Moon Bay (Half Moon Bay w Kalifornii)
- Lake Placid 3 – 2010, fikcyjne Black Lake (Hrabstwo Aroostock w Maine)
- Pirania w 3D – 2010, fikcyjne Lake Victoria (Lake Havasu City w Arizonie)
- Geneza Planety Małp – 2011, San Francisco (Kalifornia)
- Pirania 3DD – 2012, fikcyjne Cross Lake (Bullhead City w Arizonie)
Zmiany klimatyczne
Huragany, powodzie, tornada, lawiny i inne zjawiska związane ze zmianami klimatycznymi.
- Dama z Luizjany – 1941, Nowy Orlean (Luizjana)
- Droga przez Teksas – 1978, Durango (Kolorado)
- Powódź: na ratunek dzieciom – 1993, Comfort (Teksas)
- Nocne tornado – 1996, fikcyjne Blainsworth (Grand Island w Nebrasce)
- Twister – 1996, Wakita (Oklahoma)
- Zabójcza fala – 1997, Los Angeles (Kalifornia)
- Szalona rzeka – 1997, Clarksville (Mississippi)
- Powódź – 1998, Huntingburg (Indiana)
- Lodowe piekło – 1998, Los Angeles (Kalifornia)
- Diabelskie wiatry – 2003, fikcyjne Tyler (Moore w Oklahomie)
- Tornado zagłady – 2004, Chicago (Illinois)
- Pojutrze – 2004, Los Angeles (Kalifornia), Nowy Jork (NY)
- 14 godzin – 2005, Houston (Teksas)
- Koniec świata – 2005, Washington (Dystrykt Kolumbii)
- Zero bezwzględne – 2006, Miami (Floryda)
- Tornado w Nowym Jorku – 2008, Nowy Jork (NY)
- Zdarzenie – 2008, Filadelfia (Pensylwania)
- Tornado – 2008, Seattle (Waszyngton)
- Zapowiedź – 2009, Boston (Massachusetts)
- Lodowe tornado – 2009, fikcyjne Harrisford (Portland w Oregonie)
- Zlodowacenie – 2011, Boston (Massachusetts)
- Mordercza pogoda – 2011, Washington (Dystrykt Kolumbii)
Zmiany geologiczne
A więc wybuchy wulkanów, trzęsienia ziemi i tsunami. Zgodnie z obowiązującą wiedzą do takich katastrof dochodzi najczęściej w miejscach graniczących z Pacyfikiem. Nowy Jork do rejonów zagrożonych nie należy, a i tak bywał na dużym ekranie niszczony.
- Deluge – 1933, Nowy Jork (NJ)
- San Francisco – 1936, San Francisco (Kalifornia)
- Trzęsienie ziemi – 1974, Los Angeles (Kalifornia)
- Wielkie trzęsienie ziemi – 1990, Los Angeles (Kalifornia)
- Ucieczka z Los Angeles – 1996, Los Angeles (Kalifornia)
- Góra Dantego – 1997, fikcyjne miasto Dante’s Peak (Castle Rock w stanie Waszyngton)
- Wulkan – 1997, Los Angeles (Kalifornia)
- Po wstrząsie – 1999, Nowy Jork (NJ)
- Epicentrum – 2000, San Francisco (Kalifornia)
- Jądro ziemi – 2003, San Francisco (Kalifornia)
- 10.5 w skali Richtera – 2004, Los Angeles i San Francisco (Kalifornia), Seattle (Waszyngton)
- Wulkan w Nowym Jorku – 2006, Nowy Jork (NJ)
- 10.5: Apokalipsa – 2006, Honolulu (Hawaje)
- 2012 – 2009, Los Angeles (Kalifornia), Waszyngton (Dystrykt Kolumbii), Yellowstone (Wyoming), Honolulu (Hawaje)
- W pułapce ziemi – 2009, Eustace (Teksas)
- Dzień apokalipsy – 2010, Nowy Jork (NJ)
- To już jest koniec – 2013, Los Angeles (Kalifornia)
Epidemie i zakażenia
Jeśli epidemie, to choroby, jeśli zakażenia, to… zombie?
- Panika na ulicach – 1950, Nowy Orlean (Luizjana)
- Szaleńcy – 1973, Evans City (Pensylwania)
- Świt żywych trupów – 1978, Filadelfia (Pensylwania)
- Zombie: Pożeracze mięsa – 1979, Nowy Jork (NJ)
- Noc komety – 1984, Los Angeles (Kalifornia)
- Epidemia – 1995, fikcyjne Cedar Creek (Eureka w Kalifornii)
- Ospa 2012: Cicha broń – 2022, Nowy Jork (NJ)
- Świt żywych trupów – 2004, Milwaukee (Wisconsin)
- Hide and Creep – 2004, Leeds (Alabama)
- Ziemia żywych trupów – 2005, Pittsburgh (Pensylwania)
- Larwa – 2005, fikcyjne Host (Springfield w Missouri)
- Automaton Transfusion – 2006, Grover City (Kalifornia)
- Gangs of the Dead – 2006, Los Angeles (Kalifornia)
- Mulberry Street – 2006, Nowy Jork (NJ)
- Resident Evil: Zagłada – 2007, Las Vegas (Nevada)
- Taniec truposzy – 2008, Rome (Georgia)
- Silent Night, Zombie Night – 2009, Los Angeles (Kalifornia)
- Zombieland – 2009, Los Angeles (Kalifornia)
- Broken Springs – 2010, Gate City (Virginia)
- Opętani – 2010, fikcyjne Odgen Marsh (Ogden w Iowa)
- Caustic Zombies – 2011, Middletown (Pensylwania)
- Contagion: Epidemia strachu – 2011, Minneapolis (Minnesota)
- Remains – 2011, Reno (Nevada)
- Inwazja zombie – 2012, San Francisco (Kalifornia)
- The Bay – 2012, Cambridge (Maryland)
- The Zombienator – 2012, Youngstown (Ohio)
- World War Z – 2013, Filadelfia (Pensylwania)
Katastrofy wywołane przez człowieka
Za wiele zniszczeń odpowiada sam człowiek. Autorzy zestawienia wymieniają m.in. pożary i działania wojenne, a zwłaszcza ukazywane chętnie w filmach zastosowania broni nuklearnej.
- W starym Chicago – 1938, Chicago (Illinois)
- Przeminęło z wiatrem – 1939, Atlanta (Georgia)
- Panic in Year Zero! – 1962, Los Angeles (Kalifornia)
- Ocalić Nowy Jork – 1964, Nowy Jork (NJ)
- Tora! Tora! Tora! – 1970, Pearl Harbor (Hawaii)
- Płonący wieżowiec – 1974, San Francisco (Kalifornia)
- Smash Up On Interstate 5 – 1976, fikcyjne Interstate (Sun Valley w Kalifornii)
- Nazajutrz – 1983, Kansas City (Missouri)
- Testament – 1983, San Francisco (Kalifornia)
- Czerwony świt – 1984, Calumet (Wisconsin)
- Powrót żywych trupów – 1985, Louisville (Kentucky)
- Cudowna mila – 1988, Los Angeles (Kalifornia)
- Śmierć przychodzi o świcie – 1990, Waszyngton (Dystrykt Kolumbii)
- Ognisty podmuch – 1991, Chicago (Illinois)
- Tunel – 1996, Nowy Jork (NJ)
- Reakcja łańcuchowa – 1996, Chicago (Illinois)
- Pociąg śmierci do Denver – 1999, Denver (Kolorado)
- Ostatni brzeg – 2000, San Francisco (Kalifornia)
- Pearl Harbor – 2001, Pearl Harbor (Hawaii)
- Suma wszystkich strachów – 2002, Baltimore (Maryland)
- Zatrute źródło – 2005, Los Angeles (Kalifornia)
- Zagłada – 2006, Los Angeles (Kalifornia)
- World Trade Center – 2006, Nowy Jork (NJ)
- Next – 2007, Los Angeles (Kalifornia)
- Czerwony świt – 2012, Spokane (Waszyngton)
- W ciemność. Star Trek – 2013, San Francisco (Kalifornia)
Najazd obcych
I przybysze z innych planet niszczą Amerykę. Zwłaszcza największe miasta: Nowy Jork, Los Angeles i Waszyngton.
- Wojna światów – 1953, Los Angeles (Kalifornia)
- Inwazja łowców ciał – 1955, fikcyjna Santa Mira (Marshall w Kalifornii)
- Latające talerze – 1956, Waszyngton (Dystrykt Kolumbii)
- Blob: Zabójca z kosmosu – 1958, Downingtown (Pensylwania)
- Inwazja łowców ciał – 1978, San Francisco (Kalifornia)
- Mordercze klowny z kosmosu – 1988, fikcyjne Cresent Cove (Santa Cruz w Kalifornii)
- Dzień Niepodległości – 1996, Los Angeles (Kalifornia), Nowy Jork (NJ), Waszyngton (Dystrykt Kolumbii), Houston (Teksas)
- Marsjanie atakują! – 1996, Las Vegas (Nevada)
- Wojna światów – 2005, Bayonne (New Jersey)
- HG Wells: Wojna światów – 2005, Waszyngton (Dystrykt Kolumbii)
- Robale – 2006, fikcyjne Wheelsy (Clinton w Karolinie Południowej)
- Skyline – 2010, Los Angeles (Kalifornia)
- Inwazja: Bitwa o Los Angeles – 2011, Los Angeles (Kalifornia)
Meteoroidy i inne obiekty z kosmosu
W tym wypadku znowu najbardziej ucierpiał Nowy Jork.
- A Fire in the Sky – 1978, Phoenix (Arizona)
- Meteor – 1979, Nowy Jork (NJ)
- Asteroida – 1997, Dallas (Teksas), Kansas City (Missouri)
- Dzień zagłady – 1998, Nowy Jork (NJ)
- Armagedon – 1998, Nowy Jork (NJ)
- Kosmiczny deszcz – 2007, Cottonwood (Kolorado)
- Apokalipsa – 2007, Los Angeles (Kalifornia)
- Zagłada z kosmosu – 2009, Los Angeles (Kalifornia)
- Meteor – 2009, Nowy Jork (NJ)
- Atak meteorytów – 2010, San Francisco (Kalifornia)
Wojny superbohaterów
W zestawieniu znalazło się miejsce również dla Transformersów, których trudno określić mianem „superbohaterów”. Ale walkę przecież i oni stoczyli – wyjaśniają autorzy.
- Superman – 1978, fikcyjne San Andreas Fault (San Francisco w Kalifornii)
- Spider-Man – 2002, Nowy Jork (NJ)
- Hulk – 2003, San Francisco (Kalifornia)
- Fantastyczna Czwórka – 2005, Nowy Jork (NJ)
- X-Men: Ostatni bastion – 2006, San Francisco (Kalifornia)
- Mroczny Rycerz – 2008, fikcyjne Gotham (Nowy Jork, NJ)
- The Incredible Hulk – 2008, Nowy Jork (NJ)
- Hancock – 2008, Los Angeles (Kalifornia)
- Watchmen. Strażnicy – 2009, Nowy Jork (NJ)
- Transformers: Dark Of The Moon – 2011, Chicago (Illinois)
- Green Lantern – 2011, fikcyjne Coast City (Los Angeles w Kalifornii)
- Avengers – 2012, Nowy Jork (NJ)
- Mroczny rycerz powstaje – 2012, fikcyjne Gotham (Nowy Jork, NJ)
- Kronika – 2012, Seattle (Waszyngton)